Wortubuku fu Sranan Tongo - SIL International

edemoni espresi
aanvoerder. SYN: fesiman.
edemoni znw. belasting. SYN: lantimoni.
edesei
1) znw. het bovenste gedeelte van iets,
hoofdeind(e). Wan fu den pikin ben sidon na a
edesei fu a bedi, a trawan na a futusei. Een van
de kinderen zat aan het hoofdeind van het bed,
de andere aan het voeteneind. ANT: futusei.
2) znw. verstand. A no de bun na en edesei. Hij is
niet goed bij zijn zinnen. ZIE: law.
edetonton znw. hersens. Di a fadon abra a fensre, a
seki ala en edetonton. Toen hij uit het raam viel,
kreeg hij een hersenschudding (lett: schudde hij
al zijn hersenen). Boi, san psa nanga yu? A
tonton fu yu ede no bun! Jongen, wat is er met
je gebeurd? Je bent niet goed bij je hoofd. (lett:
De hersens van je hoofd zijn niet goed.) VAR.:
tonton2.
edewinti znw. hoofdgeest binnen een familie.
edewiwiri [e de 'w∙i ri] znw. hoofdhaar.
edewowoyo voorkant van de centrale markt in
Paramaribo. ZIE TREFWOORD: wowoyo.
è'èn tussenw. een uitroep van verbazing, kan zowel
'ja' als 'nee' betekenen.
efi ZIE TREFWOORD: efu.
efu vw. als, indien. Efu Carlo kon nanga wagi tide,
taigi en fu kon teki mi. Als Carlo met zijn auto
komt, zeg hem dat hij mij moet komen halen.
VAR.: efi.
efu noso vw. of, of dat. Den dei disi yu no man sabi
efu alen o kon, efu noso wi o abi wan moi dei.
Tegenwoordig kan je niet voorspellen of het zal
regenen of dat we een mooie dag krijgen.
GEBRUIK: Wordt gebruikt tussen nevenschikkende
zinnen. Vele mensen zeggen liever noso efu.
ei tussenw. wordt gebruikt om iemand te groeten of
te roepen. Ei, Hendrik, san yu e du dape? Hallo,
Hendrik, wat doe je daar? VAR.: èi.
èi ZIE TREFWOORD: ei.
eigi bnw. eigen. A man disi abi moni ma a gridi
tumsi fu yepi en eigi m'ma. Deze man heeft geld
maar hij is te gierig om zijn eigen moeder te
helpen.
eiginari znw. eigenaar, huisbaas.
eilanti znw. eiland. ZIE: tabiki.
eksempre znw. voorbeeld. Tra pikin kan teki wan
eksempre na a boi disi, fa a e teri bigisma.
Andere kinderen kunnen het voorbeeld van
deze jongen volgen. Hij behandelt ouderen met
eerbied.
eksi znw. ei.
eksibuba znw. eierschaal.
eksikuku znw. eierkoek. SYN: keksi.
eksiloli znw. eiwit van een rauw ei.
elen znw. in pekel geconserveerde haring. Clupea
harengus (Clupeidae). ZIE: bokun; dreifisi;
sowt'fisi. VAR.: eren.
embre znw. emmer. VAR.: emre.
empi znw. hemd, overhemd. ZIE: bosroko.
emre znw. emmer. ZIE TREFWOORD: embre.
en ['eŋ]
1) pers. vnw. 3de pers. enkelv. lijdend voorwerp en
meewerkend voorwerp (het, hem, haar). Mi gi
en na Ro kba. Ik heb het al aan Ro gegeven. Mi
gi en a buku. Ik gaf hem het boek. ZIE: a1; den1.
2) 3de pers. enkelv. bez. vnw. (haar, zijn). A dagu e
leki en soro futu. De hond likt zijn gewonde
poot. ZIE: den1.
3) pers.vnw. met nadruk: 3de pers. onderwerp. En
na mi basi. Hij is mijn baas. ZIE: a1; na3.
èn ['ɛn] vw. en. Boiki papa ben prani gruntu èn a
ben kweki fowru nanga wan kaw. Boiki's vader
plantte groenten, hield kippen en had een koe.
GEBRUIK: wordt gebruikt bij nevenschikkend
zinsverband. ZIE: nanga.
enki znw. inkt.
enkibatra znw. inktfles.
enkiflaka znw. inktvlek.
enkipatu znw. inktpot.
enkri bnw. enkele, enige. Mi abi wan enkri golu
nomo ini mi portmoni. Ik heb maar één enkele
gulden in mijn portemonnee. No wan sma ben
man trowstu a frow, bika a lasi en enkri pikin di
a oso bron. Niemand kon de vrouw troosten
omdat zij haar enige kind verloor toen het huis
afbrandde. SYN: kodo.
ensrefi wederk.vnw. zichzelf (3de pers. enkelv.
wederk. vnw). A gi ensrefi mankeri. Hij heeft
zichzelf verwond.
eren znw. in pekel geconserveerde haring. ZIE
TREFWOORD: elen.
er'eri1 bw. heel, in zijn geheel. ZIE TREFWOORD:
her'heri1.
er'eri2 znw. gerecht bestaande uit aardvruchten. ZIE
TREFWOORD: her'heri2.
erfu telw. elf.
eri bw. heel, geheel. ZIE TREFWOORD: heri.
ertintin bw. Er was eens... GEBRUIK: aanhef van
sprookjes en fabels.
esbiten bw. direct, onmiddellijk. Yu mus go esbiten
na oso te yu kmopo fu skoro. Je moet na school
direct naar huis gaan. ZIE: wantron; wante.
esde bw. gisteren. ZIE: tide; tamara. VAR.: esrede.
tra esde bw. eergisteren.
es'esi bw. vlug, snel, ijlings. Omu kisi sukru! Go
es'esi go bai tu paki gi mi! De Chinees heeft
suiker gekregen! Ga vlug twee pakken voor me
kopen! ANT: safrisafri. ZIE: gaw.
esi bw. snel, vlug, gauw. No rei so esi! Na bun
mankeri yu o kisi. Rijd niet zo hard! Je krijgt
nog eens een vreselijk ongeluk. VAR.: es'esi.
esko bw. trouwens, immers. Te mi friyari, sma no
abi fu kon. Esko mi no abi noti. Als ik jarig ben
hoeft niemand te komen. Ik heb immers niets
aan te bieden.
espresi bw. opzettelijk, met opzet. A taki a sani
Sranan Tongo - Nederlands Woordenboek
47