27.01.2015 Views

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

piñAnA<br />

Ushutaillakpurikpimi,pikika chakipiyaykushka.<br />

Sin. 2 Iñu.<br />

pilis [pilis, pigli] s. s. piojoblanco. Kuchikunapi,<br />

runakunapipash tiyak usashina yawarta<br />

tsunkashpa kawsak.<br />

Kaykuchikapilis huntashpamiirkiyashka.<br />

pilis [pilis] s. amz.frutoscaídosantes<strong>de</strong><br />

madurar. Yankamanta ishkurishpa urmak llullu<br />

muyukuna.<br />

Pilis muyuwanwawakapukllarka.<br />

pillchi [pil y či, pilči] s. recipiente<strong>de</strong>lacáscara<strong>de</strong>lcoco.<br />

Shuk kuku karamanta chawpishka<br />

rumpalla rikurik. Yakuta, aswata<br />

upyankapak rurashka.<br />

Shukpillchi aswatakaraway.<br />

2. amz. tipo<strong>de</strong>árbol. Pillchi muyu nishkata<br />

aparik yura.<br />

Ankaratarurankapak,yuramantashukpillchi<br />

muyutaapamuni.<br />

Sin. 2 kuya.<br />

pilluna [pil y una, pižuna] v. enrollar,envolver,enredar.<br />

Imatapash waskawan sumakta<br />

kipiy, may tuy.<br />

Warmikawawatamichumpiwanpillurka.<br />

Sin. Maytuna.<br />

pillpintu [pil y piŋtu, piŋpil y itu, pimpillitu pilpiŋdi]<br />

s. mariposa.Tawka tullpuyuk uchilla rikrayuk<br />

pawashpa purik chapul.<br />

Pillpintukasumaktullpukunatamicharin.<br />

Sin. Chapul.<br />

pimpirana [piŋpirana] v. amz. pestañar.<br />

Ña wita ñalla ñalla sipuy.<br />

Ñawipiallpayaykukpipimpirakuni.<br />

Sin. Sipuna, itsipuna.<br />

pimpis [pimpis, piŋpis] s. amz. aleta<strong>de</strong>pez.<br />

Challwakunapa waytarik uchilla rikrashina<br />

tullu.<br />

Challwakunakapim piswanutkashpawaytan.<br />

Sin. Winkanas.<br />

pinchi [pinči] s. amz. canelo.Mishki ashnayuk<br />

killu kaspi yu ra.<br />

Pinchi yurawankasumaktiyarinatamiruran.<br />

Sin. Akwa.<br />

pinkala [piŋgala] s. amz. mosca gran<strong>de</strong><br />

que no pica. Kuru kunata wachak hatun<br />

chuspi, mishkikunapi, mikunakunapi, mapakunapi<br />

tantarik.<br />

Mishkimankapipinkalakatiyarishka.<br />

Sin. kurumama.<br />

pinkay [piŋgay] s. vergüenza,rubor,recelo.<br />

Asha manchay ñawiman rikurik.<br />

Pinkaymanta wasiukumanyaykurka.<br />

pinkana [piŋgana] v. avergonzarse,ruborizarse.<br />

Runapa ñawi pukayay, llakishina sakiriy.<br />

Manariksishkaayllukakpipinkarkani.<br />

pinkullu [piŋgul y u, piŋgužu] s. pingullo,tipo<br />

<strong>de</strong>flauta. Kimsa hutkuyuk, pu kukpi uyarik takina<br />

kaspi.<br />

Pinkullupi takishpa tushunchik.<br />

2.canilla. Kunkurimanta chaki kama shayak<br />

tullu.<br />

Allpatatulakushpa pinkulluta takarini.<br />

Sin. 2 sampi.<br />

pinllu [piŋl y u, pinžu] s. lechero. Mallkita,<br />

pankata pitikpi yurak ñuñushina llukshik<br />

yura.<br />

Pinllu yurapiankatiyakun.<br />

pintu [piŋtu] s. s. tela. Tukuy sami ñañu<br />

puchkakunamanta awashka.<br />

Uku churanata rurankapak yurak pintuta<br />

rantimuni.<br />

pintuk [piŋtuk, pintu] s. amz. caña brava.<br />

Ashankata, kawituta, wasi chakllatapash rurana,<br />

waykukunapi wiñak sukusshina hutkuyuk<br />

yura.<br />

Antisuyupikapintukwanmiwasikatakarurankuna.<br />

piña [fiña, piña, p h iña] adj. bravo,furioso.<br />

Maykanpash imamantapash millay kak.<br />

Piña allkukawawatakanirka.<br />

piñarina [fiñarina, piñarina, p h iñarina] v. resentirse,<br />

enojarse, encapricharse. Rimashkamanta,<br />

piñashkamanta shunkupi nanariy.<br />

Paypashutitahapishpallullakpika,paykapiñarinmi.<br />

Sin. Impayana, nanakyana.<br />

piñana [fiñana, piñana, p h iñana] v. enojar,<br />

disgustar,encolerizaralterar.Shuk runa payllatak,<br />

shuk kunawanpash milliyay.<br />

Antawatapushakmiñukatakullkimañashpa<br />

piñarka.<br />

2. repren<strong>de</strong>r,reclamarconenojo,criticar,regañar.<br />

Imamantapash shuk runata sinchita ri -<br />

113

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!