Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
pAllA<br />
tar. Imatapash tuputa churay.<br />
Yanunkapakyantatapaktachirkani.<br />
paktalla [paxtal y a, paktaža] adj. mediano.<br />
Imapash chawpiyashka, mana hatun, mana<br />
uchillachu.<br />
Paktalla wakratakatushpawaratarantirka.<br />
Sin. Mallta.<br />
paktamuna [paktamuna] v. llegar. Maymanpash<br />
chayana.<br />
Wayrakachishikamamipaktamunka.<br />
Sin. Cha yamuna.<br />
paktarak [paxtarak] interj. expresiónprohibitiva¡cuidado!.Ama<br />
chayta ruraychu ninkapak<br />
shimi.<br />
Ama tamyapi rinkichu, paktarak, urmankiman.<br />
Sin. ñatak.<br />
paktana [paxtana] v. alcanzar. Imatapash<br />
tukuyman kuy.<br />
Killupalantakatukuymashimanpaktarka.<br />
2. amz. terminarse. Ima ruraykunatapash tukuchiy.<br />
Allpallamkaytakañamipaktarka.<br />
3. amz. pedirlamanoporsegundavez. Kuytsapa<br />
makita ishkay kutin mañay.<br />
Sawarinaraykuchaykuytsapamakitapaktarkani.<br />
paku [paku, paxu, paxo] s. amz. brujo,curan<strong>de</strong>ro.<br />
Imatapash hawalla usharik hampik<br />
runa. Ayawaskata, sayrita, wakinpika kiwakunatapash<br />
upyashpa rikuk.<br />
Paku runakayurakunawanunkushkatahampikun.<br />
Sin. sakra, salamanka, yachak.<br />
paku [paku, paxu] s. amz. pezgran<strong>de</strong>. Tukuyta<br />
yalli hatun challwa.<br />
Pakutamayumantahapimuni.<br />
paku [paku, pako] adj. sn. colorcaféoscuro.<br />
Turu allpashina rikurik tullpu.<br />
Paku rumitawaykumantaapamuni.<br />
paku [paku, pako] adj. amz. malacostumbrado,<br />
temático; anormal. Mamapa wiksa<br />
ukumanta unkushka llukshik runa. Imatapash<br />
yuyaysapashina rikurik, wakinkunaka aychakuna<br />
wakllirishka runa.<br />
Kayrunakapaku kashpamipuñunapiishpan.<br />
pala [pala] adj. amz. ancho. Kinrayman patakyashka.<br />
Mashikapala kaspitarantirka.<br />
Sin. patak.<br />
palak [p h alag] s. sc. afrecho <strong>de</strong> cebada.<br />
Machka hakuta shushukpi sakirik hamchi.<br />
Kuchimikunapipalaktachurarka.<br />
Sin. Hamchi.<br />
palamaku [palamaku, falamaku, palama]<br />
s. bo. divinidad que originó los insectos.<br />
Ñawpa pacha runapa yuyaypika tukuysami<br />
chuspita wachachishka.<br />
Palamaku apukatukuychuspitawiñachishka.<br />
2. bo. insectoengeneral. Tukuy uchilla chuspikunapa,<br />
kurukunapa shuti.<br />
Chaywawamashikamanarikshishkapalamakuwanunkurka.<br />
palanikuk [palanikuk, p h alanigux] adj. sc.<br />
brillante,resplan<strong>de</strong>ciente. Ima antakunapash<br />
llipyarikuk.<br />
Palanikuk kullkimirikurin.<br />
Sin. Llimpik.<br />
palanina [p h alanina] v. brillar,resplan<strong>de</strong>cer.<br />
Ima antakunapash llipyarik.<br />
Kunantutamantakaintika¡manchanay!palanin.<br />
Sin. Llipyana.<br />
palanta [palaŋta, palanda] s. plátano,guineo.<br />
Killu karayuk, maki rukashina suni mishki<br />
mikunayuk.<br />
Palantatarantinkapakyunkamanrikuni.<br />
palata [palata, balata] s. amz. caucho.<br />
Shuk hatun pankayuk, achka yurak wikiyuk<br />
yura.<br />
Palata yurakaantisuyusachapimiwiñan.<br />
palik [palik, p h alix] s. bo. migaja. Tantamanta,<br />
kamchamanta urmashka haku.<br />
Wawachuchimi palik tantatakamikukun.<br />
palikina [palikina, p h alikina, p h arikina] v. bo.<br />
<strong>de</strong>smenuzar.Imatapash ñutuy.<br />
Pedromashimi,misimantantatapalikirka.<br />
Sin. Hakuna.<br />
palla [pal y a] s. mujernoble,escogidaenel<br />
tiempo<strong>de</strong>lincario. Kapak warmi, inkapa akllashka<br />
warmi.<br />
Pallaka akllashkawarmikarkanin.<br />
palla [pal y a] s.rondador.Sukus pitishkakunata<br />
kimichishpa watashka pukuna takik.<br />
109