2606-volledige-tekst_tcm28-124504

dingen die daar het gevolg van zijn, op een vergelijkbare manier als de Tea Party in de
Verenigde Staten. Dankzij ICT kan de beweging zelf een ‘identiteitsnetwerk’ opbouwen en
onderhouden (Little & Grayson 2011). De EDL is zeer bedreven en succesvol in het benutten
van nieuwe media en sociale netwerkwebsites, en verwierf daarmee een indrukwekkende
aanwezigheid in het digitale domein. Allen (2011: 285) noemt als voorbeeld dat elk van de
134 lokale afdelingen via Google Maps te vinden is, waarna automatisch naar de Facebooksite
van die afdeling kan worden doorgelinkt. Het netwerk wordt gebruikt om in snel tempo
langs horizontale lijnen te organiseren, mobiliseren en informatie te verspreiden (Little &
Grayson 2011: 177), op een manier die moeilijk door de overheid te bedwingen is.
Allen (2011) wijst erop dat hierin de ware kracht en invloed van de groepering schuilt. Alle
digitaal aangesloten individuen ontvangen zowel passief als actief voortdurend directe
informatie en ideologische boodschappen van de EDL, en krijgen de anti-islamitische
denkbeelden toegediend ‘als aan een infuus’ (2011: 286). 40
De eerste signalen zijn dat Britain First nog succesvoller is dan EDL in haar strategie op de
sociale media, en daarmee een stevige passieve aanhang heeft opgebouwd (Allen 2014). In
het volgende hoofdstuk over sociale media wordt uitgebreid ingegaan op de huidige
onlinenetwerken van de verschillende actoren in het anti-islamveld, en zal de huidige
onlinepositie van Britain First en English Defence League duidelijk zichtbaar worden.
Voorbeelden van rechts-extremistisch geweld van ‘lone actors’ in het VK: Lapshyn en Davies
De twee ernstigste zaken van rechts-extremistisch geweld in het Verenigd Koninkrijk in de afgelopen jaren
waren de zaak Pavlo Lapshyn in april 2013 en de zaak Zack Davies in januari 2015. In beide gevallen ging het
om acties door individuen, die zelf verklaarden racisme – niet anti-islamgevoelens – als voornaamste drijfveer
te hebben. Pavlo Lapshyn was een uitwisselingsstudent (PhD-kandidaat) uit Oekraïne die in april 2013, vlak
na zijn aankomst in het VK, een 82-jarige Britse man met moslimachtergrond neerstak. Enkele weken daarna,
op 22 mei 2013, werd soldaat Lee Rigby in Woolwich vermoord. In de weken na de moord op Lee Rigby pleegde
Lapshyn een serie bomaanslagen op moskeeën, waarna hij na een koortsachtige zoektocht door de politie werd
gearresteerd. Politieonderzoek heeft geen verband aangetoond tussen Lapshyn en groeperingen uit het Britse
anti-islamveld. Het was juist zijn onbekendheid in het VK die de zoektocht naar hem bemoeilijkte. Ook is er
geen link gevonden tussen Lapshyn’s acties en de moord op Lee Rigby. Ten tijde van de bomaanslagen werd die
link in het publieke debat wel verondersteld. Lapshyn is in oktober 2013 – onder contraterrorisme wetgeving –
veroordeeld tot 40 jaar cel. Het Institute for Strategic Dialogue spreekt in het geval van Lapshyn van een “lone
actor who radicalised individually” en van een “cross border attack”, omdat Lapshyn een aanslag pleegde op –
voor hem – buitenlands grondgebied (2014: 7).
Een tweede spraakmakend voorbeeld van rechts-extremistisch geweld door een ‘lone actor’ is de verijdelde
moordaanslag door neonazi extremist Zack Davies op de Brits-Pakistaanse tandarts Sarandev Bhambra. Zack
Davies pleegde deze mislukte aanslag naar eigen zeggen als wraak op de moord op Lee Rigby. 41 Ook Davies
handelde alleen, maar er zijn wel connecties gevonden tussen hem en ‘National Action’, een extreemrechtse
groep die volgens Channel4 onder meer bestaat uit “de meest extreme overblijfselen van de EDL en de BNP” 42
(Channel4). Volgens recente berichtgeving pleit de groep voor een ‘White Jihad’ en wordt ‘lone actor terrorism’
als voornaamste actiemiddel gepromoot (Channel 4). Davies zelf noemde Mohammed Enwazi – de inmiddels
omgekomen Britse Syriëganger die in verband wordt gebracht met de onthoofdingsvideo’s van IS en ook wel
bekend is komen te staan als Jihadi John – als zijn directe inspiratiebron. Davies wordt geschetst als een individu
die door zijn onlineactiviteiten radicaliseerde.
4142
40 “(…) passively drip-feeding the ‘sentiment or vibe’- ideological Islamophobia- about Muslims and Islam that is becoming increasingly seen as
normal and unproblematic” (Allen 2011: 294).
41 Zie: www.channel4.com/news/zack-davies-life-sentence-for-lee-rigby-revenge-murder
42 “the most extreme leftovers of the EDL and the BNP.”
Bedreigde identiteiten: De wisselwerking tussen anti-islambewegingen en de radicale islam
41