Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
yAkuyACHinA<br />
wiwa.<br />
Yaku ukucha wiwakunatakamanatukuchinachukanchik.<br />
Sin. pishña.<br />
yakuyachina [yakuyačina] v. <strong>de</strong>sleír,disolver,diluír.<br />
Imata kashpapash yaku man tikrachiy.<br />
Kayrasutayakuyachishun.<br />
yalli [yal y i, yaži, yali] adv. <strong>de</strong>masiado,<br />
<strong>de</strong>más, en exceso, excesivamente. Yapa<br />
imatapash churay, ruray, rima y, yapa hatun<br />
achka, suni.<br />
Paymiyalli sumakshuyutarurashka.<br />
Sin. Yapa, ninan, may.<br />
yallika [yal y ika] s. amz. bejucoparatejer<br />
canastos. Hatun yuraku namanta warkurimuk<br />
ashanka awana was ka.<br />
Yallikawan ashankataawani.<br />
yallina [yal y ina, yažina] v. pasar,exce<strong>de</strong>r,<br />
sobrepasar. Maymanpash chimpay, may -<br />
pipash pitapash mishana.<br />
José mashintin kallpakushpa, payta yallirkani.<br />
yami [yami, yakami] s. amz. variedad<strong>de</strong>ave<br />
trompetero. Uchpa millmayuk, suni kunkayuk,<br />
suni chakiyuk allpata purik hatun pishku.<br />
Yami pishkukakaypisachapimikawsan.<br />
yana [yana] adj. negro. Tutashina tullpu.<br />
Yana millmayukllamatacharini.<br />
yana [yana] adj. ayudante,criado,servidor,<br />
sirviente. Imapipash yanapak runa.<br />
Inkakunakaachkayana runatacharikkashka.<br />
yanapana [yanapana] v. ayudar,auxiliar,<br />
socorrer,favorecer,servir.<br />
Shukta imata pash rurashpa kuy.<br />
Kanpachakrapikiwapitinapiyanaparkani.<br />
yanapay [yanapay] s.ayuda,auxilio, cooperación.<br />
Imapipash shukman rurayta kuy.<br />
Yanapaytamunashpaka,kayawankilla.<br />
yana shunku [yana šunku] s. hígado.<br />
Wiksa ukupi, allawka manyapi tiyak.<br />
Kipchankahayaktallukshichin.<br />
Sin. kipchan.<br />
yanka [yaŋga] adv. gratuitamente,<strong>de</strong>bal<strong>de</strong>.<br />
Imatapash mana rantina, imatapash ma na<br />
kullkipak rurana.<br />
Antonio mashika kayna chawpi tutamanta<br />
yanka shuyakurka.<br />
2. inservible,envano.Imapakpash mana alli<br />
kak.<br />
Kaykayankatakmikaypiñitkarikun.<br />
Sin. 2 yankamanta, yankata.<br />
yankamanta [yaŋgamanta] adv. <strong>de</strong>bal<strong>de</strong>,<br />
envano,sinmotivo. Imamantapash yanka<br />
huchachiy tukuy.<br />
Yankaman ta ñukatapiñawarkanki.<br />
Sin. Yanka, yankata.<br />
yankata [yaŋgata] adv. <strong>de</strong>bal<strong>de</strong>,envano,<br />
sinmotivo. Imamantapash yanka huchachiy<br />
tukuy.<br />
Yankata ñukatapiñawarkanki.<br />
Sin. Yanka, yankamanta.<br />
yanta [yaŋta] s. leña. Ninapi churanka pak<br />
shallishka, chiktashka kaspikuna.<br />
Hatun llaktakunapika mana yantawan yununchikchu.<br />
yantana [yaŋdana] v. hacerleña,leñar,ira<br />
buscarleña. Shuk yurata shallishpa, chiktashpa<br />
ñutuyachiy. Yurakunamanta ur mashka<br />
kaspikunata, pankakunata pallashpa ninapi<br />
churay.<br />
Chakishkakapuliyurata yantani.<br />
yanuna [yanuna] v. cocinar. Chawa ay -<br />
chata, chawa muruta, ima mikunatapash<br />
unayta timpuchiy.<br />
Yanapapataalliyanunki.<br />
yapa [yapa] adv. <strong>de</strong>masiado,mucho, muy.<br />
Yalli ninkapak shimi.<br />
Yapa hillumikanki.<br />
2. s. vendaje. Rantishka hawapi ash tawan<br />
churay.<br />
Kayka yapamikan.<br />
Sin. 1 yalli, may, ninan.<br />
yapachina [yapačina] v. amz. ganar,ganar<br />
dinero. Ñukanchikpa imatapash charishkata<br />
achkayachiy, mirachiy.<br />
Kimsapunchatallamkashpapichkapachak<br />
kullkitayapachirkani.<br />
yapay [yapay] s. suma. Chaypurallata shuk -<br />
llapi tantachishpa mashna kashkata yachay.<br />
Yachachikkakayyapaykunatarurachunmañarka.<br />
yapana [yapana] v. aumentar, agregar.<br />
Shukmanta hapishpa shuktakpi achkayachiy.<br />
Maríamashikapukchapapatakatushpaashatayapachirka.<br />
158