tasavvuf feısefesi - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

BÖLÜM II
Ihnul-Arabrnin Kelam (Kelimetullah=Logos) Ö ğretisi
A
Islam Kelâmı şeklinde ifadelendirilebilecek olan deyime i şaret etmek
üzere İ bnu'l-Ar abi'nin kulland ığı 22'den fazla terim bulunmaktad ır194.
Açıklamalar ıyla birlikte, bu terimlerin bulundu ğu yerler daha sonra belirti- ,
lecektir. Ibnu'l- Ar abi'yi böylesine şaşırtıcı derecede geni ş bir terimler
koleksiyonu kullan ır vaziyette bulmam ızın her şeyden önce iki sebebi vard ır.
Önce bu, Ibnu'l-Arabrnin malzemesini çok çe şitli kaynaklardan, her kaynağın
terminolojisini mümkün oldu ğu kadar muhafaza ederek, ç ıkarmış
olmas ından dolayıdır. Burada, söz geli şi, Ibnu'l-Ar abi Süfilerden, Kelâmotlardan,
Yeni—Eflatunculardan, Kur'ân'dan v.b. ald ığı terimleri kullan ıyor.
İkinci olarak onun vandet-i vucildculu ğu bütün şeylerin son sebebi olan Bir
Hakikat için herhangi bir şeyin adını kullanmas ını kendisine sağlamaktad ır.
Aşağıda naMettiğimiz terimler bu defa Kel:am olarak nazara alman Bir Hakikat'ın
çe şitli cihetlerine işaret ederler.
194. Bu terimlere şu örnekler gösterilebilir:
1) Muhammed'in Hakikat ı (el—hakikat el—Muhammediyye).
2) Hakikatlarm Hakikati (el—hakikat et—halarik).
3) Muhammed'in Ruh'u (yak Muhammed).
4) İlk Akıl (el—akl el-evvel= Plotinus'un Noas'u).
5) Arş (el—arş).
6) En Büyük Ruh (er—rah el—dzam). -
7) En Yüksek Kalem (el—kalem el—acla).
8) Halife.
9) Yetkin İnsan (el—insan
10) Alemin Aslı (asl
11) Gerçek Mem (âlem el—hakiki).
12) Berzah
13) Hayat Felek'i (Felek el—hayat).
14) Yaratma vas ıtası olan Hakk (el—Hakk el— ınahlük bihi).
15) Heyfılâ ya da İlk Madde.
16) Rûh.
17) Kutup
18) Her şeyi ku şatan Bir'in Kulu (Abd el—Cami`), v.b., v.b...
70