2606-volledige-tekst_tcm28-124504

werd verwezen, is de directeur van Charlie Hebdo, Stéphane Charbonnier, alias Charb
(Benichou e.a. 2015).
Bijna 2 jaar later wordt deze oproep werkelijkheid. Op 7 januari 2015 drongen twee mannen,
Saïd en Chérif Kouachi, het pand binnen en schoten 11 mensen neer. Op straat riepen
zij “de profeet is gewroken, we hebben Charlie Hebdo gedood!” Chérif Kouachi stelde door
Al Qaida op het Arabisch Schiereiland geïnspireerd en gefinancierd te zijn. Een andere
jongeman, Coulibaly, schiet de dag daarna een politieagente dood, en gijzelt twee dagen
daarna twintig mensen in een Joodse supermarkt, waarvan hij er vier doodde. Hoewel hij in
een achtergelaten video verklaarde te hebben gehandeld vanuit IS, kennen Chérif Kouachi
en Coulibaly elkaar al sinds lang vanuit de gevangenis, en zouden zij de aanslagen hebben
afgestemd. Op 15 januari eiste Al Qaida van het Arabisch Schiereiland de verantwoordelijkheid
van de aanslagen op (Benichou e.a. 2015; Nilsson 2015). Naar aanleiding van de
aanslagen verkondigde de emir van Al Qaida van het Arabische Schiereiland aan Frankrijk:
“Jullie zullen niet in veiligheid zijn zolang jullie Allah, zijn boodschapper en zijn gelovigen
bevechten” (Benichou e.a. 2015: 176).
Na de aanslagen op Charlie Hebdo waren veel moskeeën het doelwit van bedreigingen, agressie
en bekladding. Bovendien was er een enorme toename van geweld tegen moslims (CCIF 2015).
Naar aanleiding van de aanslagen organiseerden RR en RL begin 2015 een manifestatie
tegen islamisme. Geplande sprekers waren onder andere iemand van Pegida Duitsland en
Renaud Camus van Le Grand Remplacement. Deze manifestatie werd verboden door de
overheid. In Bordeaux werd ze wel toegestaan, maar hier waren maar weinig demonstranten
aanwezig (20minutes 16 januari 2015).
Na de aanslagen verscheen Charlie Hebdo met een karikatuur van de profeet Mohammed op
de voorkant van het blad, zeggende “Tout est pardonnée”. Naar aanleiding hiervan vonden
in meerdere islamitische landen grote protesten plaats. In onder andere Tsjetsjenië,
Pakistan, Somalië en Algerije gingen duizenden mensen de straat op. In Niger vonden tien
mensen de dood (L’Express 2015).
5.4.2 Wisselwerking
Politieke context
Kenmerkend voor Frankrijk is de aanwezigheid van een grote extreemrechtse politieke
partij, het Front National. De aanwezigheid van zo’n grote politieke partij verschaft weinig
ruimte voor groeperingen met dezelfde agenda. We zien inderdaad dat de niet politieke
anti-islamgroeperingen klein in omvang zijn en bij manifestaties op straat niet veel aanhangers
weten te mobiliseren. Bovendien vindt vanuit de groeperingen en het Front Nationaal
weinig escalatie resulterend in geweld plaats. De partij kanaliseert het anti-islamsentiment,
en breder, het anti-immigratiesentiment.
Bovendien is het Front National van invloed op het discursieve repertoire van de andere
partijen, en hiermee indirect op de wisselwerking tussen radicale islam en anti-islam.
Het Front National heeft het anti-immigratie- en anti-islamgeluid op de agenda van andere
partijen geplaatst. Bovendien heeft de partij een groot bereik door haar toegang tot media
en politieke middelen. In Frankrijk zien we dat zodoende, onder invloed van het Front
National, immigratiethema’s op zowel de politieke als de publieke agenda zijn komen te
staan. Mede hierdoor is een anti-islamgeluid in toenemende mate legitiem geworden in
media en politiek.
Directe wisselwerking
In de literatuur en in de media komt weinig directe wisselwerking tussen actoren uit het
radicale islam en anti-islamveld naar voren. Er is voor zover bekend geen sprake van directe
Bedreigde identiteiten: De wisselwerking tussen anti-islambewegingen en de radicale islam
81