tasavvuf feısefesi - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

T asavvufun ameli cihetinde İ bnu'l-Arabi'ye tamamıyla farkl ı türde
sûfiler önderlik etmi şlerdir. tbnu'l-Arabi Futülten'inda ve Risalet el-Kuds'
anda bunlardan bir ço ğuna i şaret etmektedir. Bunlara misal olarak şunlar ı
gösterebiliriz:
1. Yfı suf b. Halef el-Ktimi (öl. Iskenderiye H. 576/ M. 1180) 493 ,
Ş ehy Ebâ Medyen'in has m.üridi idi. ibnu'l-Arabi onunla Sevil'de karşıla
şmışt ır. ibnu'l-Arabi onu büyük bir zâhid ve kendi anlad ığı manada
bir Melâmi olarak gösterir. Ayn ı zamanda zâhid olarak yeti şmesinde K mi'ye
çok şey borçlu olduğunu itiraf ederek, Kiimi'nin kendisine ilk defa s ılfilik
kelimesinin anlamını öğreten ve K u ş eyrrnin Risâle'sini tan ıtan ki şi
olduğunu söylemektedir.
2. Salih el-Adevi. Bu zat Ibnu'l-Arabrnin Sevil'de kar şılaştığı
bir ba şka zâhid'tir. Bu zat ı manevi mür şidlerinden biri sayar ve pek mükemmel
bir silfi şeklinde nitelendirir.
3. El-Belevrnin ça ğda şlarından Eb ısı İ mran el-Mirtuli. ibnu'l-
Arabi, el-Mirtulrnin bir zâhid olarak yeti şmesinde el-Haris el-Mulı a-
s ıbi el-Ba ğ dadrnin yolunu takip etti ğini söylemektedir. Bir çok riyâzetler
geçirmi ştir.
tbrıu'l-Arabrnin kendi şeyhleri olarak kabul etti ği bu sufiler haldundaki
sözlerinden, onlar ın görü şlerinden çok şahsi hayatlar ını, keramet v.b.
'erini öğreniyoruz. Çünkü görü şüne göre, bunlar hiçbir görü şe sahip de ğillerdi.
a) ibnu'l-Arabi ve İbn Meserre
P alacios Abenmasarra adlı eserinde el-Meria Stili Mektebi ile çok daha
eski 1bn M e serr e Mektebi aras ında tarihi bir irtibat tespit etmeye çal ışır. Ona
göre, el-Meria Mektebinin ib ıı. Meserre Mektebi ile bir yak ınlığı vard ı. Buradan
ibnurl-Arabi'nin felsefe sisteminin İbn Meserre (öl. H. 319/ M.
931)'ye kadar götürülebilece ği sonucunu ç ıkarmak istemektedir. P al a c i o s'un
kanaat ına göre, İbnu'l-Arabryi İbn Meserre ile ibnur-Arabi aras ında
bir halka te şkil eden Meria Mektebi etkilemi ştir. Fakat bu genellendirmenin
şu anda elimizdeki delillerin mümkün göremiyece ği kadar geni ş olduğu görülmektedir.
Şu gerçeklerin önemle akılda tutulması gerekmektedir:
1. Ne Meria Silfi Mektebi ile İbn Meserre ne de İbn Meserre ile
İbnu'l-Ara aras ında tarihi ili şki olduğu hakkında herhangi bir bilgimiz
vard ır.
2. Bugün elimizde İ bn Meserr e veya herhangi bir m.üridi taraf ından
yaz ılmış bulunan hiçbir kitab ı, hatta kitaplar ından parçalar bile yoktur.
493. Futiiheıt, I, s. 327.
157