2606-volledige-tekst_tcm28-124504

In Duitsland worden actoren aan beide zijden consequent met dezelfde wetgeving aangepakt.
Duitsland kent een in de grondwet verankerde traditie van ‘weerbare democratie’.
Daaruit voortvloeiend bestaat wetgeving die het mogelijk maakt voor de overheid om
groeperingen te verbieden die democratische principes ondermijnen (o.a. Norris 2005: 92).
Dat verbieden van organisaties is in de loop der jaren niet alleen toegepast op actoren in
het radicale-islamveld, maar ook veelvuldig op actoren in het extreemrechtse of anti-islamveld
(Norris 2005: 92; BfV 2015: 45). Deze wetgeving valt mede te begrijpen vanuit de
specifieke nationale context van Duitsland, en de nationale politieke cultuur zoals die in
het hoofdstuk over Duitsland is beschreven. Volgens Dr. Becker lag de nadruk de laatste
jaren echter op het verbieden van radicale-islamorganisaties (interview Becker).
Uit de interviews met Franse experts bleek dat weinig overheidsmaatregelen worden
genomen tegen anti-islamactoren. Mogelijkerwijs hangt dit samen met het feit dat de
grootste Franse anti-islamactor (het FN) een politieke partij is die binnen de grenzen van de
wet opereert. Daarnaast wordt het anti-islamdebat in Frankrijk volgens experts op een
mildere toon gevoerd, mede omdat er strenge wetgeving is op het terrein van haatzaaiende
uitlatingen (interviews Franse experts).
In alle landen vinden ook aan beide zijden vervolgingen, huiszoekingen en arrestaties
plaats. Wel is het volgens Dr. Weeks zo dat in het Verenigd Koninkrijk anti-islamactoren
doorgaans onder het gewone strafrecht vervolgd worden – op de genoemde uitzonderingen
na- en radicale-islamactoren onder de contraterrorisme-wetgeving (interview Weeks).
Het verstoren van activiteiten van als verdacht beschouwde groepen wordt in alle vier de
landen op actoren aan beide zijden van de controverse toegepast, waarbij in het bijzonder
in Duitsland veel concrete voorbeelden van verstoring van activiteiten van extreemrechts
worden gemeld (BfV 2015: 45, 114-117).
9.2 Kortetermijnmaatregelen versus langetermijnmaatregelen 188
Bij het bespreken van de-escalatiemaatregelen is een onderscheid te maken tussen die op
korte en lange termijn. Kortetermijnmaatregelen zijn bijvoorbeeld het minimaliseren van
het risico op confrontaties tussen groepen tijdens demonstraties, of van spanningen in of
tussen gemeenschappen na internationale incidenten. Langetermijnmaatregelen zijn
gericht op de preventie van radicalisering. Over dit onderwerp schrijvend noteert radicaliseringsexpert
Moghaddam (2005: 167): “preventie is de lange-termijn oplossing voor terrorisme.”
189
9.2.1 Kortetermijnmaatregelen: ordehandhaving versus community policing
Een voorbeeld van kortetermijnmaatregelen betreft het optreden van politie en overheidsvertegenwoordigers
tijdens directe confrontaties, zoals situaties waarin vertegenwoordigers
van het radicale-islamveld en vertegenwoordigers van het anti-islamveld tegelijkertijd in
dezelfde stad demonstreren. In deze studie was dit het duidelijkste aan de orde in het VK
tijdens de beginjaren van de EDL.
Tijdens demonstraties kunnen politie en overheid zich op verschillende manieren opstellen.
Het accent kan liggen op repressie en ordehandhaving aan de ene kant (‘crowd control’
en ‘public order policing’, Reicher e.a. 2004), of op ‘dialoog’. Postmes e.a. (2014: 132) beschrijven
het doel van ‘dialoogpolitie’ (of een ‘community based approach’ of ‘community policing’) in
de context van demonstraties als volgt: “Het doel is hier om gezamenlijk zorg te dragen dat
de demonstratie het gestelde doel van de organisatoren kan bereiken.” Ervaringen in
188 In deze paragraaf worden, om redenen van beknoptheid en eenvoud, alleen korte- en lange termijnmaatregelen van elkaar onderscheiden. In
werkelijkheid bestaat er ook nog een gebied daartussen, dat aangeduid kan worden als ‘middellange termijnmaatregelen’. Daaronder vallen
bijvoorbeeld zaken als casus-overleg, monitoring, inzetten maatschappelijke partners, familieondersteuning, overleg tussen het OM, de gemeente
en de politie, etc.
189 “Prevention is the long-term solution to terrorism.”
Bedreigde identiteiten: De wisselwerking tussen anti-islambewegingen en de radicale islam
173