2606-volledige-tekst_tcm28-124504

Hoofdstuk 4: Verenigd Koninkrijk
Engels ‘entryism’ wordt genoemd (The Guardian 19 oktober 2015). Inmiddels is duidelijk
geworden dat er geen bewijs is gevonden voor extremisme of radicalisering in de scholen of
voor een gecoördineerde, langdurige ‘samenzwering’ (House of Commons Education
Committee: Extremism in Schools, The Trojan Horse Affair, 11 maart 2015).
De directe impact van de huidige vluchtelingencrisis op de radicalisering van extreemrechtse-
en anti-islampartijen is minder duidelijk aan de orde dan in sommige andere Europese
landen. De oorzaak hiervoor is volgens Choudury dat – in navolging van het strikte toelatingsbeleid
van de regering Cameron – de vluchtelingenstroom in het VK van geringe
omvang is (interview met Choudhury november 2015).
4.2 Het anti-islamveld in het Verenigd Koninkrijk
4.2.1 Structuur en actoren
Tegen de achtergrond van de veranderende politieke toon en de toenemende publieke
onrust over immigratie en integratie is het anti-islamgeluid in het Verenigd Koninkrijk
steeds prominenter geworden. Dat geluid wordt onder meer verkondigd door politieke
partijen, zoals de hierboven genoemde British National Party. Daarnaast is in het Britse
anti-islamveld een steeds belangrijkere rol weggelegd voor (nieuwe) sociale bewegingen,
waaronder de English Defence League en meer recent Britain First (Allen 2011: 280). In het
anti-islamveld is verder een scala aan kleinere organisaties en groeperingen actief – waarvan
verschillende een afsplitsing zijn van EDL, of nauwe banden onderhouden met EDL.
Hieronder vallen Casuals United, Combined Ex-Forces, England is Ours, Infidels of Britain, March for
England, English Nationalist Alliance en Stop Islamisation of Europe (SIOE) England. Feldman wijst
op de rol die met elkaar verbonden websites hierbinnen spelen (Feldman 2012: 5-6).
Al met al is het Britse anti-islamveld gefragmenteerd en moeilijk af te bakenen. De verschillende
spelers zijn soms op een losse manier met elkaar verbonden, en vaak afsplitsingen
van elkaar, of elkaars concurrent. Personen die zich aangetrokken voelen tot het anti-islamveld
kunnen actief zijn op meerdere plekken of in meerdere clubjes tegelijk. Dat geldt
helemaal voor onlineactiviteiten, waar de drempel voor participatie laag is. 25
British National Party
De belangrijkste politieke speler in dit veld is de British National Party (BNP), die in 1982
werd opgericht als een splintergroepering van het oudere extreemrechtse National Front
(Allen 2011: 281). Onder leiding van Nick Griffin won de BNP in de jaren 90 aan zichtbaarheid.
Onder invloed van de rellen in 2001 en de aanslagen van 9/11 in New York profileerde
de BNP zich steeds meer met een anti-islamagenda. Na de aanslagen van 7 juli 2005 behaalde
de BNP met die anti-islamagenda haar grootste verkiezingsresultaat ooit. Toch blijft de
BNP in de Britse politieke context een zeer kleine speler, om redenen die hierboven al
werden genoemd (Allen 2011: 282; John & Margetts 2009). Uit de literatuur komt een
gemengd beeld naar voren over de huidige populariteit en relevantie van de BNP. Sommige
analisten verwachten een groei, omdat de thema’s waarop de BNP mobiliseert – immigratie
en onvrede over de gevestigde politiek – steeds meer weerklank vinden in de Britse samenleving
(Ford e.a. 2010). Voor anderen is de opmars van straatgroeperingen als de English
Defence League en groeperingen als Britain First een teken van het definitieve verval van de
BNP (Alessio & Meredith 2014). 2014 markeerde volgens Allen (2014: 354) het einde voor de
BNP, toen de partij al haar zetels verloor in het Europese parlement.
Wel heeft de BNP volgens sommige auteurs (Allen 2011) het pad vrijgemaakt voor groeperingen
met een expliciete anti-islamagenda, zoals de English Defence League en meer recent,
25 Het veld kan daarom worden gezien als een ‘communication cloud’, zoals een van de experts stelde (Busher november 2015), met losse
organisatorische verbanden, maar met een redelijk constante ideologische boodschap of gedeeld discursief frame.
36