2606-volledige-tekst_tcm28-124504

Hoofdstuk 8: Voor en na ‘Parijs’: Een Twitteranalyse
We hebben per land een inhoudsanalyse uitgevoerd op de tweets van de geselecteerde groep
gebruikers. 169 Het voordeel van deze vergelijking is dat eventuele geobserveerde veranderingen
(bijvoorbeeld een proces van radicalisering tot uiting komend in de verharding van het
debat) in dat geval duidelijk aan veranderingen binnen individuen toe te schrijven zijn, niet
aan een verandering van de populatie twitteraars. We hebben zowel een kwalitatieve als
kwantitatieve analyse uitgevoerd. We gebruiken de eerste analyse om de uitkomsten van de
kwantitatieve analyse te illustreren en nader toe te lichten.
8.4.1 Frankrijk
Een overzicht van de meest voorkomende woorden in de tweets (zie appendix) geeft een
indicatie van de onderwerpen en organisaties die het vaakst ter sprake komen. Hieruit
kunnen we afleiden dat Marine Le Pen en het Front National zeer vaak ter sprake kwamen,
in alle verschillende onlinegemeenschappen. Dit is op zich niet verwonderlijk, aangezien er
zoals gezegd regionale verkiezingen plaatsvonden. Het FN was in de eerste ronde (6 december
2015) de grote winnaar. Naast verwijzingen naar het FN zien we, zowel voor als na
‘Parijs’, ook een paar andere woorden die erop duiden dat er veel over de verkiezingen
getwitterd werd, zoals Hollande, régionales en parti. De termen Lyonlive, l’occupation en prières in
het politiek linkse veld verwijzen naar het nieuws dat Marine Le Pen in Lyon werd vrijgesproken
van haatzaaien. Ze vergeleek in 2010 het bidden van moslims op straat met de
‘bezetting’ van de Duitsers.
Is het debat afgezien van de continue aandacht voor de verkiezingen veranderd? Uit het
overzicht met de vaak gebruikte woorden blijkt dat termen die verband houden met of
verwijzen naar de aanslagen, zoals de termen aanslagen (attentats) en islamofobie, weliswaar
vaak voorkomen, maar niet de top 20 halen. Dit laatste woord komt bijvoorbeeld voor in de
context van het Collectif contre l’islamophobie en France (CCIF), waar incidenten worden gemeld
(onder andere over huiszoekingen door de politie). Binnen het anti-islamcluster wordt het
woord islamofobie door twitteraars zoals te verwachten in afwijzende zin gebruikt. Zie
bijvoorbeeld: “De enigen die in Frankrijk worden afgeslacht, zijn de Fransen en door de
handen van moslims. Momenteel over islamofobie praten is onfatsoenlijk”, en: “Fransen
afgeslacht door lachende #jihadisten, de reactie van onze politiek: strijd tegen islamofobie
en het verbieden van kerststallen.” 170
Het overzicht van woordfrequenties laat verder zien dat de in het hoofdstuk over Frankrijk
besproken website Riposte Laïque door twitteraars vaak wordt genoemd, zowel voor als na
‘Parijs’. Opvallend genoeg wordt het Twitteraccount (@1ripostelaïque) alleen in het anti-islamveld
en het politieke-middencluster relatief vaak genoemd, maar niet of nauwelijks in
de gevestigde-media- en het politieke-linkscluster. Het gaat steeds om links naar artikelen
op de website. Deze berichten illustreren wat we eerder zagen: er is geen directe wisselwerking;
er wordt op Twitter vooral over radicale moslims gepraat, en tegen de overheid en ‘de
moslims’ in het algemeen. Zie bijvoorbeeld de volgende tweet die verwijst naar een open
brief aan (gematigde) moslims: “Gematigde moslim, uw tolerantie en gematigdheid zorgen
ervoor dat wij sterven” (18 november). De overheid, en politici moeten het ook ontgelden:
“Jullie zijn verantwoordelijk en schuldig voor deze islamitische moorden.” Het ‘jullie’ in
deze tweet verwijst naar de president en ‘de politiek’. 171 Of zie een bericht als dit: “RATP
[openbaarvervoerbedrijf van Parijs]: directie en ministers wisten van de radicalisering van
islamitische machinisten” (17 november). 172
169 De onderzochte periode is bij de inhoudsanalyses iets anders dan bij het vergelijken van de activiteit van Twittergebruikers, namelijk: van 11
oktober 2015 tot 4 november 2015 en van 17 november 2015 (vanaf 20:00) tot 11 december 2015 (tot 3:30). We gebruiken alle dagen, want
het is nu niet meer noodzakelijk dat beide perioden (voor en na) even lang zijn. We vergelijken namelijk geen absolute getallen meer, maar
relatieve aantallen.
170 “Les seuls qui se font massacrer en France, ce sont les Français et par la main des musulmans. Parler d’islamophobie maintenant est indécent“;
“Français massacrés par des #djihadistes hilares, la réponse de nos politiques: ‘lutte contre l’islamophobie et interdiction des crèches’”. Het
laatste verwijst naar het verbieden van kerststallen in openbare ruimten, omdat het in strijd zou zijn met laïcité.
171 “Musulman modéré, ta tolérance et ta modération nous font crever”, Vous êtes responsables et coupables de ces assassinats musulmans !”
172 “RATP : Direction et ministres connaissaient la radicalisation des machinistes musulmans”
160