27.01.2015 Views

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

WirA<br />

Sin. Unancha.<br />

wira [wira, bira, ira] s. manteca, aceite,<br />

grasa. Mikunapi churankapak, kamchankapak<br />

wiwamanta, yuramantapash surkushka<br />

yakuyaklla apishina.<br />

Wirawansaratakamcharkani.<br />

2 adj. gordo,grasoso.Rakulla, mana irki kak.<br />

Wira kuchitawañuchirkani.<br />

wirakchuru [wirakčuru, virakčuru] s. huirac<br />

churo. variedad<strong>de</strong>avecantora. Killu patpayuk<br />

yana pishku, sumakta takik.<br />

Tutamantakunakawirak churu pishkukasumaktamitakin.<br />

Sin. chuku.<br />

wirakucha [wirakuča, virakuča, wiraxuča]<br />

s. divinidad<strong>de</strong>lincario. Inkakunapa apunchik<br />

yaya.<br />

Wirakuchakainkakunatasamaytakukkashka.<br />

2. término que se refiere a los españoles y<br />

mestizos. Mana runa kakpi mishukuna nishpa<br />

rimay.<br />

Panikawirakuchawan sawarishkallakitukurka.<br />

wirakwirak [wirakwirax] interj. sc. gritoininteligible.<br />

Achka runakunapa kapariy. Upa<br />

runamiwirakwirak rikuyarin.<br />

wiriwiri [wiriwiri] s. amz. variedad<strong>de</strong>pájaro.<br />

Yana rikurik, wiriwiri nisha kaparik pishku.<br />

Wawawiriwiritayuramantahapimuni.<br />

wirpa [wirpa] s. labiosuperior(versipri). Rimakpi,<br />

mikukpi kuyurik hawa shimi kara.<br />

Paykawakuwirpatamicharin.<br />

wiru [wiru, biru, iru] s. caña . Mishki ya -<br />

kuyuk, sukusshina tu lluyuk, sarashina panka -<br />

yuk yura.<br />

Wirutakachumkankapakrantirkani.<br />

wishina [wišina, bišina, išina, wiša] s. cuchara.<br />

Ka llanamanta mikuna sankuta wishinkapak<br />

ru rashka.<br />

Kaspiwishinatarantimuni.<br />

wishinka [wišiŋga, išiŋga, wišina] s. amz.<br />

red pequeña para pescar. Challwata ha -<br />

pinkapak champira kawchumanta awashka<br />

ha tun shikrashina rikurik.<br />

Wishinkawankachallwatahapirkani.<br />

wishina [wišina, bišina, išina] v. cogerlíquidos<br />

y granos. Murukunata, mikunata, yakuta,<br />

mulupi hapishpa churay.<br />

Aswatapillchipiwishiy.<br />

wisiyana [wisiyana, wisyana] v. scs. expandirse<br />

substancias grasosas. Wirakuna<br />

yakuyashpa talli riy.<br />

Kuywirakaninapiwisiyarka.<br />

wistu [wistu, wištu, wiksu, ] adj. encorvado;<br />

<strong>de</strong>forme<strong>de</strong>laboca,torcido,baldado. Imapash<br />

chulla chulla kak; patay pukru kakmi.<br />

Paypashimikawistumikan.<br />

Sin. winku.<br />

wistuna [wistuna, istuna, wištuna, ištuna] v.<br />

s. torcerse,<strong>de</strong>formarse. Ñañu kaspikunata<br />

imakunatapash kumuyachiy.<br />

Wakratawatakpikapuliyurawisturka.<br />

wita [wita] s. amz. lugarlleno<strong>de</strong>maleza.<br />

Achka kiwayuk, ka shayuk, ankukunayuk,<br />

uchilla yurakunayuk pampa.<br />

Kayakawitamanrishanini.<br />

witayana [witayana, itayana] v. amz. cubrirse<br />

<strong>de</strong> maleza. Chushak pankaku na,<br />

chushak chakrakuna, kiwamuy tukuy.<br />

Chakrapimiwitayashka.<br />

wituk [witux, itux] s. amz. árbolconfruto<br />

coloranteparapintarlacarayelcabello.<br />

Akchata yanayachinkapak, ñawita, rikrata<br />

shuyurinkapak yana yakuyuk muyu.<br />

Pukllashpawituwanñawitayanayachini.<br />

wiwa [wiwa, wiba, uywa] s. s. animal. Wakinka<br />

runata yanapak, wa kinka runa mikuna<br />

aychata charik , runata manchachik.<br />

Wakinwiwallamirunatayanapashpakawsan.<br />

2. amz. animaldoméstico. Wakra, allku, misi,<br />

kuchi, shukkunapash runawan kawsak.<br />

Chaywiwakaukuchatahapin.<br />

wiwana [wiwana, wibana, uyway] v. amz.<br />

domesticar,amansar. Wiwata wasipi yachachiy.<br />

Andréskawawakushillutawiwarka.<br />

156

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!