27.01.2015 Views

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

WAnkunA<br />

achka runakuna tantariy.<br />

Marka pushak rimashkata uyankapakmi<br />

wankurishun.<br />

Sin. Waykana, tantanakuna.<br />

wankuna [waŋguna] v. atar,amarrar,liar.<br />

Imakunatapash pillushpa watay.<br />

Rakukullutayantapakwankurkani.<br />

Sin. Tsutsukina, sipuna.<br />

wanlla [waŋlya, wanža] adj. productoóptimo.Alli,<br />

hatun, sumak mikuna muruku na.<br />

Wanlla papataapani.<br />

2. reserva<strong>de</strong>alimentosqueselleva. Raymi<br />

wasikunapi mi kunata karakpi wakaychishpa<br />

kikin wasi man apana.<br />

Sarapallaypikawanllatamihapirkani.<br />

3. s. bulla, griterío. Amsa amsa rimay.<br />

Makanakuypikawanllallamiuyarin.<br />

wanllana [waŋl y ana, waŋžana] v. guardar<br />

comida para llevar. Mashipa wasipi<br />

karakushka sumak mishki mikunata wasiman<br />

apay.<br />

Sisatiyakaatallparakuaychatachuriman<br />

wan llamurka.<br />

wantuk [waŋtux, wantug, wantu] s. floripondio.Killu,<br />

yurak sisayuk, unkuyta pichashpa<br />

hampina yura.<br />

Wayrashkaunkuytawantukwanpicharkani.<br />

wantuk shimi [waŋtug šimi] adj. labioleporinoLlikirishka<br />

shimi wacharik wawa.<br />

Kaywawakawantukshimi wacharirka,kunankañamialliyashka.<br />

Sin. Waka.<br />

wantuna [waŋduna, wiŋduna] v. llevar en<br />

camilla. Kawitushina rurashpa chay ha wapi<br />

imatapash churashpa apariy.<br />

Unkuywanwañushkawakrataallpautkuman<br />

wanturkanchik.<br />

wanu [wanu] s. abono. Tukuy wiwaku napa<br />

isma.<br />

Yapushkapichurankapakwanutañutukuni.<br />

waña [waña] s. tipo <strong>de</strong> mosca. Shuk<br />

chuspi.<br />

Wañakunakakupakunapitantarin.<br />

wañuchina [wañučina, wančina] v. matar,<br />

asesinar.Pikunatapash kawsayta kichuy. Antawallapishpaallkutakawañuchirka.<br />

wañurina [wañurina] v. enojarse,morirse<br />

<strong>de</strong>iras. Imamantapash shunku ukupi sinchita<br />

piñari y.<br />

Yankamantakaamawañuriychu.<br />

2. marchitarse. Ima yu rakuna, kiwakuna chakirinkapak<br />

kallariy.<br />

Kaysisakañami wañurishka.<br />

3. encogerse,achicarse. Awashkakuna uchillayay.<br />

Ñukapapunchukatakshakpimiwañurirka.<br />

Sin. 2 ankuyana, urmarina, 3 kuruyana, kintiyana,<br />

tu zuyana.<br />

wañushka [wañuška] adj. s. mortecina.<br />

Runapash, wiwapash kawsayta mana charik.<br />

Ushkukunawañushka wakratamikurka.<br />

2.muerto,difunto,cadáver.Kawsay illak.<br />

Unkuywanwañushka wiwatakamanamikunachu.<br />

Sin. 1 ismu; 2 aya.<br />

wañuna [wañuna] v. morir,fallecer,apagar.<br />

Kawsay tukuriy.<br />

Llulluwawaka sipikuhuwanmiwañurka.<br />

wañuy [wañuy] s. muerte. kawsay pitirik<br />

pacha.<br />

Wañuykatukuykawsakkunapakchayan.<br />

Sin. pitiriy.<br />

wapsi [wapsi] s. vapor; atmósfera. Allpamanta<br />

lluksik samayshina, yakulla samay.<br />

Tamyashkakipa,intikukpikawapsi rikurin.<br />

wara [wara] s. pantalón. Siki tullumanta<br />

chakikama ishkay tutuyuk churana.<br />

Inkapachapikawaratachurankapakkawarachikuyraymitarurakkashka.<br />

warak warak [warak warak] adv. sc. <strong>de</strong><br />

mal humor. Piñarishpalla rimak.<br />

Manayachashkamantami warak warak yachachinki.<br />

waranka [waraŋga] num. mil. Chunka<br />

kutin patsakyashka.<br />

Waranka kullkita mana charinichu, chaymantamanarantinipashchu.<br />

waranku [waraŋgu] s. hojas<strong>de</strong>árbolmedicinalparalavarelcabello.<br />

Uchilla pankayuk,<br />

pankapi hampita charik, umata mayllankapak<br />

alli yura.<br />

Warankuwanakchatamayllani.<br />

2. plantaconvainassimilaralchocho,útil<br />

paracurtirelcuero.Tawrishina rikurik yura,<br />

wiwa karakunata chakichinkapak kak.<br />

Warankuwan llamakarataamukyachini.<br />

152

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!