27.01.2015 Views

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

CHAWCHA<br />

chawcha [čawča] adj.amz.chistoso. Imakunatapash<br />

nishpa asichik, kushiyachik.<br />

Raymipikatawkachawcha mashimiasichin.<br />

Sin. asichik.<br />

chawpi [čawpi, čawbi] <strong>de</strong>t. mitad,medio,<br />

centro. Imakunatapash ishkaypi rakiyta rurashka.<br />

Churimanchawpi allpatakurkani.<br />

chawpina [čawpina] v. dividir,partirenmita<strong>de</strong>s;partirunenteroenquebrados.<br />

Imakunatapash<br />

ishkaypi pakta pakta rakiy.<br />

Allpatakaishkantillamichawpirkanchik.<br />

chawsirina [čawsirina, čapsirina, časpirina]<br />

v. sacudir. Llutarishkakunata sinchita kuyuchishpa<br />

urmachina.<br />

Allpapitarpunkapakkachampakunatachawsirinchik.<br />

2. amz. dispersar,regarse. Runakuna, wiwakuna<br />

kayman, chayman rakiriy.<br />

Uturunkuta mancharishpa wakrakunaka<br />

chawsirin.<br />

Sin. Patpay, chaspiy.<br />

chay [čay, čiy] <strong>de</strong>t. ese,eso,esa.Maykanpash<br />

imapash karulla kashkata ninkapak<br />

shimi.<br />

Chay urkumanka ninanta purishpami chayanchik.<br />

chayamuna [čayamuna] v. llegar. Maymantapash<br />

purishapa, pawashpa, kallpashpa<br />

shamukta nina shimi.<br />

YayakaQuitollaktamantamichayamun.<br />

Sin. Paktamuna.<br />

chay chay [čay čay] interj. amz. sensación<br />

que<strong>de</strong>jalapicadura<strong>de</strong>ungusano.Kashayuk<br />

kuru chinikpi aychayachishka.<br />

Chinikkurumakipichinishkamichay chay<br />

nanan.<br />

chaymanta [čaymanta, čaymanda, čaymunda]<br />

adv. <strong>de</strong> ahí, <strong>de</strong>spués. Rimakuk<br />

ashtawan rimashpa katichun nina shimi.<br />

Kaynawasipiawakushpa,chaymanta kiwamanrirkani.<br />

2. poreso. Chayrayku, shinamanta ninkapak<br />

rimay.<br />

Ruku yayakunaka kunashpa rimankuna<br />

chaymantamiuyanakanchik.<br />

Sin. Chayrayku.<br />

chayrak [čayrak, čayrig] adv. todavía,aún.<br />

Imatapash manarak tukuchishkata ninka pak<br />

shimi.<br />

Yachanawasimantamichayrak rikuni.<br />

chayrayku [čayrayku] adv. por eso, por<br />

ello. Chaymanta, shinamanta ninkapak<br />

shimi.<br />

Kipayarkani, chayrayku manatantanakuymanyaykurkanichu.<br />

Sin. Chaymanta.<br />

chay shina [čay šina, časna, čažna, čazna]<br />

adv. así, <strong>de</strong> esta manera. Imakunatapash<br />

shinami nik shimi.<br />

Killkanapankapikachay shina shuyunki.<br />

Sin. Kashna, shina.<br />

chi [či] expresiónparaahuyentaroa<strong>de</strong>lantar<br />

a los animales. Wakin wiwakunata manchachinkapak<br />

kaparina shimi.<br />

Chi nishpa atallpakunata wasi ukumanta<br />

kallpachin.<br />

Sin. Chisha chisha, hishi hishi, kisha kisha,<br />

hushu hushu.<br />

chichiku [čičiku] s. amz. elmáspequeño<br />

<strong>de</strong> los monos. Yana millmayuk, yurak<br />

shimiyuk uchilla kushillu.<br />

Chichikukunataka kuyashpami charina<br />

kanchik.<br />

chichu [čiču] adj. encinta, embarazada;<br />

preñada. Wiksapi wawata charik warmi,<br />

wiwa.<br />

Chichu warmikasinchiruraykunatakamana<br />

ushanchu.<br />

Sin. wiksayuk.<br />

chichuyana [čičuyana] v. embarazarse;<br />

preñarse. Warmikuna, wiwakuna wiksapi<br />

wawa-muyuwan sakirina<br />

Yakuaychakunakakaykillapimichichuyan.<br />

chika [čika, čeka] adv. Verdad,cierto. Mana<br />

llullashpa kashkata nina rimay.<br />

Ñukanchikkachikallatakmirimanchik.<br />

chikaksu [čikaxsu] s. amz. tipo<strong>de</strong>frutacomestible.<br />

Yanushpa mikuna sacha muyu.<br />

Mamakachikaksu muyutayanushpakaran.<br />

Sin. tikasu.<br />

chikan [čikan, šikan, č h ikan] adj. aparte,distinto,ajeno.<br />

Imakunapash mana chaypura,<br />

paypura kashkata nik shimi.<br />

Yanasarata,yuraksaratachikanmichuranchik.<br />

56

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!