tasavvuf feısefesi - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

Çe şitli Peygamber ve Velilerin (ibnu'l-Arabi'nin hikmet dedi ği) bilgilerini
"Mühür"ün (Hz. Muhammed'in) Ruh'undan nas ıl ç ıkard ıklar ını ve onlardan
her birinin etkisi alt ında bulundukları belli bir ilahi İsimle belirlenmi ş
bir bilgiye nas ıl sahip olduklar ını göstermek Fustis el-Hikem'inde Ib nu'l- Ar a-
bi'nin ana hedeflerinden biridirm 6 . Yalnız Hz. Muhammed bütün ilahi isimlerin
ya da bütün di ğer Isimleri kapsam ına alan "Allah" isminin etkisi alt ındad
ır.
"Müslüman bir Veli", devam ediyor İ b nu'l- Ar abi, "bilgisini İsa ya da
Musa gibi bir Peygamberden tevârüs etti ği zaman bile, bunu Hz. Muhammed'-
in ruhu ya da "niir" u vas ıtas ıyla yapar" 217. Bu, ibnu'l-Arabi'ye göre,
İslam "Peygamberli ğe" benzedi ği bir noktad ır; şu anlamda ki,
hem İslam Velileri hem de Peygamberler ayn ı bilgi pınar ından içerler 218.
Hz. Muhammed varl ıktaki tek ve e şsiz varlıkt ır: onun ferdiyeti de buradan
gelir. Onun üstünde Mutlak Zat'dan ba şka hiç bir şey yoktur. Onu
İlk Akıl ya da Hakikatlar ın Hakikati ile aynı saymak saretiyle İ b nu'l- Ar abi,
ona, Ezeli ile zamanda olan, Zorunlu ile mümkün, Gerçekle Görülen, Etkin'le
edilgin v.b. aras ında bir ba ğ te şkil eden Uliihiyet ile Görülen Mem aras ındaki
berzah ad ını verir2'9.
Bu şekilde açıklanan Hz. Muhammed'in Hakikati (ya da Ruh'u) külli
Kelâm' ın baz ı yönlerini ifâde etti ğinden dolayı a şağıdaki hususiyetlere sahiptir:
1. O, Allah'da ikâmet eden aç ıklayıcı -kendisine sahip olan herkese bütün
ilâhi bilginin nakledicisi, hatta bütün kutuplar ın kutbu (yani Hz.
Muhammed'in kendisi) ,dirzzo. Bu görü ş devamlı olarak çe şitli şekillerde tecessüm
eden ismâ'ili ı Masum İmam öğretisine hayret verici bir benzerlik göstermektedir.
Fakat ismâcilikrin. tersine Ibnu'l-Arabi, gizli İmam ya da
Kutbun (Muhammed'in Hakikati) masum oldu ğunu kabul etmekle birlikte,
"harici İmam"ın masumluğuna inanmaz221.
216. Sadece peygamber ve veliler de ğil, her akıllı varlik da, Ibnu'l-Arabrye göre, ilöld
Isimlerden biri ya da di ğerinin etkisi altında olup, her birinin bilgisi belirli bir İsimle tayin
edilmiştir. Bak., Futâhât, I, s. 279, I. 14 a şağıdan.
217. İlmu'l-Arabi, Risâlet fikeyfiyyet ilâ Rabb el-izze, Elyazması 657', var., 8-9.
218. Ibnu'l-Arabi şu hadisi nakleder: "Vmmetimin hakimleri İsrail okullarını:1 peygamberleri
gibidir".
219. Bak., Fusi"Ls, s. 310; Türkçe çeviride yeri tespit edilemedi.
220. Muhammed'in Ruhunun tezâhürleri hakk ında bak., Futiihât, I, s. 196.
221. Fuldıllât, III, s. 183, 1, 1 vd..
77