Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
tikAyAnA<br />
Sin. Chi kaksu.<br />
tikayana [tikayana] v. ss. ensuciarsehasta<br />
hacersenegro. Churanakuna, imakuna pash<br />
yapata mapayay.<br />
Ñukapayayapachuranakayallimitikayashka.<br />
tiklla [tixl y a, tixža] s. snc. mancha. Ima wikipash<br />
aychapi, churanapi urmashpa ya -<br />
nayachishka,<br />
pukayachishka,<br />
mapayachishka.<br />
Mushukwarapitikllamirikurin.<br />
Adj. manchado. Ima wiki urmashkamanta<br />
mapayasha. Tiklla muchikutami churashkanki.<br />
tikrachina [tigračina] v. contestar,respon<strong>de</strong>r;traducir.Mana<br />
upalla sakirishpa ashtawan<br />
ku tichiy.<br />
Paytapushkatatikrachikuni.<br />
2. voltear,ponerbocaabajo,virar. Imakunatapash<br />
allpaman, hawaman ñawiyachishpa<br />
churay.<br />
Chaymañachishkamankatamitikrachikuni.<br />
3.<strong>de</strong>volver. Ima mañashkakunata ku tichiy.<br />
Ñukapamañachishkakullkita¿imapunchatak<br />
tikrachi munki<br />
Sin. 1kutipana, kutichina, rantipana; 2 muyuchina.<br />
tikramuna [tigramuna] v. retornar,regresar,volver.Maymanta<br />
lluk shishpa chaymanllatak<br />
rina.<br />
HachikaQuitollaktamanmanapaktashpallatakunkushpatikramurka.<br />
Sin. Tikrana.<br />
tikrana [tigrana] v. volver,regresar,retornar.Ku<br />
tin chaymanllatak rina.<br />
Kaymantalla kushikushpa wasiman tikrakuni.<br />
2. sc. voltear. Imatapash wichayman ñawiyachiy.<br />
Chay puñushka wawaka wichayman<br />
tikrashka.<br />
Sin. Tikramuna.<br />
tiksimuyu [tigsimuyu] s. planeta tierra. Intipa<br />
ayllupa tiyak rumpu.<br />
Runakuna,wiwakuna,yurakunatiksimuyupi<br />
kawsan.<br />
tiksimuyuyachay [tiskimuyuyačay] s.<br />
geografía. Allpamanta, kawsaymanta, pakchakunamantapash<br />
yachay.<br />
Anitakakunanwatamitiksimuyuyachayta<br />
paktarka.<br />
tikta [tixta] s. amz. trampa<strong>de</strong>caceríapara<br />
animales gran<strong>de</strong>s. Kaspiwan waskawan<br />
sachapi kawsak wi wakunata hapinkapak<br />
rurashka.<br />
Tiktawanmi sikutahapirkani.<br />
tikti [tixti] s. s. residuo, concho<strong>de</strong>lachicha.<br />
Sanku aswa.<br />
Tikti aswatamanamunanichu.<br />
2. adj. espesoSanku, api mikuna, api upyanakuna.<br />
Yamuraswatayanukushpakatiktitamihawamantatantachina.<br />
Sin. Sanku, kunchu.<br />
tillimanku [til y imaŋgu] s. amz. garrapata<br />
pequeña.Uchilla añankushina aychapi llutarishpa<br />
yawarta tsumkak.<br />
Wawaallkutatillimanku katishpayapatairkiyachikun.<br />
Sin Waku.<br />
tillimpu [til y imbu] s. amz. luciérnaga.Tuta<br />
llukshik, ñawipi ninayuk chuspi.<br />
Tillimpu achikwanmi amsa tutapi chayamuni.<br />
Sin. ninakuru.<br />
timpuna [timbuna, tiŋbuna] v. hervir,borbotear,<br />
fermentarse. Yakuta ninapi chu rakpi<br />
achkata rupakyay, aswakuna ima upyanakunapash<br />
pukuriy.<br />
¡Chayyakukañamitimpukun!.<br />
tinkana [tiŋgana] v. papirotear. Ruka wan<br />
tankay.<br />
Amsatutapichayañankutakapukllashpami<br />
tinkarkani.<br />
tinki [tinki] s. sábado. Suktaniki puncha.<br />
tinkina [tiŋgina] v. apegar, unir, juntar.<br />
Shuk imakuna tapash llutachiy.<br />
Hachikakaykaspitapirkapimitinkichirka.<br />
Sin. Llutay, tantay, tinkuy, kimiriy.<br />
tinkula [tiŋgula] s. amz. variedad<strong>de</strong>lora.<br />
Waylla millmayuk, tinkula tinkula tinkula ka -<br />
parik waylla pishku.<br />
Tinkula pishkutamihapirkani.<br />
tinkullpa [tinkul y pa] s. planeta urano. Intipa<br />
ayllupi tiyak rumpu.<br />
tinkuna [tiŋguna] v. ss. tambalear,Kayman<br />
136