27.01.2015 Views

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

takin.<br />

Sin. Wichu, ichillu.<br />

chukirawa [čukirawa, čukira] s. s. chuquirahua.<br />

Killu sisayuk, kashalla pankayuk<br />

hampi kiwa, urkukunapi wiñak.<br />

Chukirawa yakuwanmi washa nanaytaka<br />

hampin.<br />

chuklla [čuxl y a, čuxža, čukl y a, čugža] s.<br />

choza,cabaña.Pankakunawan, ukshakunawan,<br />

katashpalla rurashka uchilla wasi.<br />

Wakrakamanachukllakakunukllamikan.<br />

Sin. Chinkana.<br />

chukllu [čuxžu, čuxl y u, čukl y u, čukžu,<br />

čugžu] s. choclo. Llullu sara mishkilla mikuyta<br />

charik muru.<br />

Chukllutatullpapikusashpakaraway.<br />

chukni [čukni, tsuxni, tsugni] s. lagaña.<br />

Ñawi lulunmanta sanku wikishina llukshik.<br />

Wawapañawimantachukni pakarishka.<br />

chukri [čukri, čugri] s. herida. Ukku aycha<br />

llikirishka.<br />

Sachamanyurakashakarikrapichukritarurarka.<br />

chukririna [čukririna, čugririna] v. lastimarse,herirse.<br />

Ima aychapash llikirina.<br />

Kapuliyuramantaurmashpachakichukrin.<br />

chuku [čuku] s. amz. árbolcuyassemillas<br />

seusanparacollares. Kashayuk hatun yura,<br />

pukata sisak, purutushina pakayta aparik.<br />

Wawakunachuku muyuwanwallkataruran.<br />

chuku [čuku] s. ss. extraño,extranjero,forastero,<strong>de</strong>sconocido,ajeno.<br />

Shuktak llaktamanta,<br />

mana riksishka ru na.<br />

Antisuyumankaachkachuku runamiriksinkapakyaykun.<br />

Sin. chikan, hullu.<br />

chuku [čuku, čugu] s. ss. variedad<strong>de</strong>ave<br />

cantora. Killu patpayuk yana pishku, sumakta<br />

takik.<br />

Tutamantakunakachuku pishkukasumaktamipunchayakushkatawillashpatakin.<br />

Sin. wirakchuru.<br />

chukuri [čukuri] s. variedad<strong>de</strong>comadreja.<br />

Kuyshina puka millmayuk, chupayuk uchilla<br />

wiwa. Kuykunapa yawarta chumkashpa<br />

wañuchik wiwa.<br />

Kunan tutapi chukurika wawa kuykunata<br />

wañuchishkami.<br />

CHulunyAnA<br />

chulakyana [čulaxyana] v. ampollarse,reventarse.<br />

Aycha karakunapi yaku purushina<br />

llukshirina.<br />

Inti raymipi achka tushushkamanta chaki<br />

chulakyan.<br />

Sin. Huklluyana, chullpukyana.<br />

chulla [čul y a, čuža] adj. <strong>de</strong>t. impar. Imapash<br />

shuklla tiyana.<br />

Chulla pachallillatamiwawakacharin.<br />

Sin. chullanik, sapalla.<br />

chullanik [čul y anik] adj. <strong>de</strong>t. impar. Imapash<br />

shuklla tiyana.<br />

Kimsa yupayka chullanmikan.<br />

chullku [čul y ku, čulku] s. s. plantamedicinal<br />

<strong>de</strong>saborácido. Uka yurashina hampi yakuyuk<br />

uchi lla yura, mishki mishkilla hayaklla yakuyuk<br />

yura.<br />

Uhuunkuyhapikpika chullkutamitsunkan.<br />

chullpi [čul y pi, čulpi] s. s. variedad<strong>de</strong>maíz.<br />

Chununyashka, sipuyashkapash uchilla mishki<br />

sarami.<br />

Chullpi kamchakasumakmikunamikan.<br />

chullpukyana [čulpuxyana] v. ampollarse,<br />

reventarse. Aycha karakunapi yaku purushina<br />

llukshirina.<br />

Inti raymipi achka tushushkamanta chaki<br />

chullpukyan.<br />

Sin. Huklluyay, chulakyay.<br />

chullu [čul y u] s. amz. tipo<strong>de</strong>grillo. Chillishina<br />

rikurik. Punchayakpi, inti punchakunapi<br />

wakak wiwa.<br />

Anti suyupika sapan punchayaykunapika<br />

achkatamichullukunakawakan.<br />

chullumpi [čuy y mpi, čuy y ŋpi, čul y ŋpu] s.<br />

amz. miel <strong>de</strong> abeja. Putankuna rurashka<br />

mish ki yaku.<br />

Chullumpi mishkikahampimikan.<br />

2. s. abeja. Putankunapa shu ti.<br />

Chullumpikasisakunatapawan.<br />

Sin. 2 putan chuspi.<br />

chulunlla [čulunl y a, čulunža, čunl y a] adj. silencioso,<br />

<strong>de</strong>solado. Imapash mana uyarik<br />

upashina.<br />

Yachanawasikasamaypachapikachulunllamikan.<br />

Sin. Upalla.<br />

chulunyana [čuluŋyana] v. callarse,silenciarse.Imatapash<br />

achiklla uyankapak upa-<br />

61

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!