27.01.2015 Views

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Charapa wiwaka hatun mayukunapimi<br />

kawsan.<br />

charina [čarina] s. scs. mancera.Yapuna<br />

kaspipi shuk uchilla kaspita hapirichun<br />

churashka.<br />

Alli yapunkapakka sinchi charinatami ruranki.<br />

charina [čarina] v. sujetar,sostener,tener.<br />

Imatapash harkana, hapina.<br />

Yayaka wawa ama urmachun makimanta<br />

charin.<br />

charki [čarki, tsarki, žarki] s. scs. cecina,<br />

carneseca. Wiwakunapa chakishka aycha.<br />

Charki aychatapapawanyanushpamikuni.<br />

charkina [čarkina, tsarkina] v. cecinar,<br />

secarcarnealsol.Aychata kayman chayman<br />

kuchushpa chakichina.<br />

Llamaaychatasumaktamishkichishpaintipi<br />

charkinki.<br />

chas [čas] s.ca. brote<strong>de</strong>semillascaídasen<br />

lassementeras. Chakrapi urmashka muyukuna<br />

wiñariy.<br />

chas wiñashkapapatahallmani.<br />

Sin. Ushun, purun, wala, iñil.<br />

chaska [časka] s. planetaVenus. Hawa pachapi<br />

intishina llipyak, tutamantata, chishiyakpipash<br />

rikurik rumpu.<br />

Ñawpa pachapika, inkakunaka chaskata<br />

muchakkarka.<br />

chaski [časki] s. mensajero, correo. Ñawpa<br />

pachapi, apukunapa willaykunata apak.<br />

Wawakunakachaskitarurashpapukllan.<br />

chaskina [časkina] v. recibir,aceptar,admitir.<br />

Imakunatapash hapina.<br />

Wawawasimantikramukpimamakakushilla<br />

chaskin.<br />

2.s.Recibimiento y bendiciones que dan los<br />

padres y padrinos a los novios. Yayamama,<br />

achikyayamama kunaykunata kushka.<br />

Rukuyayasawariypikachaskiytakun.<br />

chaspina [časpina, čapsina, čawsina] v. sacudir.<br />

Imakunapash urmachun sinchita kuyuchina.<br />

Yurakunamanta allpa llukshichun sinchita<br />

chaspin.<br />

chasu [času, čazu] adj. ss. aculturado. Kikinpa<br />

sapi kawsayta mana charik. Shuktakkunapa<br />

kawsayta hapik.<br />

CHAWCHA<br />

Chasukunakarunakashkatakamanayuyanchu.<br />

Sin. Chinkarishka.<br />

chawa [čawa] adj. crudo,semicocido. Manarak<br />

yanurish ka mikuna murukuna.<br />

Chawa kamchatamikushpawiksakawakllirin.<br />

2. leñaver<strong>de</strong>. Mana cha kishka yanta.<br />

Chawa yantawanyanunkapakkaachkapachatamimutsurinchik.<br />

chawamanku [čawamanku] s. amz. pájaro<br />

chaguamango. Sumak patpayuk pishku.<br />

Chawamankukaantisuyupimitiyan.<br />

chawar [čawar, tsawar, sawar] s. s. cabuyo,<br />

penco, maguey. Sapimantapacha pankasapa,<br />

suni ka shayuk yura.<br />

Ñukapa chakrapi chawar harkata churarkani.<br />

chawar kiru [čawar kero, čawar kiru,<br />

tsawar kiru] s. s.ma<strong>de</strong>ra<strong>de</strong>penco,ma<strong>de</strong>ro<br />

o maguey. Sisa chakirishka washa suni<br />

kaspi tukushpa sakirik.<br />

Ñawpayayakunakachawar kiruwanmiwasi<br />

kumpatakarurakkarka.<br />

2. adj. persona alta y <strong>de</strong>lgada. Sunilla,<br />

ñañulla runa.<br />

Wamrakachawar kirushinallakan.<br />

Sin.2Hatun.<br />

chawar mishki [čawar miški, tsawar<br />

miški] s. s. pulque,aguamiel,jugo,acresegregado<br />

<strong>de</strong>l penco, bebida extraida <strong>de</strong> la<br />

base <strong>de</strong>l penco. Pukushka chawar sapita<br />

hutkukpi mishki yaku llukshik, mikunakunata<br />

mishkichinkapak may alli.<br />

Ñukapa mamaka chawar mishkiwanmi<br />

pukaapitakayanun.<br />

chawana [čawana] v. or<strong>de</strong>ñar,exprimir,escurrir.Wakra<br />

ñuñuta, takshashkata,<br />

yanushka murukunatapash kapina.<br />

Payka lumu yanushkata aswa rurankapak<br />

chawan.<br />

Sin. Kapina.<br />

chawcha [čawča] adj. <strong>de</strong>licado,dulce,sabroso;quemaduraosecocinarápido.<br />

Hawalla,<br />

raku, mishki, utka yanurik, pukurikpash<br />

murukuna. Chawcha papayanushkakamay<br />

sumakmikuymikan.<br />

Sin. Mishki, patashka.<br />

55

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!