Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
piñAnA<br />
Ushutaillakpurikpimi,pikika chakipiyaykushka.<br />
Sin. 2 Iñu.<br />
pilis [pilis, pigli] s. s. piojoblanco. Kuchikunapi,<br />
runakunapipash tiyak usashina yawarta<br />
tsunkashpa kawsak.<br />
Kaykuchikapilis huntashpamiirkiyashka.<br />
pilis [pilis] s. amz.frutoscaídosantes<strong>de</strong><br />
madurar. Yankamanta ishkurishpa urmak llullu<br />
muyukuna.<br />
Pilis muyuwanwawakapukllarka.<br />
pillchi [pil y či, pilči] s. recipiente<strong>de</strong>lacáscara<strong>de</strong>lcoco.<br />
Shuk kuku karamanta chawpishka<br />
rumpalla rikurik. Yakuta, aswata<br />
upyankapak rurashka.<br />
Shukpillchi aswatakaraway.<br />
2. amz. tipo<strong>de</strong>árbol. Pillchi muyu nishkata<br />
aparik yura.<br />
Ankaratarurankapak,yuramantashukpillchi<br />
muyutaapamuni.<br />
Sin. 2 kuya.<br />
pilluna [pil y una, pižuna] v. enrollar,envolver,enredar.<br />
Imatapash waskawan sumakta<br />
kipiy, may tuy.<br />
Warmikawawatamichumpiwanpillurka.<br />
Sin. Maytuna.<br />
pillpintu [pil y piŋtu, piŋpil y itu, pimpillitu pilpiŋdi]<br />
s. mariposa.Tawka tullpuyuk uchilla rikrayuk<br />
pawashpa purik chapul.<br />
Pillpintukasumaktullpukunatamicharin.<br />
Sin. Chapul.<br />
pimpirana [piŋpirana] v. amz. pestañar.<br />
Ña wita ñalla ñalla sipuy.<br />
Ñawipiallpayaykukpipimpirakuni.<br />
Sin. Sipuna, itsipuna.<br />
pimpis [pimpis, piŋpis] s. amz. aleta<strong>de</strong>pez.<br />
Challwakunapa waytarik uchilla rikrashina<br />
tullu.<br />
Challwakunakapim piswanutkashpawaytan.<br />
Sin. Winkanas.<br />
pinchi [pinči] s. amz. canelo.Mishki ashnayuk<br />
killu kaspi yu ra.<br />
Pinchi yurawankasumaktiyarinatamiruran.<br />
Sin. Akwa.<br />
pinkala [piŋgala] s. amz. mosca gran<strong>de</strong><br />
que no pica. Kuru kunata wachak hatun<br />
chuspi, mishkikunapi, mikunakunapi, mapakunapi<br />
tantarik.<br />
Mishkimankapipinkalakatiyarishka.<br />
Sin. kurumama.<br />
pinkay [piŋgay] s. vergüenza,rubor,recelo.<br />
Asha manchay ñawiman rikurik.<br />
Pinkaymanta wasiukumanyaykurka.<br />
pinkana [piŋgana] v. avergonzarse,ruborizarse.<br />
Runapa ñawi pukayay, llakishina sakiriy.<br />
Manariksishkaayllukakpipinkarkani.<br />
pinkullu [piŋgul y u, piŋgužu] s. pingullo,tipo<br />
<strong>de</strong>flauta. Kimsa hutkuyuk, pu kukpi uyarik takina<br />
kaspi.<br />
Pinkullupi takishpa tushunchik.<br />
2.canilla. Kunkurimanta chaki kama shayak<br />
tullu.<br />
Allpatatulakushpa pinkulluta takarini.<br />
Sin. 2 sampi.<br />
pinllu [piŋl y u, pinžu] s. lechero. Mallkita,<br />
pankata pitikpi yurak ñuñushina llukshik<br />
yura.<br />
Pinllu yurapiankatiyakun.<br />
pintu [piŋtu] s. s. tela. Tukuy sami ñañu<br />
puchkakunamanta awashka.<br />
Uku churanata rurankapak yurak pintuta<br />
rantimuni.<br />
pintuk [piŋtuk, pintu] s. amz. caña brava.<br />
Ashankata, kawituta, wasi chakllatapash rurana,<br />
waykukunapi wiñak sukusshina hutkuyuk<br />
yura.<br />
Antisuyupikapintukwanmiwasikatakarurankuna.<br />
piña [fiña, piña, p h iña] adj. bravo,furioso.<br />
Maykanpash imamantapash millay kak.<br />
Piña allkukawawatakanirka.<br />
piñarina [fiñarina, piñarina, p h iñarina] v. resentirse,<br />
enojarse, encapricharse. Rimashkamanta,<br />
piñashkamanta shunkupi nanariy.<br />
Paypashutitahapishpallullakpika,paykapiñarinmi.<br />
Sin. Impayana, nanakyana.<br />
piñana [fiñana, piñana, p h iñana] v. enojar,<br />
disgustar,encolerizaralterar.Shuk runa payllatak,<br />
shuk kunawanpash milliyay.<br />
Antawatapushakmiñukatakullkimañashpa<br />
piñarka.<br />
2. repren<strong>de</strong>r,reclamarconenojo,criticar,regañar.<br />
Imamantapash shuk runata sinchita ri -<br />
113