Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
takin.<br />
Sin. Wichu, ichillu.<br />
chukirawa [čukirawa, čukira] s. s. chuquirahua.<br />
Killu sisayuk, kashalla pankayuk<br />
hampi kiwa, urkukunapi wiñak.<br />
Chukirawa yakuwanmi washa nanaytaka<br />
hampin.<br />
chuklla [čuxl y a, čuxža, čukl y a, čugža] s.<br />
choza,cabaña.Pankakunawan, ukshakunawan,<br />
katashpalla rurashka uchilla wasi.<br />
Wakrakamanachukllakakunukllamikan.<br />
Sin. Chinkana.<br />
chukllu [čuxžu, čuxl y u, čukl y u, čukžu,<br />
čugžu] s. choclo. Llullu sara mishkilla mikuyta<br />
charik muru.<br />
Chukllutatullpapikusashpakaraway.<br />
chukni [čukni, tsuxni, tsugni] s. lagaña.<br />
Ñawi lulunmanta sanku wikishina llukshik.<br />
Wawapañawimantachukni pakarishka.<br />
chukri [čukri, čugri] s. herida. Ukku aycha<br />
llikirishka.<br />
Sachamanyurakashakarikrapichukritarurarka.<br />
chukririna [čukririna, čugririna] v. lastimarse,herirse.<br />
Ima aychapash llikirina.<br />
Kapuliyuramantaurmashpachakichukrin.<br />
chuku [čuku] s. amz. árbolcuyassemillas<br />
seusanparacollares. Kashayuk hatun yura,<br />
pukata sisak, purutushina pakayta aparik.<br />
Wawakunachuku muyuwanwallkataruran.<br />
chuku [čuku] s. ss. extraño,extranjero,forastero,<strong>de</strong>sconocido,ajeno.<br />
Shuktak llaktamanta,<br />
mana riksishka ru na.<br />
Antisuyumankaachkachuku runamiriksinkapakyaykun.<br />
Sin. chikan, hullu.<br />
chuku [čuku, čugu] s. ss. variedad<strong>de</strong>ave<br />
cantora. Killu patpayuk yana pishku, sumakta<br />
takik.<br />
Tutamantakunakachuku pishkukasumaktamipunchayakushkatawillashpatakin.<br />
Sin. wirakchuru.<br />
chukuri [čukuri] s. variedad<strong>de</strong>comadreja.<br />
Kuyshina puka millmayuk, chupayuk uchilla<br />
wiwa. Kuykunapa yawarta chumkashpa<br />
wañuchik wiwa.<br />
Kunan tutapi chukurika wawa kuykunata<br />
wañuchishkami.<br />
CHulunyAnA<br />
chulakyana [čulaxyana] v. ampollarse,reventarse.<br />
Aycha karakunapi yaku purushina<br />
llukshirina.<br />
Inti raymipi achka tushushkamanta chaki<br />
chulakyan.<br />
Sin. Huklluyana, chullpukyana.<br />
chulla [čul y a, čuža] adj. <strong>de</strong>t. impar. Imapash<br />
shuklla tiyana.<br />
Chulla pachallillatamiwawakacharin.<br />
Sin. chullanik, sapalla.<br />
chullanik [čul y anik] adj. <strong>de</strong>t. impar. Imapash<br />
shuklla tiyana.<br />
Kimsa yupayka chullanmikan.<br />
chullku [čul y ku, čulku] s. s. plantamedicinal<br />
<strong>de</strong>saborácido. Uka yurashina hampi yakuyuk<br />
uchi lla yura, mishki mishkilla hayaklla yakuyuk<br />
yura.<br />
Uhuunkuyhapikpika chullkutamitsunkan.<br />
chullpi [čul y pi, čulpi] s. s. variedad<strong>de</strong>maíz.<br />
Chununyashka, sipuyashkapash uchilla mishki<br />
sarami.<br />
Chullpi kamchakasumakmikunamikan.<br />
chullpukyana [čulpuxyana] v. ampollarse,<br />
reventarse. Aycha karakunapi yaku purushina<br />
llukshirina.<br />
Inti raymipi achka tushushkamanta chaki<br />
chullpukyan.<br />
Sin. Huklluyay, chulakyay.<br />
chullu [čul y u] s. amz. tipo<strong>de</strong>grillo. Chillishina<br />
rikurik. Punchayakpi, inti punchakunapi<br />
wakak wiwa.<br />
Anti suyupika sapan punchayaykunapika<br />
achkatamichullukunakawakan.<br />
chullumpi [čuy y mpi, čuy y ŋpi, čul y ŋpu] s.<br />
amz. miel <strong>de</strong> abeja. Putankuna rurashka<br />
mish ki yaku.<br />
Chullumpi mishkikahampimikan.<br />
2. s. abeja. Putankunapa shu ti.<br />
Chullumpikasisakunatapawan.<br />
Sin. 2 putan chuspi.<br />
chulunlla [čulunl y a, čulunža, čunl y a] adj. silencioso,<br />
<strong>de</strong>solado. Imapash mana uyarik<br />
upashina.<br />
Yachanawasikasamaypachapikachulunllamikan.<br />
Sin. Upalla.<br />
chulunyana [čuluŋyana] v. callarse,silenciarse.Imatapash<br />
achiklla uyankapak upa-<br />
61