Wortubuku fu Sranan Tongo - SIL International

Het teken ~ laat zien waar het Nederlandse trefwoord voorkomt. Daar waar de Nederlandse betekenis
in het Sranan Tongo wordt weergegeven door een idiomatische uitdrukking, wordt de lezer verwezen
naar waar deze uitdrukking in het woordenboek kan worden opgezocht. Bijvoorbeeld:
rede znw. wortu; in de ~ vallen koti wan sma mofo, ZIE: mofo.
Spelling
De uitspraak van klinkers en medeklinkers in Sranan Tongo is tamelijk eenvoudig. De uitspraak van
de klinkers a, e, i, o en u is gelijk aan die van het Spaans. Er zijn nog twee klinkers, è en ò. Deze
komen voor in woorden die kort geleden in de taal zijn opgenomen. Er zijn zes tweeklanken: ai, aw,
ei, èi, oi, en ow. Ook komen er nog twee klinkercombinaties voor: ew en ui. Deze lijken op
tweeklanken, maar worden uitgesproken als twee opeenvolgende klinkers. De medeklinkers worden
geschreven met de letters b, d, f, g, h, k, l, m, n, p, r, s, t, w en y. Er zijn vijf lettercombinaties die elk
één klank weergeven: dy, ng, ny, sy en ty, waarbij de y als j wordt uitgesproken. Zie de ‘regels voor de
uitspraak’ hieronder.
Woorden bestaan uit één of meer lettergrepen. De meeste lettergrepen worden gevormd door één of
meer medeklinkers gevolgd door een klinker of een tweeklank zoals in go ‘gaan’, bow ‘bouwen’ of
krei ‘huilen’. De laatste letter van een lettergreep is soms een m of een n, zoals in tompu ‘stomp’ of
kundu ‘bult’, en minder vaak een andere medeklinker zoals in kapelka ‘vlinder’, marbonsu ‘bepaald
soort wesp’, of maspasi ‘onafhankelijkheid’. Meestal valt de klemtoon op de voorlaatste lettergreep,
behalve als de laatste lettergreep op een nasale medeklinker eindigt. Dan valt de klemtoon op de
laatste lettergreep.
Men hoort bij normaal spraakgebruik dikwijls verlengde klinkers of medeklinkers. Deze zijn meestal
het gevolg van een weggelaten klinker of van een samenvloeien met de volgende klinker. Er zijn
slechts enkele gevallen waarbij een verlengde klinker niet het gevolg is van het weglaten van een
klinker. Deze worden in de spelling weergegeven door een accent circumflex, zoals in pôti ‘arm’. Een
weggelaten klinker wordt aangeduid door een apostrof, bijvoorbeeld in m’ma van mama ‘moeder’.
Als in samengestelde woorden twee klinkers op elkaar volgen, wordt gewoonlijk de eerste klinker
weggelaten en is de tweede enigszins verlengd. Voorbeeld: bere ‘maag’ en ati ‘pijn’ vormen samen
ber’ati ‘maagpijn’.
Alleen als de uitspraak niet zomaar duidelijk is door de spelling wordt het trefwoord gevolgd door een
fonetische weergave. De lettergrepen worden gescheiden door spaties. De beklemtoonde lettergreep
wordt vooraf gegaan door een apostrof ('). Een verlengde klinker of medeklinker wordt gevolgd door
een verhoogde punt, bijvoorbeeld:
ed’ati [ed 'a· ti], of:
mamanten ['m·an teŋ].
De lettercombinaties ng en ny komen gewoonlijk aan het begin van een lettergreep, zoals in nanga
['na ŋa] ‘en, met’ en nyan [nʸaŋ] ‘eten’. In enkele gevallen wordt ng geschreven als er een n aan het
eind van een lettergreep komt en de g klank aan het begin van de volgende lettergreep. Zo wordt het
woord tongo ‘tong, taal’ uitgesproken als ['to ŋo], maar bongo ‘een soort drum’ als ['boŋ go]. Om
letterverdubbeling te voorkomen heeft de spellingcommissie ervoor gekozen in de schrijfwijze dit
verschil niet weer te geven.
De medeklinkers k en g worden soms uitgesproken als [tʃ] en [dʒ] als ze voorafgaan aan i of e. Zo
worden bijvoorbeeld gi ‘geven’ en geri ‘geel’ soms uitgesproken als ['dʒi] en ['dʒe ři]. Op dezelfde
manier wordt triki ‘truc’ soms uitgesproken als ['tři tʃi]. Om consequent te blijven heeft de commissie
voorgesteld dat deze woorden met k en g worden geschreven. Er zijn enkele woorden die beginnen
met [tʃ] of [dʒ] gevolgd door i of e, zoals dyindya, dyeme en tyen, die nooit worden uitgesproken met
een g of k. Deze woorden worden geschreven zoals ze altijd worden uitgesproken. In enkele gevallen
6 Sranan Tongo – Nederlands Woordenboek