2606-volledige-tekst_tcm28-124504

Hoofdstuk 9: Preventie en de-escalatie
Sheffield met de dialoogaanpak tijdens de rellen van augustus 2011 tonen aan dat hiermee
escalatie kan worden voorkomen. 190 Tegelijkertijd stellen analisten dat er binnen de politie
vaak een weerzin bestaat om op deze manier, die als ‘soft’ wordt omschreven, op te treden.
De maatschappelijke druk om hard op te treden tegen extremisten is groot.
In de context van de EDL werd volgens Treadwell (in Chakraborti & Garland 2014) in eerste
instantie inderdaad gekozen voor een zogenaamde ‘harde aanpak’, omdat een te milde
aanpak zou kunnen worden opgevat als sympathie voor de opvattingen van EDL en zou
kunnen bijdragen aan het gevoel van onveiligheid onder Britse moslims. Om die reden
werd de EDL in de eerste jaren hard en repressief aangepakt, met veel arrestaties als gevolg.
In de loop der tijd is de overheid overgegaan op een meer op dialoog gestoelde politieaanpak,
waarbij in overleg de route wordt bepaald van een demonstratie, en deze door de
politie wordt begeleid. Het resultaat hiervan was volgens Treadwell (in Chakraborti &
Garland 2014: 128) een afname in het aantal arrestaties.
9.2.2 Langetermijnmaatregelen: preventie van radicalisering
Preventieve maatregelen om radicalisering te voorkomen in het bijzonder in het (radicale)
islamveld vormden een centraal thema binnen de discussie over de-escalatiemaatregelen.
Aard, omvang en achtergrond van die preventieve maatregelen verschillen van land tot
land.
Volgens Brandon en Vidino (2012: 17) was het Verenigd Koninkrijk binnen Europa de pionier
in het ontwikkelen van preventieve, community-based deradicaliseringsprogramma’s
vanuit de gedachte dat de traditionele contraterrorisme-aanpak onvoldoende was. Zo wordt
in het Verenigd Koninkrijk sinds 2003 gewerkt met het contraterreurprogramma ‘CON-
TEST’, waarbinnen de zogenaamde ‘PREVENT-strategie’ gericht is op het voorkomen van
radicalisering. 191 Deze strategie is aangescherpt in reactie op de Londense bomaanslagen
van 7 juli 2005, waarbij de dreiging van home-grown terrorism zichtbaar werd. De belangrijkste
pijlers van de PREVENT-strategie zijn: “het adresseren van structurele problemen zoals
ongelijkheid en discriminatie, waarmee de omgeving wordt veranderd om radicalisering te
voorkomen en om betrokken te raken in de strijd over gedachtegoed” 192 (Klausen 2009: 406).
Nederland heeft in een vroeg stadium – naar aanleiding van de moord op Theo van Gogh in
2004 – een vergelijkbare aanpak ingevoerd. 193 194 Daarnaast melden Adang e.a. (2010) dat
Nederland al sinds het einde van de vorige eeuw werkt met een preventieve, wijkgerichte
lokale aanpak, waarin de gemeente een centrale rol speelt. Hierbinnen wordt bijvoorbeeld
gewerkt met het concept ‘gebiedsgebonden politiezorg’ . Dat betekent dat de politie volop
in de wijken aanwezig is en hier actief samenwerkt met lokale organisaties en bewoners.
Wijkagenten, buurtregisseurs en gebiedsagenten onderhouden een netwerk met organisaties,
bewoners en andere partners. Moskeebesturen kunnen binnen deze werkwijze bijvoorbeeld
partners zijn van de politie (Adang e.a. 2010: 102-103). Daarnaast wordt geïnvesteerd
in kennis van de bijzonderheden van etnische groepen, onder de noemer ‘multicultureel
190 In Londen bleek de community based approach tijdens diezelfde rellen in augustus 2011 niet goed te werken om escalatie te voorkomen;
volgens Postmes e.a. (2014) was de reden hiervoor dat de gebruikte methoden om contact te houden met bewoners in de betreffende wijken
(via ‘independent advisory groups’ en ‘key individual networks’) onvoldoende geschikt bleken om de actuele situatie en gevoelens van onvrede in
de wijken in kaart te brengen (2014: 117).
191 In 2003 werd de eerste versie van CONTEST geïntroduceerd, maar het programma werd pas in 2006 publiekelijk gelanceerd (Brandon & Vidino
2012: 17; Fantucci 2010: 252). De andere onderdelen van de CONTEST-strategie zijn PURSUE, PREPARE en PROTECT. Het PURSUE-programma
focust op strafrechtelijk vervolgen, en het vestoren van de activiteiten van groepen die verdacht woorden van extremisme (interview Fyfe
november 2015).
192 “Addressing ‘structural problems’ such as inequality and discrimination, changing the environment to deter radicalisation and engaging in the battle
of ideas” (Klausen 2009: 406).
193 Actieplan Polarisatie en Radicalisering 2007-2011, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, 27 augustus 2007.
194 Tussen de Nederlandse en de Britse aanpak op het terrein van preventie van radicalisering bestaan wel verschillen, onder meer als het gaat om
de partners binnen de moslimgemeenschap waarmee wordt samengewerkt (Adang e.a. 2010: 109). In het Verenigd Koninkrijk was het tot voor
kort gangbaar om binnen de PREVENT-strategie ook samen te werken met salafistische organisaties, in Nederland is dat niet het geval. Volgens
expert Dr. Weeks is dit beleid in het Verenigd Koninkrijk recent aangepast en zijn zij hier terughoudender in geworden.
174