Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
kipA<br />
punkapakmirini.<br />
kipa [xipa, kipa, khipa] s. bocina, instrumentomusical.<br />
Pukukpi churushina uyarik<br />
taki.<br />
Tantariymankipawankayachinakanchik.<br />
kipana [khipana, kipana, xipana] v. ss. tocar<br />
la“quipa”. Kipapi pukushpa uyachina.<br />
Utkallatantarinkapakmashikunakakipan.<br />
kipchan [kipčan] s. hígado. Wiksa ukupi,<br />
allawka manyapi tiyak.<br />
Kipchankahayaktallukshichin.<br />
Sin. Yana shunku.<br />
kipi [kipi] s. maleta,bulto,fardo. Hatun shikrashina<br />
ukupi imatapash churashpa apanallata<br />
rurashka.<br />
Ñuka,kipitaantawapikacharkani.<br />
kipu [kipu] s. nudo,sistema<strong>de</strong>comunicación;archivoyadministraciónincásica.<br />
Tullpuyuk<br />
ñañu waskakunata watashpa<br />
llaktakunapi ima tiyashkata willachik.<br />
Kipukunayachaytakakunanpachakunapika<br />
sinchiyachinamikanchik.<br />
kipuna [kipuna] v. escribirennudos.Inkakunapawaskapikillkay.<br />
Amawtakunakakikinkawsaytakipushka.<br />
kiru [kiru] s. diente. Shimi ukupi wachulla wiñashka<br />
yurak uchilla tullukuna.<br />
Kaynaka kiru hampichinkapakmi Ambato<br />
llaktamankarirkani.<br />
kiru [kiru, kero] s. paloquenace<strong>de</strong>lcabuyo.<br />
Chawar sapimanta suni kaspi wiñashka.<br />
Punasuyumantañawparunakunakachawar<br />
kiruwanllamiwasikunatakarurarka.<br />
2. ma<strong>de</strong>ra.Hatun yurakunapa kaspikuna.<br />
Ukalitu kirukunata wasichinkapak allichikunchik.<br />
3. viga.Pallkayachishka kaspi.<br />
Wasipi ishkay shayak kirukunatami allichikunchik.<br />
kiruyana [kiruyana] v. brotarlosembrado.<br />
Tarpushka muyukuna wiñay kallarina.<br />
Papamuyuallipachakiruyakun.<br />
kiruyuk [kiruyux] s. amz. pezgran<strong>de</strong>con<br />
dientes,similaralbocachico.Kiruyuk hatun<br />
challwa.<br />
Kiruyuk challwatakusakmirini.<br />
kisha [kiša] s. nido. Pishkukuna, atallpakuna,<br />
wachana hutku wasi.<br />
Yurapimiurpikapaypakishatakarurashka.<br />
Sin. Paya, kusha.<br />
kisha kisha [kiša kiša, kiši] expresiónpara<br />
ahuyentaralosanimales.Wiwakunata kallpachinkapak<br />
kaparina.<br />
Wakratakisha kisha nishpakaparishpautkatakallpachin.<br />
Sin. chi, hushu hushu, chisha chisha, kisha<br />
kisha.<br />
kishpichina [kišpičina] v. perdonar,disculpar,salvar,excusar,dispensar,librar,liberar.<br />
Ima hatun llakimanta llukshichina; llakichikta<br />
mana millana.<br />
¿Paytachuapukakishpichirka<br />
Sin. Kishpiy.<br />
kishpirina [kišpirina] v. salvarse,liberarse.<br />
Llakimanta llukshirina.<br />
Ñukanchikkakichwashimitarimashpamikishpirishun.<br />
Sin. Kishpikuna.<br />
kishpina [kišpina v. salvar,liberar. Ima llakikunamanta<br />
llukshina.<br />
Ñukanchik, millay unkuymantami kishpirkanchik.<br />
kishwar [kišwar, kišuwar]. s. kishuar. Malltalla<br />
urku yura.<br />
Kishwar ukupikaayamikawsan,nin.<br />
kita [xita, kita] adj. arisco,indómito. Yapa<br />
manchay siki wiwa.<br />
Kita kuchikashkamantamikatunkapakrini.<br />
Sin. Millay.<br />
kiti [kiti] s. cantón. Markapi llaktakuna chikan<br />
chikan rakirishkata rikuchik shuti.<br />
Kiti pushakkaachkallamkaytamicharin.<br />
kitilli [kitilli] s. parroquia.Tawka ayllu llaktakunata<br />
shukllapi tantachishkata rikuchik<br />
shuti.<br />
Sapankitikunami kitillipirakirishkakan.<br />
kitina [kitina] v. amz. fregar. Imatapash<br />
maki ukupi churashpa kakuna.<br />
Kayyuratakitikunki.<br />
Sin. kakuna.<br />
kitiwpi [kitiwpi, kityupi] s. amz. tipo<strong>de</strong>pájaro.<br />
Kun kamanta chupakama killu patpayuk,<br />
uma pilla yurak tullpuyuk, kitiwpi kitiwpi nishpa<br />
takik pishku.<br />
Kitiwpi pishkuka sumaktami yura hawamantasapantutamantatakin.<br />
82