27.01.2015 Views

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

pAllA<br />

tar. Imatapash tuputa churay.<br />

Yanunkapakyantatapaktachirkani.<br />

paktalla [paxtal y a, paktaža] adj. mediano.<br />

Imapash chawpiyashka, mana hatun, mana<br />

uchillachu.<br />

Paktalla wakratakatushpawaratarantirka.<br />

Sin. Mallta.<br />

paktamuna [paktamuna] v. llegar. Maymanpash<br />

chayana.<br />

Wayrakachishikamamipaktamunka.<br />

Sin. Cha yamuna.<br />

paktarak [paxtarak] interj. expresiónprohibitiva¡cuidado!.Ama<br />

chayta ruraychu ninkapak<br />

shimi.<br />

Ama tamyapi rinkichu, paktarak, urmankiman.<br />

Sin. ñatak.<br />

paktana [paxtana] v. alcanzar. Imatapash<br />

tukuyman kuy.<br />

Killupalantakatukuymashimanpaktarka.<br />

2. amz. terminarse. Ima ruraykunatapash tukuchiy.<br />

Allpallamkaytakañamipaktarka.<br />

3. amz. pedirlamanoporsegundavez. Kuytsapa<br />

makita ishkay kutin mañay.<br />

Sawarinaraykuchaykuytsapamakitapaktarkani.<br />

paku [paku, paxu, paxo] s. amz. brujo,curan<strong>de</strong>ro.<br />

Imatapash hawalla usharik hampik<br />

runa. Ayawaskata, sayrita, wakinpika kiwakunatapash<br />

upyashpa rikuk.<br />

Paku runakayurakunawanunkushkatahampikun.<br />

Sin. sakra, salamanka, yachak.<br />

paku [paku, paxu] s. amz. pezgran<strong>de</strong>. Tukuyta<br />

yalli hatun challwa.<br />

Pakutamayumantahapimuni.<br />

paku [paku, pako] adj. sn. colorcaféoscuro.<br />

Turu allpashina rikurik tullpu.<br />

Paku rumitawaykumantaapamuni.<br />

paku [paku, pako] adj. amz. malacostumbrado,<br />

temático; anormal. Mamapa wiksa<br />

ukumanta unkushka llukshik runa. Imatapash<br />

yuyaysapashina rikurik, wakinkunaka aychakuna<br />

wakllirishka runa.<br />

Kayrunakapaku kashpamipuñunapiishpan.<br />

pala [pala] adj. amz. ancho. Kinrayman patakyashka.<br />

Mashikapala kaspitarantirka.<br />

Sin. patak.<br />

palak [p h alag] s. sc. afrecho <strong>de</strong> cebada.<br />

Machka hakuta shushukpi sakirik hamchi.<br />

Kuchimikunapipalaktachurarka.<br />

Sin. Hamchi.<br />

palamaku [palamaku, falamaku, palama]<br />

s. bo. divinidad que originó los insectos.<br />

Ñawpa pacha runapa yuyaypika tukuysami<br />

chuspita wachachishka.<br />

Palamaku apukatukuychuspitawiñachishka.<br />

2. bo. insectoengeneral. Tukuy uchilla chuspikunapa,<br />

kurukunapa shuti.<br />

Chaywawamashikamanarikshishkapalamakuwanunkurka.<br />

palanikuk [palanikuk, p h alanigux] adj. sc.<br />

brillante,resplan<strong>de</strong>ciente. Ima antakunapash<br />

llipyarikuk.<br />

Palanikuk kullkimirikurin.<br />

Sin. Llimpik.<br />

palanina [p h alanina] v. brillar,resplan<strong>de</strong>cer.<br />

Ima antakunapash llipyarik.<br />

Kunantutamantakaintika¡manchanay!palanin.<br />

Sin. Llipyana.<br />

palanta [palaŋta, palanda] s. plátano,guineo.<br />

Killu karayuk, maki rukashina suni mishki<br />

mikunayuk.<br />

Palantatarantinkapakyunkamanrikuni.<br />

palata [palata, balata] s. amz. caucho.<br />

Shuk hatun pankayuk, achka yurak wikiyuk<br />

yura.<br />

Palata yurakaantisuyusachapimiwiñan.<br />

palik [palik, p h alix] s. bo. migaja. Tantamanta,<br />

kamchamanta urmashka haku.<br />

Wawachuchimi palik tantatakamikukun.<br />

palikina [palikina, p h alikina, p h arikina] v. bo.<br />

<strong>de</strong>smenuzar.Imatapash ñutuy.<br />

Pedromashimi,misimantantatapalikirka.<br />

Sin. Hakuna.<br />

palla [pal y a] s. mujernoble,escogidaenel<br />

tiempo<strong>de</strong>lincario. Kapak warmi, inkapa akllashka<br />

warmi.<br />

Pallaka akllashkawarmikarkanin.<br />

palla [pal y a] s.rondador.Sukus pitishkakunata<br />

kimichishpa watashka pukuna takik.<br />

109

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!