tasavvuf feısefesi - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

ise de, "ye şil", "yuvarlak", "i şitme" ya da "görme'', v.b. gibi s ıfatlar ı Allah'a
yükleyemeyiz. Bu, sadece Uhihiyeti Görülen Alemden iki subjective manzara
olarak ay ırmaktır.
Ibnu'l-Arabi, Görülen Alem de dahil olmak üzere, "biz kendimiz
Allah' ı tasvir etti ğimiz s ıfatlar ız'"" ve "anlam ve ruhu Görülen Alem'de
bulunmayan, O'nu nitelendiren bir tek İsim ya da S ıfat vard ır"" 9 derken,
demek istedi ği bir yandan Görülen Alemin Allah' ın içkin yan ın ı açıklıyan
kendisine özgü niteliklere sahip oldu ğu, ve diğer yandan ise bu nitelikler
vas ıtas ıyla şeklen O'nun a şkın yamnı aç ıklıyan S ıfatlar ı O'na atfetmeye
yönelmiş olmamızd ır. Fakat her şeyin zat ı olan Hakikat'a bakarak, a şkın
olsun içkili olsun, bütün s ıfatlar ona yüklenebilir. nu'l-Ar abi. diyor ki:
"O, fiilde Görülen Memdeki şeylerin bütün isimleriyle isimlenmi ştir" 120 ;
"D"Fühiyetin ve yarat ılmış şeylerin bütün s ıfatlar ının i şaret ettikleri Yücelik
O'na aittir"121, "Bizim isimlerimiz O'nun isimleridir,''122, O'na Ebil Sacid
el-Harr az, v.b., v.b. isimleri verilir123.
III. Do ğrudan do ğruya bilmedi ğimiz ya da alg ılamad ığımız, fakat arazlarını
algıladığımızda bir cevherin varl ığını ç ıkardığımız gibi, akıl yürüterek
mantık yoluyla elde etti ğimiz Hakikat.
Bu, yahn varl ıktan ba şka kendisine hiç bir şey yükleyemeyece ğimiz
ilahi Zat't ır. Ona soyut halinde ve her türlü münasebet ya da s ınırlamadan
ayrı olarak bakıldığında, bilinemez ve ba şkas ına nakledilemez. O, en sonunda
tammlanamaz ve bir cevher gibi sadece halleriyle tasvir edilebilir ki, bu
durumda onlar Görülen Alem.'dir 124. O'nun tabiat ı kar şıtlık, z ıtlık ya da
e ş kabul etmediği halde, kendisinde bütün kar şıtları ve benzerleri birle ştirir.
Nitelik ve niceli ğe sahip olmad ığı halde, bütün nitelik ve niceliklerin kaynağıdır.
O'na genellikle i şrakilerle birlikte "Saf I şık" ya da "Saf iyilik" veya
"Körlük" (el-dini-O gibi müphem terimlerle i şaret edilir.
Bu, hiç bir şekilde çokluk kabul etmeyen birlik (ehadiyye) durumudur.
Birlik tüm güçlerin (kuvvetlerin) toplam ıd ır (fe-ehadiyyetuhu ınecnadu küllihi
118. FusCıs, s. 27; türk. çev., s. 14.
119. Fusiis, s. 400; türk. çev., s. 281.
120. Futilhat, IV, s. 251,1.3. Kar., Fusiis, ss. 111-112; türk. çev., ss. 58-59.
121. Futilheıt, III, s. 186 şiir.
122. Fusiis, s. 182; türk. çev., s. 108.
123. Fusiis, s. 102; türk. çev., s. 54.
124. Fusa s, ss. 414-415; türk. çev., ss.297-298. Musa'n ın, Firavun'un "Alemlerin Rabbi nedir"
sorusuna cevab ı, Ibnu'l-Ar abi tarafından varlığı gökte ve yerde (manevi ve maddi
âlemde) ve her ikisi aras ında tezâhür eden Rab şeklinde yorumlarmr Musa'nın gerçek
cevab ı ise, "O gök ve yerin Rabbidir" şeklinde idi.
49