2606-volledige-tekst_tcm28-124504

Hoofdstuk 4: Verenigd Koninkrijk
door de cycli van tactische en symbolische innovatie en aanpassing waar ze zich mee
bezighouden” 58 (2014: 9). Er lijkt in het VK dus een patroon te zijn ontstaan van op spektakel
en publieke ophef gericht activisme, dat onder andere verklaard kan worden vanuit de
acties van concrete actoren in beide velden, maar ook door elementen van de bredere Britse
nationale context, waarop hieronder nader wordt ingegaan.
Wisselwerking: mislukte aanslag radicale islamisten op EDL-mars, juni 2012
Een ander concreet voorbeeld van directe wisselwerking tussen radicale moslims en de EDL was de mislukte
aanslag op een demonstratie van de English Defence League in Dewsbury, op 30 juni 2012. Het ging hier om
een zestal Brits-Pakistaanse en -Bangadeshi radicalen uit Birmingham, die een terroristische aanslag wilden
plegen op een demonstratie van de EDL in Dewsbury. Volgens de informatie van politie en justitie achteraf was
de hoofdreden voor het niet slagen van de aanslag dat de groep te laat op de plek van de demonstratie arriveerde.
De EDL- demonstratie eindigde eerder dan aangekondigd omdat woordvoerder Tommy Robinson niet kwam
opdagen als spreker. In de auto van de zes werden een zelfgemaakte bom en verschillende wapens aangetroffen,
en tekstdocumenten waarop de geplande aanslag werd toegelicht. Volgens deze toelichting was de aanslag
bedoeld om wraak te nemen op de ‘vijanden van Allah’, in het bijzonder op de belediging van de profeet door
leden van de EDL en op hun ‘kruistocht tegen de islam/ moslims wereldwijd’ (The Guardian 30 april 2013). De
groep radicalen werd toevallig door de politie aangehouden tijdens een routinecontrole op de snelweg tussen
Dewsbury en Birmingham. De politie heeft geen verband kunnen vinden tussen de groep en buitenlandse
militante groeperingen als Al Qaida of milities in Pakistan, en de groep was niet eerder in beeld bij politie en
justitie. Uit de berichtgeving blijkt ook geen verband tussen de groep en Al-Muhajiroun.
De geplande aanslag in Dewsbury wordt volgens Busher en Macklin (2014: 8) in overheids- en justitiekringen in
het VK wel beschouwd als een gevaarlijk voorbeeld van cumulatief extremisme. Tijdens de berechting van de
zes werd benadrukt dat de aanslag, als deze was uitgevoerd, zeker had geleid tot een ‘tit-for-tat spiral of violence
and terror’ (geciteerd in Busher & Macklin 2014: 8).
Ongelijke wisselwerking
Tegelijkertijd moet worden vastgesteld dat in het VK sprake is van onevenwichtige wisselwerking
tussen het radicale-islam- en het anti-islamveld. Waar anti-islamgroepen zich heel
direct richten op de radicale islam als opponent, is die focus in het radicale-islamveld veel
minder duidelijk aan de orde. Verschillende experts stellen dan ook dat voor radicale
moslimactivisten de acties van het anti-islamkamp helemaal niet leidend zijn in hun
opereren (Bushers en Mulhalls interviews november 2015).
In de eerste plaats valt op dat wanneer er sprake is van een patroon van actie-reactie, het
anti-islamkamp bijna altijd de reagerende partij is. Radicale moslimactivisten ageren steeds
als eersten. Een uitzondering hierop is de bovengenoemde mislukte aanslag op de EDL-mars
in Dewsbury.
Dit raakt aan het punt van Busher en Macklin, dat in het analytisch kader werd genoemd:
de verschillende manieren waarop groepen of bewegingen in een wisselwerking aan elkaar
‘gekoppeld’ zijn (2014: 13-14). Hier werd gesteld dat groepen ‘strak’ of ‘los’ aan elkaar
gekoppeld kunnen zijn, en dat er ook sprake kon zijn van een ‘asymmetrische koppeling’.
In het VK is dit van toepassing op de manier waarop de bredere anti-islambeweging is
gekoppeld aan de radicale islambeweging. Busher en Macklin schrijven hierover: “terwijl de
EDL en andere anti-islamactivisten veel van hun ideologische ontwikkeling en collectief
actieframe te danken hebben aan de activiteiten van, en hun ontmoetingen met, extreem
islamitische groepen, zijn de doelen, opvattingen, tactieken en de neiging tot geweld van
58 “Opposing movements may also have a direct impact on one another through the cycles of tactical and symbolic innovation and adaptation in
which they engage” (2014: 9).
50