tasavvuf feısefesi - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı
tasavvuf feısefesi - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı
tasavvuf feısefesi - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
çokluğu kabul eder. Daha sonra görece ğimiz üzere, a(yein es-stıbita ( şeylerin<br />
gizli hakikatlar ı) görü şünü bu metne dayand ırır.<br />
II. Mucib (Cevap Veren) ismini Ibnu'l-Ar abi, mümkün varlıkların<br />
çağrısına (duasına) cevap veren Dr şeklinde, cevherin "suretlerinin" çağrısına<br />
cevap vermesi.'" yanisöretlere kendisinden tam onlar ın gerektirdikleri şeyi<br />
-tabi atlar ına uygun gelen şeyi-vermesi anlam ında yorumlar. Ibnu'l-Ar abi<br />
aynı zamanda halk aras ında yayg ın ilahi isimlere yeni Isimler de ilave eder.<br />
Mesela,<br />
12. Dehr ismi15°. Onca zaman, varlığı sonsuz oland ır (ma rd yetentıheı<br />
vuc ılduhu)<br />
ezel, ebed ve bunlar ın aras ında yer alan şeyi kapsamına al ır:<br />
Ibnu'l-Arabrnin görü şüne göre, zaman ilahi Zatla ayn ıdır. Bu, zamanı,<br />
"birbirini izleyen idraklerin sürekli sonsuza uzanmas ıyla varlığın zaten mevcut<br />
olan bütününü, sonsuzu aksettiren ebedin stireti"1 51 sayan Plotinuscu<br />
zaman görü şüne dikkate de ğer bir benzerlik gösterir. Plotinus ve ibnul-Arabr<br />
ye göre, zaman ebedi bir "an" d ır-"her şeyi do ğru yola ileten, gelece ği Şimdi<br />
gibi bilir" 1 52.<br />
Aynı<br />
şekilde ilınu'l-Ar abi, di ğer ilahi isim ve Sıfatlar ı, kendisini<br />
iyiden iyiye me şgul eden bir hedefe göre, yani islami ilkeleri ve dü şünceleri<br />
kat ı bir vandet-i vueild<br />
şekline çevirmek için yorumlar. islam ın yarat ıcı<br />
Allah' ı art ık Yaratan de ğil, Memin sonsuz söretlerinde tecelli eden Bir'dir:<br />
Rahmân da Rahmân demek de ğildir art ık. Rahmet, varlık "verme", v.b.<br />
ile ayırd ır.<br />
Ahlaki ve Şahsi sıfatlar ın önemi, ancak gerçek bir Allah-âlem<br />
yani Allah'dan ba şka bir şeyin bulunduğu yerlerde vard ır. Fakat ib nu'l-<br />
Ar abi'nin sistemi "ba şkasını" kabul etmez. Bununla birlikte, aras ıra olduğu<br />
gibi, dini bir duyguyla duyguland ığında sünni Allah anlayışı zihninde sabit<br />
ve açıktır. Fakat bu, onun felsefesi de ğil, duygusudur. Ço ğunliıkla bu sünni<br />
Allah sadece bir gölge ve bir dü ştü'.<br />
ilınu'l-Arabrnin as ıl belirtmek istedi ği, ister âlemle Allah' ın ikiliği<br />
isterse d ış âlemdeki nesnelerin, hatta Allah'a atfetti ğimiz S ıfatlar ın çokluğu<br />
olsun, her çe şit ikilik ya da çokluğun en sonunda subjective ve göreli oldu ğu<br />
dur. Fakat bizi uyard ığı hataya, yani subjective'i objective gibi görmek hata-<br />
149. FuMlicit, IV, s. 328.<br />
150. Ibnu'l-Arabi "dehri kötülemeyin, çünkü Allah dehr'dir" şeklindeki hadisle "bizi ancak<br />
dehr (zaman) yok eder", Kılr'ân, XLIV, 23, liyetini nakleder<br />
151. Whittaker, The Neo—Platonists, s. 75; Enneads, III, 7. 11.<br />
152. Enneads, IV, 4. 12.<br />
54
Change language