tasavvuf feısefesi - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

More documents

Recommendations

Info

Müslüman yazarlar ın H. VII / M. XIII. yüzyıla kadar, ana hatlanyla, E mp e d o cl e s'in felsefesinden anlad ıklar ı bundan ibâdettir. Yine aç ıkça görülmektedir ki, bu yazarlar, çe şitli felsefeleri birbirine kar ışt ırma ve bir filozofa bir ba şkas ının bütün felsefesini veya felsefesinin bir k ımun isnat etme şeklinde görülen kötü huylar ının bir sonucu olarak, o devrin do ğulu bilginlerince anlaşıldığı şekliyle, Hellenistik felsefe tarihinde pek s ık olarak kar şılaştığımı z bir ba şka hataya daha dü şmüştürlerdir. Böylece İbn Meserre'n ın gerçekten böyle bir felsefenin "taraftar ı ve savunucusu" mu olduğu, e ğer böyle ise, İ b nu'l- Ar abi'llin (onda do ğulu yazarlar tarafından E mp ed ocles'e atfedilen türden fikirlerin baz ı izlerini bulduğumuzu farzetsek bile) gerçekte bu fikirleri bir ba şka kaynaktan de ğil de, İ bn Meserre'den mi ald ığı sorusu ortaya ç ıkmaktad ır. İlk soruya cevap verme imkânlar ından yoksunuz. İkincisine gelince, daha sonra da görece ğimiz gibi, ibnu'l- Ar abrnin. Yeni-Eflatuncu felsefenin bu k ısmını İ bn Meserre' den de ğil, Ihvan es -S af â'dan ö ğrenmiş olması pek muhtemeldir. Şu iki husus önemle hat ırda tutulmalıdır: 1. S â`id ve onun gurubunda olanlar ın kanaat ına göre, İ bn. Meserre' nin bildiği ve savundu ğu, yanlış olarak E mp ed o cles'e atfedilen felsefe, daha önce de gördü ğümüz üzere, tahrif edilmi ş Yeni-Eflatuncu fikirlerin bir derlemesi; İbn Meserre'nin de ğil, E mp ed ocles'in felsefesinin onlar tarafından bir ifâdesidir. Kesinlikle anla şılmaktad ır ki; bunlar E mp ed ocle s'i asl ından inceleyememi şlerdir. Böylece onlar ın, E mpe d o cles'in felsefesi dedikleriyle, özellikle nefs meselesi hakk ında Ihvan es -S afâ risâlelerinde bulduklar ımn aras ındaki benzerli ğe dayanarak, nolar ın bu konudaki malümatlar ım Ihvân es-S afâ'dan ald ıkları ve Yeni-Eflatuncu sistemin bu bölümünü yanlış olarak E mped ocle s'e atfettikleri şeklinde bir teklifte bulunmak istiyorum. 2. Yanlış olarak E mped ocle s'e atfedilen felsefenin bu bölümü İ bnu'l- Ar abi ve Ihvan es-S afâ'da gördü ğümüz Yeni Eflatuncu felsefenin di ğer bir çok bölümleriyle ba ğlantılıdır, ve daha sonra görece ğimiz üzere, Ihvan es -S afâ risâlelerin.de aç ıkça zikredilmi ştir. Burada ispat edilmek istenen noktalar şunlard ır: a) İbn Meserre'mn siififelsefesi hakk ında, böyle bir felsefe varsa bile, henüz hiçbir bilgimiz yoktur; b) Palacios'un, ibnu'l-Arabrnin. İ bn. Meserre ve onun Mektebinden etkilendiği şeklindeki nazariyesine dayanarak olarak ileri sürdü ğü delil o derece yetersizdir ki, onu bir kenara atma yetkisini kendimizde bulabiliriz; c) ibnu'l-Arabi'nin İ bn Meserre'den ald ığı anla şılan tek şey, ilahi Arş sembolizmidir ki, ibrı u'l-Ar abi bunu da kendisine göre yorumlamaktad ır; 161
d) Palacios'un el Meria Safi Mektebi ile İ bn Meserre'n ın Safi Mektebi arasında var olduğunu sand ığı tarihi ba ğlant ı sadece farazi bir ba ğlantıdır. Dolayısıyla ibnu'l-Arabrnin belirli bir ölçüde el-Meria Mektebinin Tasavvuf sisteminden etkilendi ğini kabul etsek bile, böyle bir etkinin İbn Meserre ve Mektebine kadar dayand ırılabilece ği sonucu ç ıkmaz. b) ibnu'l-Arabrnin. Dü ş üncesini Etkileyen Kaynaklar 'bn u'l-Arabi'nin sistemini ayr ınt ılı bir şekilde incelememiz s ırasında onun felsefesinin baz ı bölümlerini ortaya koyarken faydaland ığı kaynaklara mümkün olduğu kadar i şaret etmeye ve onun görü şlerine yakınlığı olan baz ı sûfi, kelâmc ı ve filozoflara dikkati çekmeye çal ışt ık. Burada bu kaynaklar daha ayr ınt ılı olarak incelenecektir. Bunlar iki ana zümreye ayr ılabilir: 1. Islami kaynaklar. Bunlara a) Kur'ân ve Hadisleri, b) Hallâc, Bayezid v.b. gibi ilk vandet-i vucûdcu safileri, c) İslam zâhidlerini, d) İslam kelamc ılar ım: E ş'ariye ve Mu`tezileyi, e) Karmatiler ve isma`ilileri (özellikle Ihvân es-Safâ'y ı), f) İran'ın Yeni-Eflatunculu ğa bağlı Aristocular ını, İ bn Sina'yı, g) i şrakileri dahil edebiliriz. 2. İslami olmayan kaynaklar. Hellenistik Felsefe, özellikle Kelâm görü şü ile ilgili olarak Yeni-Eflatunculuk, Philo'nun ve Stoal ılar ın felsefesi. Bunlar ı daha önce ele alm ışt ık5w. Bütün bu kaynaklar ı tam anlamıyla incelemek, bu Ek'in s ınırlarını aşmaktad ır. Bunun için bunlardan en önemlilerini ele alaca ğız. Felsefi bakımdan ibnu'l-Arabi büyük ölçüde Yeni-Eflatuncudur. Aç ıkça anla şıldığına göre, onun bildiği ve tanıdığı Yeni-Eflatunculuk Ihvân es-Safâ'mn anlad ığı Yeni-Eflatunculuktu. Tasavvuf görü şü bakım ından ise, Hallâc'm heyecan ını de ğil, üslabunu payla şır. ibnu'l-Arabrnin çok daha fikri bir tutumu vard ır. Marıt ıki bakımdan ve ayn ı zamanda Ahlak ve Âhiret konusunda Ibnu'l- Arab! İslam, kelamc ılarım büyük ölçüde kullanmaktad ır. c) Ihvân es-SaWn ın Risâleleri, Farabi ve Müslüman Yeni- Eflatuncular ın Eserleri Ibnu'l-Ar abi ce ayn ı zamanda daha bir çok do ğulu ve bat ıl ı (Endülüs' de ya şayan) sa.filerin <strong>tasavvuf</strong> görü şleri için zengin malzemeyi Ihvân es- S afTdarı ald ıkları anla şılmaktad ır. Zaten diğer Yunan ve Hristiyan felsefeleri ile kar ışmış olan Yeni-Eflatunculuk ibnu'l- Arabrye bu kanaldan ula ş - mış olsa gerektir. Ihvân es-Safâ risâlelerinde ansiklopedik bir şekilde İslam 505. Bak., Kelam Bölümü. 162
Page 1 and 2:
ANKARA ÜNIVERSITESI ILÂHIYAT FAK
Page 3 and 4:
IÇINDEKILER Çevirenin Önsözü 7
Page 5 and 6:
c) İyilik ve Kötülüğün İzâf
Page 7 and 8:
Spino z a'mn Ortaça ğ Yahudi fels
Page 9 and 10:
ÖNSÖZ Aşa ğıdaki sayfalarda Ş
Page 11 and 12:
2. Prof. R. A. Nicholson'un Studies
Page 13 and 14:
GIRIŞ Genellikle ibnu'l-Arabi (vey
Page 15 and 16:
289 eserinden bahsetmi ş olduğu k
Page 17 and 18:
2. Sünni islamın naslar ım daima
Page 19 and 20:
"Mutlak" kelimesini de ayn ı derec
Page 21 and 22:
eder. O, "Mutlak Varhk" (vudid mutl
Page 23 and 24:
amı, masa kelimesi ve masa harfler
Page 25 and 26:
Ar abi'nin. kendi ifadesi, esasta,
Page 27 and 28:
ir durumday ız. Onun Hakikat ın i
Page 29 and 30:
sinde, H all â e' ın Ene'l-Hakk
Page 31 and 32:
nu'l-Ar abi, felsefesinin hayati no
Page 33 and 34:
u renkte, büyüklükte, veya şeki
Page 35 and 36:
u şekli, bizim genellikle içkinli
Page 37 and 38:
görülen e şya birbirlerine kar
Page 39 and 40:
E şcariler derler ki: eklemin varl
Page 41 and 42:
anlad ığımız manay ı kastediyo
Page 43 and 44:
u yön ya da "hakikata" nispetle bi
Page 45 and 46:
a şka tür bir münasebet olsun, h
Page 47 and 48:
i'i-kuvve)12 5. Bu durumuyla o, bir
Page 49 and 50:
lerden) sadece baz ılar ını say
Page 51 and 52:
çokluğu kabul eder. Daha sonra g
Page 53 and 54:
ya da etkinlikten-bahsedilemez. Bun
Page 55 and 56:
fikirler olarak bunlar, muhakkak ki
Page 57 and 58:
çeli şkiye dü şmek demektir. Fe
Page 59 and 60:
ve kula ğını O'nun sözünden ba
Page 61 and 62:
c) İ bn ııi-Arabi'nin Ö ğretis
Page 63 and 64:
ka bir şeyi bağıms ız bir varl
Page 65 and 66:
deriz ki: Allah Birlik halinde (eha
Page 67 and 68:
BÖLÜM II Ihnul-Arabrnin Kelam (Ke
Page 69 and 70:
olanlar ın aslı olan Mutlak Varl
Page 71 and 72:
Ilahi Zât Şekil. I- Ilahi Zat'la
Page 73 and 74:
Peygamberler, için, özellikle Kur
Page 75 and 76:
2. Bir kozmolojik İlke olarak ona
Page 77 and 78:
s ında bir ayırım yapar ki, bunl
Page 79 and 80:
l ıdır2". Yetkin İnsanın kalbi
Page 81 and 82:
nedeni ad ını verir, çünkü yar
Page 83 and 84:
ve sistemli bir nazariye, ya da dah
Page 85 and 86:
a, ibnu'l-Arabrnin Vandet-i vuctıd
Page 87 and 88:
İnsan öğretisinin temeli olan La
Page 89 and 90:
"gayb" in derinliklerine sal ıveri
Page 91 and 92:
d) ibnu'l-Arabrnin İ slâm Veliler
Page 93 and 94:
Muhammed'in do ğrudan do ğruya v
Page 95 and 96:
BÖLÜM III İbnu'l-Arabi'nin Bilgi
Page 97 and 98:
Bir kimsenin penbe bir fare gördü
Page 99 and 100:
4. Batpli bilgi sadece baz ı kimse
Page 101 and 102:
mü'minin rülıi yüceli şi (mira
Page 103 and 104:
ait olmaktan uzakt ır. Her türlü
Page 105 and 106:
II Psikololi A. Tasavvufi ve Metafi
Page 107 and 108: veya iletilmesi gibi bütün bu ter
Page 109 and 110: lar. Cisim,"Evrensel Cismin" (el-ci
Page 111 and 112: hayvanl ık ve ak ıll ılık ya da
Page 113 and 114: İ bnu'l-Arabî İnsandaki akli ilk
Page 115 and 116: şeyin arzusudur. İrâdenin somut
Page 117 and 118: t ıklarm ı söyledi ğimiz vahiyl
Page 119 and 120: (hazret el-misal) bir yans ıma8,1
Page 121 and 122: III Sufilik ve Safi Tecrübenin Son
Page 123 and 124: ya da Allah'la bir olmak de ğildir
Page 125 and 126: 2. Hadsi bilgi halinde nefsin yok o
Page 127 and 128: 6. "Allah'tan ba şka" her şeyin,
Page 129 and 130: BÖLÜM IV İBNU'L-ARAB İ'N İN DI
Page 131 and 132: iliriz. Allah' ın bir sarete münh
Page 133 and 134: ve Benim Zat ım, içinde bulunduğ
Page 135 and 136: ütün filler, bu görü şe, göre
Page 137 and 138: acı, bozulan sa ğl ık, yoksulluk
Page 139 and 140: mak istemektedir. Kelâm dilinde bu
Page 141 and 142: kald ırmas ı için Allah'a dua et
Page 143 and 144: Buradaki şefaat kelimesi sadece ik
Page 145 and 146: diyor I b nu'l- Ar abi, "sefalet ve
Page 147 and 148: Bir Hakikat ın bütün bu tezâhü
Page 149 and 150: yarat ıklarım sever, çünkü bu,
Page 151 and 152: Palacios'un nazariyesini ele almada
Page 153 and 154: maktad ır. Son üç nüshay ı eld
Page 155 and 156: 3. 'bn Meserre'nin tasavvufta şöh
Page 157: "Ate şten ziyade ışığın basit
Page 161 and 162: leyen sâik, Ihv an e s - S af a'n
Page 163 and 164: 2. Nefs "Ben" veya "Sen" le anlat
Page 165 and 166: 6. İlahi Aşk nazariyesi (bak. Gü
Page 167 and 168: üzerinde çal ışanlar ın pek iy
Page 169 and 170: a şvurmas ının izahı güç de
Page 171 and 172: Tasavvuf ve Felsefe ile ilgili Eser
Page 173 and 174: Nicholson, R. A., Origin and Develo
Page 175 and 176: ünflik 50 berzah 70, 83, 90, 118,
Page 177 and 178: el-felek el-atlas 145 felek el-haya
Page 179 and 180: ilahi ilim 98 ince cevher 53 ilahi
Page 181 and 182: el-mah şer 145 monist 32, 33, 80,
Page 183 and 184: uh 59, 70, 71, 72, 75, 76, 78, 88,
Page 185 and 186: vâhib 130 el-vudid el-Külli 21 el
show all

tasavvuf feısefesi - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?