2606-volledige-tekst_tcm28-124504

Hoofdstuk 8: Voor en na ‘Parijs’: Een Twitteranalyse
zodoende tweets uit andere landen en in andere talen, zoals Arabisch, buiten beschouwing.
Na de aanslagen werd door verschillende IS-strijders getweet. De aanslag was in hun ogen
een gerechtvaardigde respons op de ‘War against Islam’ en bedreigingen werden geuit aan
het adres van moslims die de aanslag veroordeelden (middels het gebruik van de hashtag
“NotInMyName”). 161 We komen in de discussie terug op deze beperking en de implicatie
hiervan voor onze bevindingen.
We hebben de tweets verzameld op basis van een lijst sleutelwoorden (in zowel het Engels,
Duits, Frans en Nederlands) die gerelateerd zijn aan het anti-islamdiscours en radicale-islamdiscours.
Bovendien zijn een reeks woorden en woordcombinaties in ogenschouw
genomen die verwijzen naar discussies over de radicale-islam- en anti-islammobilisatie,
zoals islamisering, sharia, anti-jihad, islam + radicalisering en moslim + protest. De appendix
bevat de volledige lijst van de gebruikte sleutelwoorden.
In totaal zijn respectievelijk 1.735.897 en 2.538.947 tweets verzameld. 162 We hebben retweets
verwijderd en selecteren alleen de prominente en actieve twitteraars (d.w.z twitteraars die
minimaal 500 volgers hebben en in de periode voor ‘Parijs’ minimaal vijf tweets verstuurden
over deze thema’s). Bovendien selecteren we alleen clusters van twitteraars uit de door
ons onderzochte landen. Na het opschonen bleven in onze dataset uiteindelijk 101.113 (voor
‘Parijs’) en 88.051 (na ‘Parijs’) tweets over. Tot slot: om de vergelijking van de activiteit van
Twittergebruikers te vergemakkelijken, hebben we ervoor gezorgd dat de onderzochte
periode voor en na de aanslagen bij die analyse precies even lang is, namelijk 23 dagen
(van 12 oktober 2015 tot 3 november 2015 en van 18 november 2015 tot 10 december 2015).
Het valt op dat het aantal prominente twitteraars rondom deze thema’s (en zodoende ook
het aantal verzonden tweets) per land sterk verschilt. Het aantal twitteraars in Frankrijk
(n=1801) en Duitsland (n=1705) is in onze steekproef beduidend groter dan in het Verenigd
Koninkrijk (n=907) en Vlaanderen (n=105). Omgerekend in aantal prominente twitteraars
over deze thema’s per 100.000 inwoners levert de volgende aantallen op: Frankrijk 2,73,
Duitsland 2,11, Verenigd Koninkrijk 1,42 en Vlaanderen 1,38. 163
Deze verschillen kunnen voor een deel voortkomen uit het feit dat het om een momentopname
gaat. De aandacht voor bepaalde onderwerpen of actoren in het publieke debat kan
immers snel op en neer gaan (Downs 1972). Dat Frankrijk in onze steekproef het grootste
aantal twitteraars en tweets heeft, heeft voor een deel te maken met de regionale verkiezingen
die op 6 en 13 december 2015 plaatsvonden en de omstandigheid dat het Front National
een veelbesproken, invloedrijke partij is. In aanloop naar de verkiezingen was hierover
veel berichtgeving in de media. Marine Le Pen haalde in de eerste ronde met ongeveer 28 %
de meeste stemmen. In Groot-Brittannië is een vergelijkbare prominente anti-islampartij
afwezig. Interessant genoeg zijn de accounts @UKIP (114.000 volgers) en @Nigel_Farage
(250.000 volgers) niet in onze selectie van prominente gebruikers terecht gekomen, omdat
het aantal verzonden tweets bij beide accounts minder is dan vijf – blijkbaar wordt er door
UKIP maar weinig getwitterd over onderwerpen rondom de (radicale) islam.
8.2 Het netwerk van Twittergebruikers: wie volgt wie?
We hebben in elk land de meest prominente gebruikers geïdentificeerd en geselecteerd.
Prominentie is vastgesteld op basis van het aantal volgers en het aantal verzonden tweets:
we selecteerden alleen gebruikers die gedurende de onderzochte periode voorafgaand aan
161 SITE Intelligence Group (2014a; 2014b). Zie ook bijvoorbeeld ‘Islamic state supporters ‘celebrate’ Paris attacks on social media’, Newsweek,
13 november 2015. URL: http://europe.newsweek.com/islamic-state-supporters-celebrate-paris-attacks-social-media-336538?rm=eu
162 Het is lastig te zeggen hoe groot het aandeel is van het anti-islamdiscours en radicale-islamdiscours in het gehele publieke debat op Twitter.
Anders gezegd: hoe deze aantallen tweets zich verhouden tot alle verzonden tweets over politieke en maatschappelijke onderwerpen.
163 Aantal inwoners dat gebruikt is bij deze berekening: Verenigd Koninkrijk 64,1 miljoen, Duitsland 80,6 miljoen, Frankrijk 66,0 miljoen, Vlaanderen
7,6 miljoen.
154