Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
WAkin<br />
3. huérfano,animalopersona.Yaya, mama<br />
illak runa, wiwapash kak.<br />
Wawaka yayamama wañukpimi wakcha<br />
kan.<br />
Sin. 1 tsuntsu, llachapa; 2 sapalla.<br />
wakin [wakin] <strong>de</strong>t. algún,-no,-a.<br />
Ashalla kashkata achiklla rikuchik.<br />
Wakin wawakamanaunkushkachu.<br />
wakllichina [wagl y ičina, wagličina, waxžičina]<br />
v. violar, hacer daño, <strong>de</strong>teriorar,<br />
dañar.Imatapash alli kakmanta mana alliman<br />
tikrachiy.<br />
Mamallaktatapushakkunakakamachiytami<br />
wakllichin.<br />
wakllina [wagl y ina, wagžana, waglina] v.<br />
dañarImapash alli kashkamanta kipa mana<br />
alli tukuy.<br />
¿Imanishpatakwakllirikunki<br />
Sin. Challana.<br />
wakra [wagra] s. ganadovacuno. Llamata<br />
yalli hatun kachuyuk, warmika ñuñuta kuk<br />
wiwa.<br />
Allpata rantinkapak wakrata katunkapak<br />
rirka.<br />
waksa [waxsa, wagza] s. variedad<strong>de</strong>lagartija.<br />
Shuk hatun raku palu.<br />
Wawakawaksa paluwanmimancharirka.<br />
waktarina [waxtarina] v. rozarse, golpearse,<br />
tropezarse. lmapipash takariy.<br />
Yayakatutapishamukushpayurapi waktarirka.<br />
Sin. takarina.<br />
waktaway [waxtaway, wastawi] s. amz. gavilánquesealimenta<strong>de</strong>culebras.<br />
Waktaway<br />
waktaway nishpa kaparik anka, machakuyta<br />
mikushpa kawsak.<br />
Waktawaykamachakuytamimikukun.<br />
waktana [waxtana, waktana, wagtana] v. s.<br />
golpear;pegar. Makiwan, kaspiwan takay.<br />
Mamaka chakishka tawrita muyu llukshichunmiwaktan.<br />
2. amz. talar,rozar. Kipa hatun muruta kuchunkapak,<br />
uchilla yurakunata pitiy.<br />
Payka lumuta tarpunkapak nishpa yurakunatawaktarka.<br />
Sin. 1 takana, 2 kuchuna, tulana.<br />
waku [waku] s. amz. variedad<strong>de</strong>garrapata<br />
pequeña. Uchilla añankushi na aychapi llutarishpa<br />
yawarta chumkak.<br />
Ñukapachankapi waku llutarishka.<br />
Sin. Tillimanku.<br />
wakuyashka [wakuyaška] adj. bo. tusa<br />
sinchoclo. Chukllushinalla kak, muyu illak<br />
kurunta.<br />
Tawkawakuyashka sarakunatakuchikunamanshitamuni.<br />
wal [wal] s. amz. variedad<strong>de</strong> pezgran<strong>de</strong><br />
con dientes, similar al bocachico. Kiruyuk<br />
hatun challwa.<br />
Kaynapunchakawal kusashkatamikurkani.<br />
Sin. Kiruyuk.<br />
wala [wala] s. plantasilvestre. Ima yurapash<br />
mana tarpush ka muyumanta wiñak.<br />
Kaychakrapikawala papawiñashka.<br />
Sin. Chas, ushun, purun.<br />
wala [wala] s. sc. surcos muy apegados.<br />
Llutariklla wachukunata rurashka.<br />
Wala wachutaallichikuni.<br />
Sin. waru.<br />
walak [walax] s. sc. calabaza tierna cortada.<br />
Manarak pukukllapitak pitishka zampu.<br />
Walak zamputakuchimankarani.<br />
walampariw [walambariu, walaŋbariu] s.<br />
im. (mit.) tipo<strong>de</strong>arcoiris, sermíticoreferente<br />
alasexualidad. Pakcha kunapi tiyak kuychishina,<br />
warmikunata hapishpaka wiksayuk<br />
sakik; karikunata hapish paka shikshi unkuyta<br />
hapichik aya.<br />
Kakakunapi,pakchakunapipashwalampariwtakarikurkanchik.<br />
walinyana [walinyana] v. oscilar, balancearse.<br />
Ima kashpapash kayman chayman kuyuriy.<br />
Wamrakunakapukllaypachapikaachkatami<br />
walinyakun.<br />
wallinku [walliŋku] s. s. conejo. Shuk llaktakunapi<br />
kunu shutiwan riksishka wiwa.<br />
Wallinkutasumaktakusashpamikurkanchik.<br />
Sin. Kunu.<br />
wallka [wal y ka, walka, waška] s. collar,<br />
cuentas <strong>de</strong> collares. War mikuna kunkapi<br />
apari na.<br />
Warmiyachachikkakilluwallkatachurarin.<br />
Sin. mullu.<br />
wallpa [wal y pa, wašpa] s. ss. gallina.Aylluwan<br />
kawsak, kishapi lulunta wachak hatun<br />
150