27.01.2015 Views

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

CHumkAnA<br />

yana.<br />

Imarimashkataallihamutankapakchulunyanchik.<br />

Sin. chunyana, Upallana, kasiyana.<br />

chumkana [čumkana, tsumgana, sumkana,<br />

suŋgana] v. chupar,absorber,succionar.<br />

Ima yakutapash shimi wan chuchukshina<br />

rurashpa llukshichina.<br />

Llullu wawakunaka yarkaywan chuchuta<br />

chumkan.<br />

chumpi [čumbi, čuŋbi] s. correa,faja,cinturón.<br />

Tawka sami tullpuyuk sunilla karashinata<br />

awashka. Uchilla wawakunata pi llunkapak,<br />

anakukunata wa tarinkapak.<br />

Wawataka sinchi wiñachunmi chumpiwan<br />

maytun.<br />

chuna [čuna] s. ss. Variedad<strong>de</strong>escarabajo<br />

negroyrojo. Hatun katsu, antawashina uyarik,<br />

chuspirukuman rikchakmi.<br />

Wawakachunawanmipukllan.<br />

chunchu [čuŋču] s. amz. árbolgran<strong>de</strong>similaralcedro.<br />

Hatun yura, wampukunata rurana,<br />

ka rapipash hampita charik.<br />

Antisuyupikachunchu yurawanmiwampukunatakaruran.<br />

chunchulli [čuŋčul y i, čuŋčuŋži, čuŋžul y i, čunčul]<br />

s. intestinos,tripas. Wiksa ukupi mikushka<br />

kunata ñutuyachik ankukuna.<br />

Raymipikakuchichunchullitakaran.<br />

chunka [čunka, čuŋga] num. diez. Iskun yupaymanta<br />

katik yupay.<br />

Chunka watayukwawakaayllutayanapan.<br />

chunkana [čunkana, čuŋgay] v. ss. Jugar<br />

juegos<strong>de</strong>azar. Rumpapurata haytachishpa<br />

pukllana.<br />

Wawakunawan rumpata haytashpa chunkaychik.<br />

Sin. Pukllay.<br />

chunta [čunta] s. chonta. Kunuk llaktapi<br />

wiñak, sinchi, suni, yana tullpuyuk kiru.<br />

AntisuyumachikunakaChunta raymitaruranmi.<br />

chunu [čunu, čuñu] adj. arrugado; papa<br />

<strong>de</strong>shidratada. Sipuyashka muyukuna, runakunapika<br />

rukuyakpi sipu tukushka aycha<br />

kara.<br />

Yakupichakishkapurututasakikpikachunu<br />

purutumitukun.<br />

chunyarina [čuŋyarina] v. callarse,silenciarse.Imatapash<br />

achiklla uyankapak upayana.<br />

Imarimashkataallihamutankapakchunyanchik.<br />

Sin. chulunyana, Upallana, kasiyana.<br />

chupa [čupa] s. sc. rabo, cola; niño que<br />

sigueasuspadres. Wakin wiwakunapa sikimanta<br />

suni anku tullu wiñashka.<br />

Wakrapachupakapaypaukkutachuspiama<br />

kanichunmanchachinkapakmikan.<br />

2. adv. último.Ima kashpapash puchu kaypi<br />

tiyak, sakirik.<br />

Shuk chaski runaka, chaki wakllirishkamanta<br />

chupapimi sakirishka.<br />

Sin. 2 Puchukay.<br />

chupana [čupana] v. sn. remendar. Churanakuna<br />

llikirishka ta tinkishpa siray.<br />

Wakcharunakunakachuranakunallikirikpika<br />

chupankuna.<br />

Sin. Lampana, putyuna, llachapana.<br />

chupu [čupu] s. tumor. Wakin runakunapa,<br />

wiwakunapa aychapi kiya tukushpa punkirik<br />

unkuy. Puklashina un kuy.<br />

Sinchitatakarishkamantamichupu wiñan.<br />

churana [čurana] s. ropa,vestimenta. Runaku<br />

napa ukkuta killparinkapak awashka.<br />

Mapachuranatatakshanakaachkasinchimi<br />

kan.<br />

Sin. pacha, phacha.<br />

churana [čurana] v. poner,colocar,ubicar.<br />

I matapash maypipash sakichina.<br />

Yayaka,saraashankatawasiukupichuran.<br />

churi [čuri] s. hijo. Yaya-mamamanta<br />

wacharishka kari wawa.<br />

Paymiñukapañawpachuri kan.<br />

churu [čuru] s. caracol. Chaki illak, llawsasapa<br />

uchilla wiwa pampata llukashpa purik.<br />

Kayapikachuru hichurikpimiwakllirirka.<br />

2. s. caracolutilizadocomoinstrumentomusical.<br />

Takinkapak kayankapak ima.<br />

Hatun churuta hutkushpa alli takinata rurashka.<br />

3. adj. rosca,espiral. Imapash pillurishkashina<br />

tukushka.<br />

Wawakunaka churu kaspiwanpukllan.<br />

churu anka [čuru anka] s. amz. tipo<strong>de</strong>pájaro.<br />

Suni shimiyuk, yana patpayuk, suni<br />

62

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!