tasavvuf feısefesi - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

More documents

Recommendations

Info

I. BÖLÜM VARLIK NAZARİYES İ Metafizik Hakikat Görü şü a) Varl ık (vuctsıd)'un Anlam ı Hemen herkesçe Varl ığın Birliği veya Vandet el-Vuc ıld adı verilen görü şü incelemeden ve Ib nu'l-Arabi'nin hakikat nazariyesi oldu ğunu kabul ettiğim nazariyeyi ortaya koymadan önce, "Varl ık" düşüncesi ve "Allah Mutlak (Hakk) Varl ıktır" (Allah huva el-vudid el-Hakk) deyi şinin anlamının açıklanmas ı büyük önem ta şımaktad ır. Varlık teriminin anla şılabilece ği temelde ayr ı iki anlamı vard ır: I. Kavram olarak "Varlık"; varl ık fikri, var—olmak (vueild bi'l-ma`na el—masdari), veya II. Varlığı olan, yani var—olan veya süresi olan (vudid bi—macna mevcticl). Var olan şeylerin son dayana ğı olan Hakikati ifade etmek için Ib nu'l- Ar abi ve ekolü tarafından kullanılan "Külli Varlık" (el-vudid el-külli) veya "Mutlak Varl ık" (el-vudid el-mutlak) deyimi, böylece, bu anlamlardan birine karşılık olarak kabul edilebilir. Bu durumda, bunlardan hangisi ııin kastedildiği hakkında şüpheye dü şmemek imkans ızdır. Bu nihai "Varl ık", bir soyutlama —yaln ızca zihinde var olan ve bütün külli kavramlarda oldu ğu gibi, bütün tür 19 ve ona dahil fertleri kendinde toplayan—bir fikir midir " İkinci Kavram" (mackül siinin) dedikleri şey midir Yoksa Kül ile (Bütünle) aym olan Mutlak Varolan bir Hakikat m ıdır Bu konuda ibnu'l-Arabrnin ifadesi son derece müphemdir; Varhk' ı bazan bir anlamda, bazan da di ğer anlamda kullan ır. Çoğu zaman ise ikisini birbirine kar ışt ırır. Aynı şekilde 19. Soyut varl ık (zihindeki varl ık), somut varl ık-zorunlu ve mümkün varl ık, ezdi ve zamanda olan varlık gibi varlığın türleri. 21
"Mutlak" kelimesini de ayn ı derecede müphem bir şekilde kullamr.Bu terimin İ b nu'l- Ar abi tarafından 4 ayr ı anlamda, kullanıld ığı göze çarpmaktad ır.: I. Belirli herhangi bir suretle s ınırlanmamış, fakat bütün suretlerde müşterek olan "Mutlak". II. Bütün suretlerde bulunmay ıp, hepsini a şan Mutlak. III. Hiçbir şeyin sebebi (daha do ğrusu vas ıtas ız sebebi) olmayan Mutlak. ibnul-Arabi buna, kendili ğinden varolan (self-subsisting) ve mutlak ba ğıms ı z varlık diyor". IV. Bazan Mutlak' ı Hakikatlar ın Hakikati (Hakikat el-Hakâ'ik) dediği şeyle bir sayar ki, Kelâm hakk ındaki II. bölümde görece ğimiz gibi, ne yaz ık ki, bu ikinci terim de eserlerinde çift anlam ta şımaktad ır. Ayr ıca "Mutlak Varl ık" için s ık sık "Körlük" (el-`Ama), Nokta (en- Nukta), "Dairenin merkezi" gibi veya ayn ı derecede aldat ıc ı mecâzlar kullanır. Öyleyse, Ibnu'l-Arabi gibi Vandet-i Vudıcleu safiler, tüm Varl ık Bir ve Mutlak Birlik'tir, derken ne demek isterler Ona ister Külli Cevher, İlk Madde; ister Allah deyin, geçmi şte, şimdiki ve gelecekteki bütün ferdi varl ıklar ın aslında Tek Varhk olduklar ını mı kastederler Yoksa mümkün olan bütün düşünce âlemlerindeki (universes of discourse) bütün varl ık şekillerini ihtiva eden soyut ve tamamıyla külli anlamda bir Varl ık 'ı mı kastederler Ya da söylemek istedikleri, varl ığı (süresi) olan her şeyin sebep ve kayna ğının Allah' ın Varlığı olduğu mudur Onlar, kolayl ık olsun diye mi, Allah' ın varlığını renk, söz gibi bir külli (tümel)'ye ve ba şka bir varolan ın (veya süresi olanın) varlığını bu küllinin belirli bir tarz ına ya da tezahürüne benzetirler 11)1111'1- Ar abi, "nas ıl ki akıledilir külli hakikatlar (el-haket'ik el-macküla el-külliyye) olmad ığı takdirde d ış e şyaya herhangi bir yüklem (ahkâm) vermek mümkün olmazsa, Allah da sureti vas ıtas ıyla bütün varolanlara nüfaz etmeseydi, âlem varlıktan yoksun olurdu"21 derken, söylemek istedi ği, varlığın bu son anlam ı midir Bütün meseleyi modern terminoloji ile şöyle ifade edebiliriz: Varl ık, bütün tezahürleri belirli şeyler olan bir çe şit belirli s ıfat mıdır, yoksa miktar, şekil, renk, zaman, mekan v.b. türünden çe şitli belirleyiciler alt ında daima farkl ı bir şekilde belirli niteliklerde kendini gösteren sürekli cevl ıer midir 20. Bak. Fut., I, s. 52, 1. 5 a şağıdan. 21. ib ılu'l-Arabi, Fusüs el—Hik,em, Kâ şânr ııin şehri ile birlikte, Kahire 1309, s. 34; Fusüs'un türkçeye çevirisi, Nuri Geneosman, M. E. B. Yay. İstanbul 1952, s. 17. 22
Page 1 and 2: ANKARA ÜNIVERSITESI ILÂHIYAT FAK
Page 3 and 4: IÇINDEKILER Çevirenin Önsözü 7
Page 5 and 6: c) İyilik ve Kötülüğün İzâf
Page 7 and 8: Spino z a'mn Ortaça ğ Yahudi fels
Page 9 and 10: ÖNSÖZ Aşa ğıdaki sayfalarda Ş
Page 11 and 12: 2. Prof. R. A. Nicholson'un Studies
Page 13 and 14: GIRIŞ Genellikle ibnu'l-Arabi (vey
Page 15 and 16: 289 eserinden bahsetmi ş olduğu k
Page 17: 2. Sünni islamın naslar ım daima
Page 21 and 22: eder. O, "Mutlak Varhk" (vudid mutl
Page 23 and 24: amı, masa kelimesi ve masa harfler
Page 25 and 26: Ar abi'nin. kendi ifadesi, esasta,
Page 27 and 28: ir durumday ız. Onun Hakikat ın i
Page 29 and 30: sinde, H all â e' ın Ene'l-Hakk
Page 31 and 32: nu'l-Ar abi, felsefesinin hayati no
Page 33 and 34: u renkte, büyüklükte, veya şeki
Page 35 and 36: u şekli, bizim genellikle içkinli
Page 37 and 38: görülen e şya birbirlerine kar
Page 39 and 40: E şcariler derler ki: eklemin varl
Page 41 and 42: anlad ığımız manay ı kastediyo
Page 43 and 44: u yön ya da "hakikata" nispetle bi
Page 45 and 46: a şka tür bir münasebet olsun, h
Page 47 and 48: i'i-kuvve)12 5. Bu durumuyla o, bir
Page 49 and 50: lerden) sadece baz ılar ını say
Page 51 and 52: çokluğu kabul eder. Daha sonra g
Page 53 and 54: ya da etkinlikten-bahsedilemez. Bun
Page 55 and 56: fikirler olarak bunlar, muhakkak ki
Page 57 and 58: çeli şkiye dü şmek demektir. Fe
Page 59 and 60: ve kula ğını O'nun sözünden ba
Page 61 and 62: c) İ bn ııi-Arabi'nin Ö ğretis
Page 63 and 64: ka bir şeyi bağıms ız bir varl
Page 65 and 66: deriz ki: Allah Birlik halinde (eha
Page 67 and 68: BÖLÜM II Ihnul-Arabrnin Kelam (Ke
Page 69 and 70:
olanlar ın aslı olan Mutlak Varl
Page 71 and 72:
Ilahi Zât Şekil. I- Ilahi Zat'la
Page 73 and 74:
Peygamberler, için, özellikle Kur
Page 75 and 76:
2. Bir kozmolojik İlke olarak ona
Page 77 and 78:
s ında bir ayırım yapar ki, bunl
Page 79 and 80:
l ıdır2". Yetkin İnsanın kalbi
Page 81 and 82:
nedeni ad ını verir, çünkü yar
Page 83 and 84:
ve sistemli bir nazariye, ya da dah
Page 85 and 86:
a, ibnu'l-Arabrnin Vandet-i vuctıd
Page 87 and 88:
İnsan öğretisinin temeli olan La
Page 89 and 90:
"gayb" in derinliklerine sal ıveri
Page 91 and 92:
d) ibnu'l-Arabrnin İ slâm Veliler
Page 93 and 94:
Muhammed'in do ğrudan do ğruya v
Page 95 and 96:
BÖLÜM III İbnu'l-Arabi'nin Bilgi
Page 97 and 98:
Bir kimsenin penbe bir fare gördü
Page 99 and 100:
4. Batpli bilgi sadece baz ı kimse
Page 101 and 102:
mü'minin rülıi yüceli şi (mira
Page 103 and 104:
ait olmaktan uzakt ır. Her türlü
Page 105 and 106:
II Psikololi A. Tasavvufi ve Metafi
Page 107 and 108:
veya iletilmesi gibi bütün bu ter
Page 109 and 110:
lar. Cisim,"Evrensel Cismin" (el-ci
Page 111 and 112:
hayvanl ık ve ak ıll ılık ya da
Page 113 and 114:
İ bnu'l-Arabî İnsandaki akli ilk
Page 115 and 116:
şeyin arzusudur. İrâdenin somut
Page 117 and 118:
t ıklarm ı söyledi ğimiz vahiyl
Page 119 and 120:
(hazret el-misal) bir yans ıma8,1
Page 121 and 122:
III Sufilik ve Safi Tecrübenin Son
Page 123 and 124:
ya da Allah'la bir olmak de ğildir
Page 125 and 126:
2. Hadsi bilgi halinde nefsin yok o
Page 127 and 128:
6. "Allah'tan ba şka" her şeyin,
Page 129 and 130:
BÖLÜM IV İBNU'L-ARAB İ'N İN DI
Page 131 and 132:
iliriz. Allah' ın bir sarete münh
Page 133 and 134:
ve Benim Zat ım, içinde bulunduğ
Page 135 and 136:
ütün filler, bu görü şe, göre
Page 137 and 138:
acı, bozulan sa ğl ık, yoksulluk
Page 139 and 140:
mak istemektedir. Kelâm dilinde bu
Page 141 and 142:
kald ırmas ı için Allah'a dua et
Page 143 and 144:
Buradaki şefaat kelimesi sadece ik
Page 145 and 146:
diyor I b nu'l- Ar abi, "sefalet ve
Page 147 and 148:
Bir Hakikat ın bütün bu tezâhü
Page 149 and 150:
yarat ıklarım sever, çünkü bu,
Page 151 and 152:
Palacios'un nazariyesini ele almada
Page 153 and 154:
maktad ır. Son üç nüshay ı eld
Page 155 and 156:
3. 'bn Meserre'nin tasavvufta şöh
Page 157 and 158:
"Ate şten ziyade ışığın basit
Page 159 and 160:
d) Palacios'un el Meria Safi Mekteb
Page 161 and 162:
leyen sâik, Ihv an e s - S af a'n
Page 163 and 164:
2. Nefs "Ben" veya "Sen" le anlat
Page 165 and 166:
6. İlahi Aşk nazariyesi (bak. Gü
Page 167 and 168:
üzerinde çal ışanlar ın pek iy
Page 169 and 170:
a şvurmas ının izahı güç de
Page 171 and 172:
Tasavvuf ve Felsefe ile ilgili Eser
Page 173 and 174:
Nicholson, R. A., Origin and Develo
Page 175 and 176:
ünflik 50 berzah 70, 83, 90, 118,
Page 177 and 178:
el-felek el-atlas 145 felek el-haya
Page 179 and 180:
ilahi ilim 98 ince cevher 53 ilahi
Page 181 and 182:
el-mah şer 145 monist 32, 33, 80,
Page 183 and 184:
uh 59, 70, 71, 72, 75, 76, 78, 88,
Page 185 and 186:
vâhib 130 el-vudid el-Külli 21 el
show all

tasavvuf feısefesi - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?