27.01.2015 Views

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

WAkin<br />

3. huérfano,animalopersona.Yaya, mama<br />

illak runa, wiwapash kak.<br />

Wawaka yayamama wañukpimi wakcha<br />

kan.<br />

Sin. 1 tsuntsu, llachapa; 2 sapalla.<br />

wakin [wakin] <strong>de</strong>t. algún,-no,-a.<br />

Ashalla kashkata achiklla rikuchik.<br />

Wakin wawakamanaunkushkachu.<br />

wakllichina [wagl y ičina, wagličina, waxžičina]<br />

v. violar, hacer daño, <strong>de</strong>teriorar,<br />

dañar.Imatapash alli kakmanta mana alliman<br />

tikrachiy.<br />

Mamallaktatapushakkunakakamachiytami<br />

wakllichin.<br />

wakllina [wagl y ina, wagžana, waglina] v.<br />

dañarImapash alli kashkamanta kipa mana<br />

alli tukuy.<br />

¿Imanishpatakwakllirikunki<br />

Sin. Challana.<br />

wakra [wagra] s. ganadovacuno. Llamata<br />

yalli hatun kachuyuk, warmika ñuñuta kuk<br />

wiwa.<br />

Allpata rantinkapak wakrata katunkapak<br />

rirka.<br />

waksa [waxsa, wagza] s. variedad<strong>de</strong>lagartija.<br />

Shuk hatun raku palu.<br />

Wawakawaksa paluwanmimancharirka.<br />

waktarina [waxtarina] v. rozarse, golpearse,<br />

tropezarse. lmapipash takariy.<br />

Yayakatutapishamukushpayurapi waktarirka.<br />

Sin. takarina.<br />

waktaway [waxtaway, wastawi] s. amz. gavilánquesealimenta<strong>de</strong>culebras.<br />

Waktaway<br />

waktaway nishpa kaparik anka, machakuyta<br />

mikushpa kawsak.<br />

Waktawaykamachakuytamimikukun.<br />

waktana [waxtana, waktana, wagtana] v. s.<br />

golpear;pegar. Makiwan, kaspiwan takay.<br />

Mamaka chakishka tawrita muyu llukshichunmiwaktan.<br />

2. amz. talar,rozar. Kipa hatun muruta kuchunkapak,<br />

uchilla yurakunata pitiy.<br />

Payka lumuta tarpunkapak nishpa yurakunatawaktarka.<br />

Sin. 1 takana, 2 kuchuna, tulana.<br />

waku [waku] s. amz. variedad<strong>de</strong>garrapata<br />

pequeña. Uchilla añankushi na aychapi llutarishpa<br />

yawarta chumkak.<br />

Ñukapachankapi waku llutarishka.<br />

Sin. Tillimanku.<br />

wakuyashka [wakuyaška] adj. bo. tusa<br />

sinchoclo. Chukllushinalla kak, muyu illak<br />

kurunta.<br />

Tawkawakuyashka sarakunatakuchikunamanshitamuni.<br />

wal [wal] s. amz. variedad<strong>de</strong> pezgran<strong>de</strong><br />

con dientes, similar al bocachico. Kiruyuk<br />

hatun challwa.<br />

Kaynapunchakawal kusashkatamikurkani.<br />

Sin. Kiruyuk.<br />

wala [wala] s. plantasilvestre. Ima yurapash<br />

mana tarpush ka muyumanta wiñak.<br />

Kaychakrapikawala papawiñashka.<br />

Sin. Chas, ushun, purun.<br />

wala [wala] s. sc. surcos muy apegados.<br />

Llutariklla wachukunata rurashka.<br />

Wala wachutaallichikuni.<br />

Sin. waru.<br />

walak [walax] s. sc. calabaza tierna cortada.<br />

Manarak pukukllapitak pitishka zampu.<br />

Walak zamputakuchimankarani.<br />

walampariw [walambariu, walaŋbariu] s.<br />

im. (mit.) tipo<strong>de</strong>arcoiris, sermíticoreferente<br />

alasexualidad. Pakcha kunapi tiyak kuychishina,<br />

warmikunata hapishpaka wiksayuk<br />

sakik; karikunata hapish paka shikshi unkuyta<br />

hapichik aya.<br />

Kakakunapi,pakchakunapipashwalampariwtakarikurkanchik.<br />

walinyana [walinyana] v. oscilar, balancearse.<br />

Ima kashpapash kayman chayman kuyuriy.<br />

Wamrakunakapukllaypachapikaachkatami<br />

walinyakun.<br />

wallinku [walliŋku] s. s. conejo. Shuk llaktakunapi<br />

kunu shutiwan riksishka wiwa.<br />

Wallinkutasumaktakusashpamikurkanchik.<br />

Sin. Kunu.<br />

wallka [wal y ka, walka, waška] s. collar,<br />

cuentas <strong>de</strong> collares. War mikuna kunkapi<br />

apari na.<br />

Warmiyachachikkakilluwallkatachurarin.<br />

Sin. mullu.<br />

wallpa [wal y pa, wašpa] s. ss. gallina.Aylluwan<br />

kawsak, kishapi lulunta wachak hatun<br />

150

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!