2606-volledige-tekst_tcm28-124504

vakmanschap’. Adang e.a. (2010) beschrijven hoe de Nederlandse aanpak – onder andere in
de vorm van specifieke teams op het terrein van interetnische spanningen – zijn ingezet om
escalatie tussen Lonsdale-jongeren en etnische groepen op lokaal niveau te voorkomen. 195
Daarnaast is het in 2014 gepresenteerde Actieprogramma Aanpak Jihadisme (2014) van het
kabinet een meerjarig, integraal programma van maatregelen, waaronder ter preventie van
radicalisering binnen de moslimgemeenschap en ter bestrijding en verzwakking van de
jihadistische beweging in Nederland. 196
Volgens verschillende auteurs keken landen als Spanje, Noorwegen en Denemarken naar
het VK ter inspiratie voor preventieprogramma’s (Klausen 2009: 407; Brandon & Vidino
2012). In België bestaat een federaal preventieprogramma met zes punten dat overeenkomsten
vertoont met de Britse strategie, maar waarvoor ook veel gekeken is naar de Nederlandse
aanpak. Ook wordt in België ingezet op het aangaan van partnerschappen met moslimorganisaties
in de strijd tegen radicalisering, en zijn in beide landen speciale
radicaliseringsambtenaren ingesteld (interview Coolsaet). Wel is de Belgische preventieve
aanpak relatief jong, en dreigt met het oog op de toegenomen problematiek een wildgroei
te ontstaan van programma’s. Ook is er nog geen gedegen evaluatie van de programma’s
ontwikkeld (interview Coolsaet).
In Duitsland wordt hier en daar ook gewerkt met community policing, maar dit zijn lokale
initiatieven en is geen nationaal beleid (interview Becker).
Frankrijk wijkt in dit opzicht duidelijk af van het VK en België, omdat preventieve maatregelen
nog nauwelijks aanwezig zijn. De nadruk in het Franse beleid heeft altijd sterk
gelegen op repressie en ordehandhaving, pas recent is daar verandering in gekomen. Zo
wordt in Frankrijk nu een meer preventieve aanpak ontwikkeld, waarbij gekeken wordt
naar de ervaringen in o.a. Nederland. Volgens de geïnterviewde experts is nog een lange
weg te gaan, omdat er geen bestaande samenwerking is of netwerken zijn waarop gebouwd
kan worden (interview De Vrind en Van Ditzhuyzen).
Tegelijkertijd zijn sommige repressieve maatregelen, zoals het sluiten van moskeeën op
verdenking van het verspreiden van radicale denkbeelden, in Frankrijk lastiger vanwege het
Franse burgerschapsmodel. Vanuit de gedachte van ‘laicité’ mag de overheid zich niet
mengen in godsdienstkwesties, en zou ze ook geen actie mogen ondernemen tegen een
moskee – tenzij aantoonbaar sprake is van strafbare feiten (interview Franse experts). Wel
zijn er verschillende moskeeën gesloten en zijn er maatregelen genomen tegen religieuze
leiders die tot haat zouden aanzetten. Tussen 2012 en januari 2015 zijn om die reden
minstens veertig mensen het land uitgezet (Bakker & De Roy van Zuijdewijn 2015).
Een vorm van preventie die in sommige landen, waaronder Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk
en Nederland aan betekenis wint, speelt zich af op het niveau van de discursieve
repertoires: het creëren van tegenvertogen. Tegelijkertijd staat dit beleid nog in de kinderschoenen
en is het controversieel.
9.2.3 Maatregelen ter preventie van escalatie
Het bleek lastig om informatie te verzamelen over het specifieke overheidsbeleid ten
aanzien van een dreigende escalatie van de wisselwerking tussen actoren in het radicale-islamveld
en het anti-islamveld. Dit kan ten dele worden verklaard uit het feit dat volgens de
experts weinig sprake is van directe wisselwerking; een constatering die eerdere bevindingen
in dit rapport bevestigt.
195 Interactieteam Interetnische Spanningen, Jeugd en Veiligheid (Adang e.a.2010)
196 Kamerbrief over de Integrale Aanpak Jihadisme, Ministerie van Justitie en Veiligheid en NCTV, 29 augustus 2014
Bedreigde identiteiten: De wisselwerking tussen anti-islambewegingen en de radicale islam
175