2606-volledige-tekst_tcm28-124504

Hoofdstuk 8: Voor en na ‘Parijs’: Een Twitteranalyse
Tabel 8.4: aantal ingroup- en outgroupverwijzingen in de Vlaamse tweets
Voor (n=1.494)
Na (n=992)
aantal aandeel aantal aandeel
Totaal ‘wij’ 71 4.5% 45 4.7%
ons, onze, wij
Totaal ‘Vlaams’ 235 13.0% 94 9.3%
vlaams, vlaanderen, vlaming, belg(isch), belgië
Totaal ‘zij’ 47 3.1% 33 3.3%
zij, hun, hen
Totaal ‘islam’ 74 5.0% 76 7.7%
moslim(s), islam(itisch), islamieten, islamisering, islamizering
Totaal ‘westen’ 1 0.1% 1 0.1%
westen, westers
Totaal ‘immigranten’ 31 2.1% 9 0.2%
(im)migrant(en), imigrant(en), vluchteling(en), vreemdeling(en), illega(a)l(en),
buitenlander(s)
8.5 Conclusie en discussie
In dit hoofdstuk hebben we de onlineprocessen van wisselwerking rondom de aanslagen in
Parijs op 13 november 2015 onderzocht. Meer in het bijzonder hebben we het debat op Twitter
voor en na de aanslagen vergeleken in de vier onderzochte landen (Frankrijk, het Verenigd
Koninkrijk, Duitsland en Vlaanderen). Hoe ziet het netwerk van twitteraars eruit in de verschillende
landen? Oftewel: wie volgt wie? Concluderend laat de zogenoemde ‘community detection’
middels een clusteranalyse zien dat er in de verschillende landen verschillende onlinegemeenschappen
bestaan. De clusteranalyse toonde aan dat in elk land een afzonderlijke
onlinegemeenschap aanwezig is die we kunnen beschouwen als onlinemanifestatie van het
anti-islamveld. We troffen geen cluster van radicaalislamitische twitteraars aan. Dit zou deels
verklaard kunnen worden door onze onderzoeksopzet; we gaan hier zo uitgebreider op in.
Polarisatie online is het duidelijkst te zien in het Verenigd Koninkrijk. Laten we de internationaal
georiënteerde gemeenschap twitteraars buiten beschouwing, dan bestaat de online
discussie over onderwerpen die gerelateerd zijn aan het anti-islamveld en radicale-islamveld
in feite eenvoudigweg uit twee kampen, namelijk een anti-islam- en anti-islamofobie-cluster.
We zien deze twee ‘gescheiden werelden’ ook terugkomen in het woordgebruik
bij de inhoudsanalyse. Zo wordt het door anti-islamtwitteraars veelgebruikte woord sharia
niet of nauwelijks gebruikt in tweets van de anti-islamofobie-gemeenschap. En andersom
geldt dat het woord islamofobie niet of nauwelijks in tweets uit de anti-islamgemeenschap
wordt genoemd, ook niet in die zin dat het bestaan van islamofobie ontkend wordt.
In Duitsland, Frankrijk en Vlaanderen zien we een veel rijker geschakeerd veld. Er is hier
geen sprake van twee duidelijke kampen, maar er zijn meerdere gemeenschappen die over
de door ons onderzochte thema’s en groeperingen twitteren. In tegenstelling tot het
Verenigd Koninkrijk is er in zowel Vlaanderen, Duitsland als Frankrijk een afzonderlijk
mediacluster. Dit suggereert dat veel van de gevestigde media in sterkere mate een ‘politieke
kleur’ hebben. In dit geval houdt dat concreet in dat anti-islamactoren veel vaker The
Daily Express volgen en anti-islamofobie-actoren veel vaker The Guardian. In zowel Frankrijk
als Duitsland vonden we een op zich staand cluster dat we hebben aangeduid als ‘politiek
links’. In tegenstelling tot het Verenigd Koninkrijk valt op dat deze groep twitteraars in
mindere mate specifiek het ‘anti-islamkarakter’ van hun opponenten uit het anti-islamveld
bekritiseert. Vooral in Duitsland gaan tweets vaak meer in het algemeen over antifascisme,
antinazisme en antiracisme. En het is ook met name in Duitsland dat dit veld erg actief is,
hetgeen zich onder andere uit in het oproepen tot protest en tegendemonstraties.
168