2606-volledige-tekst_tcm28-124504

Hoofdstuk 5: Frankrijk
rapport dat voor 75 % van de ondervraagden geldt dat zij het politieke en mediadiscours als
eerste bron van islamofobie ervaren. Soms wordt bij het geweld tegen of bedreigingen van
moslims direct gerefereerd aan hun vermeende terroristische aard. Zo werd op 10 maart
2014 een zwangere vrouw in haar buik getrapt en probeerde de aanvaller de vrouw van
haar hoofddoek te ontdoen terwijl hij schreeuwde “islamist, islamist, bij mensen zoals
jullie is het bim, bim”, met zijn hand als pistool verbeeld (CCIF 2015).
Het CCIF stelt dat er een verband is tussen aan de islam gerelateerde kwesties die de
politiek en media op de agenda hebben staan, en islamofobe daden. Zo liet 2009, het jaar
dat een heftig debat gevoerd werd over het verbod op de niqab en de nationale identiteit,
een sterkte stijging van islamofobe daden zien (130 %).
Het CCIF rapporteerde na de aanslagen op Charlie Hebdo in 2015 een sterke stijging van het
aantal islamofobe daden; in drie weken tijd werden 120 daden gerapporteerd, waarvan zo’n
dertig tegen islamitische culturele instellingen. Dit is het hoogste aantal dat het CCIF tot
nu toe gerapporteerd heeft. Zo werd een jonge vader doodgestoken door iemand die
schreeuwde: “Ik ben jouw God, ik ben jouw islam” (Bakker & De Roy van Zuijdewijn 2015:
16) en belandde een jonge moslima in het ziekenhuis na te zijn aangevallen met een schaar.
5.3 Het radicale-islamveld in Frankrijk
Binnen het Franse radicale-islamveld is een aantal niet gewelddadige groeperingen te
onderscheiden. Nog bestaande, in Frankrijk gelokaliseerde gewelddadige radicaalislamitische
groeperingen zijn daarentegen zeldzamer. Het gewelddadige veld lijkt eerder te
bestaan uit vluchtige verbanden tussen individuen en terroristische cellen, geïnspireerd
door IS en Al Qaida. Dit bevestigt een van onze geïnterviewde experts, de heer Al Adraoui,
gepromoveerd op het onderwerp salafisme in Frankrijk. Volgens Claude Moniquet van het
‘European Strategic Intelligence and Security Centre’ (ESISC) is op dit moment het ‘lone wolf
terrorisme’, geïnspireerd door Al Qaida en in toenemende mate IS, de grootste bedreiging
voor Europa, en specifiek voor Frankrijk (Boyle 2013: 20; Benichou e.a. 2015). 85
5.3.1 Structuur en actoren
Apolitieke salafistische organisaties
Onder de niet gewelddadige organisaties vallen de salafisten die voor het Algerijnse regime
in 1990 vluchtten, oorspronkelijk met een meer politieke visie en met de bedoeling dit
regime omver te werpen. Deze beweging heeft een vrome niet-politieke geloofsbeleving
ontwikkeld, teruggetrokken van de Franse maatschappij, en deze verwerpend. Deze salafi-beweging
kreeg in plaats van Algerijnse invloeden steeds meer te maken met Saoedische
invloeden en maakte tot 2001 een succesvolle groei door (Amghar 2009; Boubekeur 2007).
Boubekeur stelt dat radicale vormen van deze organisaties ontstaan wanneer er een gebrek
is aan politieke representatie en participatie. ‘Mainstreaming’ van de politieke participatie
van deze organisaties (bijvoorbeeld d.m.v. politieke partijen of stemmen) kan zorgen voor
een sterkere identificatie met Europese belangen, waarbij hun burgerschap zorgt voor een
bredere oriëntatie dan alleen de politieke islam (Boubekeur 2007: 36). Andere groeperingen
die dezelfde karakteristieken delen zijn de Ahbâch, van oorsprong geleid door Libanese
studenten in Frankrijk, en de Tabligh met Indo-Pakistaanse orgines. Hoewel deze groeperingen
een geweldloze ideologie voorstaan, worden zij door de Franse overheid extra in de
gaten gehouden, vanuit de angst dat zij een opstap zouden kunnen zijn naar gewelddadiger
ideeën (Amghar 2009). In het verleden is dit niet geheel onterecht gebleken, Khaled Khelkal
is voormalig lid van de Franse Tabligh en is daarna geradicaliseerd. Hij was verantwoordelijk
voor de bomaanslagen op de Parijse metro in 1995 (Boubekeur 2007).
85 De genoemde bronnen gebruiken de term ‘lone wolf’. De voorkeur van de onderzoekers gaat echter uit naar de term ‘lone actor’.
74