2606-volledige-tekst_tcm28-124504

Hoofdstuk 5: Frankrijk
5.4 Wisselwerking en escalatie
In deze paragraaf komen de eerder beschreven bevindingen over het radicale-islamveld en
het anti-islamveld samen. Om de wisselwerking tussen de twee velden te illustreren,
beschrijven we eerst de confrontaties tussen het Franse weekblad Charlie Hebdo en actoren
uit het radicale-islamveld.
5.4.1 Casus: Charlie Hebdo versus de islam en de radicale islam
Vanaf het begin van de 21 e eeuw bestaat er een wisselwerking tussen Charlie Hebdo en
actoren uit het radicale-islamveld en breder met islamitische organisaties.
Zo vertoonde Charlie Hebdo op 8 februari 2006 de Mohammedcartoons uit de Deense
Jylland-Posten. De Conseil Français du Culte Musulman en de UOIF dienden een aanklacht in,
welke door het hof ongegrond werd bevonden (Guimelli, Lo Monaco & Deschamps 2010).
Jacques Chirac noemde het ‘manifeste provocaties’. Hierop publiceerde Charlie een ‘manifest
van twaalf: samen tegen het nieuwe totalitarisme’, waarin het zich beklaagt over het
islamisme als opkomend totalitair regime, en zich hierbij o.a. beroept op laïcité, en zich
verzet tegen elke vorm van censuur (L’Express 2006).
Verder werd in november 2011 de ‘Charia Hebdo’ uitgegeven, welke flink wat reacties
opriep. Zo werd als reactie hierop een brandbom geplaatst bij de redactie. Ook werd de
inmiddels vermoordde hoofdredacteur ‘Charb’ met de dood bedreigd. Sindsdien leeft de
redactie onder politiebescherming (L’Express 30 december 2012). Daarnaast werd de site van
Charlie Hebdo achtereenvolgens door drie verschillende groeperingen platgelegd, waaronder
de Turkse groepering Akincilar die stelt het virtuele fort van Turkije te zijn en gereed te zijn
alles voor de islam te willen doen. Op de webpagina was te lezen: “Jullie gaan door met het
beledigen van de profeet Mohammed met walgelijke en beschamende tekeningen onder het
pretext van de vrijheid van meningsuiting. (...) Wij zullen jullie vloek in cyberspace zijn.”
Ook verschenen een foto van Mekka en Koranverzen (Le Monde 2 november 2011).
In september 2012 vervolgens publiceerde Charlie Hebdo als reactie op de Amerikaanse
anti-moslimfilm, ‘The Innocence of Muslims’, de editie ‘Intouchables 2’, met op de voorkant
een rabbijn die een imam in een rolstoel voortduwt en verderop cartoons van een naakte
Mohammed. De Amerikaanse film zorgde voor veel onrust in verschillende islamitische
landen over de hele wereld. Zo werd er onder andere een Amerikaanse gezant in Libië
gedood. De Franse overheid verbood daarom alle protesten naar aanleiding van de cartoons
in Charlie Hebdo. Het hoofd van het Franse moslimorgaan (CFCM) Mohammed Moussaoui,
noemde zowel de film als de cartoons een daad van agressie, maar riep de Franse moslims
op om niet de straat op te gaan. Meerdere islamitische organisaties dienden een aanklacht
in tegen het weekblad. Minister Manuel Valls van Binnenlandse Zaken stelde dat alle
burgemeesters te horen hadden gekregen dat zij protesten niet mochten toelaten. Als
voorzorgsmaatregel werden alle Franse scholen, culturele centra en ambassades in zo’n
twintig moslimlanden op vrijdag, de dag van het gebed, gesloten. De redactie van Charlie
Hebdo stond toen al onder beveiliging in verband met de eerdere cartoons. President
François Hollande stelde de balans te zoeken tussen de waardevolle traditie van de vrijheid
van meningsuiting en het veiligheidsvraagstuk, en noemde Charlie Hebdo hierbij onverantwoordelijk
(Arabian Business 2012; Le Monde 8 januari 2015). De verschillende aanklachten
tegen de publicaties van de Mohammedprenten wegens racisme en xenofobie werden door
de Franse rechtbank ongegrond verklaard (Santi 2006b, in Berkowitz 2007).
Daarnaast verscheen in 2012 een extra uitgave, getiteld ‘Het leven van Mohammed’. In de
gevonden bronnen wordt geen melding gedaan van gewelddadige reacties naar aanleiding
van deze uitgave.
In nummer 10 van maart 2013 van de jihadistische revue Inspire werden individuen opgeroepen
actie te ondernemen op eigen bodem. Eén van de mogelijke doelwitten waarnaar
80