Gjuhësi Ballkanike

http://www.dielli.net
20. Disa gjuhëtarë, që janë marrë me probleme të gjuhësisë krahasuese ballkanike, kanë
ngritur edhe зështjen nëse ka ndonjë lidhje historike midis rotacizmit të dialektit jugor të
shqipes dhe rotacizmit të rumanishtes. Për rumanishten në këtë rast fjala është për
rotacizimin e -n-së ndërzanore, si p.sh.: lat. lana rum. lоrЈ etj.TF48FT Ky tip rotacizmi nuk ka
lënë gjurmë të shumta në rumanishte, ku kjo dukuri ndeshet në të folmet e Transilvanisë
dhe të Moldavisë veriore, kurse në treva të tjera të dakorumanishtes, ashtu si në
aromunishte dhe në megleno-rumanishte nuk ndeshetTF49FT. Sidoqoftë, edhe në ato treva të
rumanishtes, ku është përftuar, rotacizmi -n- > -r- nuk duket të ketë qenë aq i
përgjithësuar sa në dialektin jugor të shqipes. Por, nga ana tjetër, edhe në
dakorumanishte kjo dukuri duhet të jetë relativisht e vjetër, sepse nuk i ka prekur
huazimet nga sllavishtjaTF50FT.
Në këto rrethana, duke marrë parasysh edhe pozicionin gjeografik të trevave, ku është
shfaqur rotacizmi -n- > -r- në shqipe dhe në rumanishte, nuk del i mbështetur mendimi i
atyre gjuhëtarëve, që shihnin një lidhje “midis këtyre dy gjuhëve ballkanike në këtë
pikë”TF51FT.
T48T Në rumanishte, siç dihet, është përftuar edhe një tjetër rotacizëm akoma më i përhapur dhe pikërisht
rotacizimi i -l- ndërzanore në -r-, si p.sh.: lat. qualis/quale: rum. care, “cili, i cili”, sol-is : soare
“diell”, sal-is : sare “kripë” etj.
T49T Shih Sala: 1970,57. Në f. 46 v. ky autor pohon se në tekstet e vjetra rumune rotacizmi -n- > -r-
ndeshet më dendur.
T50T Shih Sala: 1970,52 v.
T51T Shih Çabej: 1960,115.
68