Wortubuku fu Sranan Tongo - SIL International

ketikoti kiri
futuketi. ZIE: ketikoti. VAN NL: ketting.
2) ww. met een ketting vastmaken of vastleggen. Te
yu e go na wenkri, yu mus keti yu baisigri, noso
den o fufuru en. Wanneer je naar de winkel gaat,
moet je je fiets met de ketting vastzetten,
anders wordt hij gestolen.
gi keti ww. opwinden (van uurwerk). Efu yu no gi
a oloisi keti te neti, a no o bari tamara
mamanten. Als je de wekker 's avonds niet
opwint, zal hij morgenochtend niet aflopen.
ketikoti znw. emancipatiedag, afschaffing v.d.
slavernij. 1 juli na ketikoti. 1 juli is onze
emancipatiedag. SYN: manspasi.
ketoigi ww. getuigen. ZIE TREFWOORD: kotoigi.
ketre znw. ketel.
kfalek
1) bnw. gevaarlijk. Na wan kefalek sani fu abra a
liba te a winti e wai tranga. Het is gevaarlijk
om de rivier over te steken als het hard waait.
VAR.: kefalek.
2) bnw. groot, geweldig. Na wan kefalek sani a boi
disi du. Deze jongen heeft iets geweldigs
gedaan.
3) bw. wordt gebruikt om een bijvoeglijk
naamwoord te versterken. Den man di e wroko
moni wan kruktu fasi lobi fu bow kefalek bigi
oso. Zij die niet op eerlijke wijze aan geld
komen, houden ervan om geweldig grote huizen
te bouwen.
kibri
1) ww. schuilen, verschuilen, zich verbergen, zich
verstoppen. Di den srudati kon, den sma fu a
dorpu lon go kibri ini a busi. Toen de soldaten
kwamen, verborgen de mensen van het dorp
zich snel in het bos.
2) ww. sparen, opsparen, opslaan. Fred kibri moni
wan langa pisten te leki a ben kan bai a baisigri.
Fred heeft lange tijd geld gespaard totdat hij de
fiets kon kopen. Den fowru no e kibri nyanyan,
ma ala dei den e nyan. Vogels slaan geen
voedsel op, maar ze eten elke dag.
3) ww. bewaren. No meki den pikin nyan ala a
nyanyan. Kibri pikinso gi mi. Laten de kinderen
niet al het eten opmaken. Bewaar een beetje
voor me.
4) ww. verbergen. Fred kibri en moni ini wan
tomati blik baka a ijskasi. Fred verborg zijn
geld achter de ijskast in een tomatenblikje.
5) ww. beschermen. Na Gado mus kibri unu fu den
ogri sma disi! God moet ons beschermen tegen
deze slechte mensen!
6) bnw. verborgen. A man disi e wroko tapu wan
kibri fasi, ma baka wan pisten yu o si a ogri san
a e du. Deze man is stiekem met iets bezig,
maar later zal het kwaad aan het licht komen.
Den kuku kibri fu den pikin no si den. De
koekjes zijn verborgen voor de kinderen. Ala
sani san kibri, o kon na doro. Alles dat
verborgen is, zal aan het licht komen.
kibrifasi bw. heimelijk, steels, stiekem. A kmopo na
pranasi kibrifasi fu no wan sma no sabi.
Heimelijk verliet hij de plantage zodat niemand
het te weten kwam. SYN: kibrikibri.
kibrikibri bw. steelsgewijs, stiekem, in het
verborgene, achteraf. Den ben mus fu du a sani
kibrikibri, bika no wan sma no si. Ze moeten het
stiekem gedaan hebben, niemand heeft het
gezien. SYN: kibrifasi.
kibripe ZIE TREFWOORD: kibripresi.
kibripresi znw. bewaarplaats, schuilplaats. VAR.:
kibripe.
kibrisani znw. verborgenheden. Den sma di e orga
a fesa no taki ala sani san den o du. Wantu sani
o tan leki kibrisani fu a dei srefi. De
organisatoren van het feest hebben niet al hun
plannen bekend gemaakt. Enkele dingen blijven
geheim tot de dag zelf.
kibritori znw. geheim. Ala famiri abi den kibritori
san den no e puru kon na doro. Elke familie
heeft zijn geheimen die ze niet naar buiten
brengen. SYN: kibrisani.
kiki ww. een handeling waarbij rukken of trekken
gebeurt. ZIE TREFWOORD: tyityi.
kilo znw. kilogram. ZIE: gran1; pontu.
kindi
1) znw. knie. Di a boi fadon, a naki en kindi. Toen
die jongen was gevallen, had hij zijn knie
bezeerd. A kindi kmopo na en komki. De knie is
uit de kom geschoten. ZIE: futu.
2) ww. knielen. A no bun fu kindi gi wan stonpopki.
Het is niet goed om voor een beeld te knielen.
Di a pikin har' taki nanga en m'ma, en m'ma
taigi en taki: Yu o kindi kon begi mi! Toen dat
kind haar moeder tegensprak, zei deze tegen
haar: Je zal het op je knieën komen goedmaken.
(lett: je zal me knielen komen smeken) SYN: saka
kindi.
broko kindi ww. even door de knieën buigen. (als
teken van eerbied).
kindikoko znw. knieschijf. VAR.: kindikrabasi.
kindikrabasi ZIE TREFWOORD: kindikoko.
kino
1) znw. bioscoop. Te yu e sidon na kino, den sma e
trapu psa sondro fu taki pardon. Als je in het
bioscoop zit, trapt men op je bij het passeren
zonder pardon te zeggen.
2) znw. film. A kino san mi go luku, a e gi groskin.
De film waarnaar ik ben gaan kijken, geeft je
koude rillingen.
kiri
1) ww. (ver)moorden, doden, doen sterven. A
fufuruman kiri a frow. De dief heeft de vrouw
vermoord. A oli san leki fu a wagi kiri a grasi.
Door de olie die uit de wagen is gelekt, is het
gras dood gegaan. ZIE: dede1.
2) ww. uitdoen, uitmaken, afzetten. Te yu e gwe yu
Sranan Tongo - Nederlands Woordenboek
71