Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
CHAWCHA<br />
chawcha [čawča] adj.amz.chistoso. Imakunatapash<br />
nishpa asichik, kushiyachik.<br />
Raymipikatawkachawcha mashimiasichin.<br />
Sin. asichik.<br />
chawpi [čawpi, čawbi] <strong>de</strong>t. mitad,medio,<br />
centro. Imakunatapash ishkaypi rakiyta rurashka.<br />
Churimanchawpi allpatakurkani.<br />
chawpina [čawpina] v. dividir,partirenmita<strong>de</strong>s;partirunenteroenquebrados.<br />
Imakunatapash<br />
ishkaypi pakta pakta rakiy.<br />
Allpatakaishkantillamichawpirkanchik.<br />
chawsirina [čawsirina, čapsirina, časpirina]<br />
v. sacudir. Llutarishkakunata sinchita kuyuchishpa<br />
urmachina.<br />
Allpapitarpunkapakkachampakunatachawsirinchik.<br />
2. amz. dispersar,regarse. Runakuna, wiwakuna<br />
kayman, chayman rakiriy.<br />
Uturunkuta mancharishpa wakrakunaka<br />
chawsirin.<br />
Sin. Patpay, chaspiy.<br />
chay [čay, čiy] <strong>de</strong>t. ese,eso,esa.Maykanpash<br />
imapash karulla kashkata ninkapak<br />
shimi.<br />
Chay urkumanka ninanta purishpami chayanchik.<br />
chayamuna [čayamuna] v. llegar. Maymantapash<br />
purishapa, pawashpa, kallpashpa<br />
shamukta nina shimi.<br />
YayakaQuitollaktamantamichayamun.<br />
Sin. Paktamuna.<br />
chay chay [čay čay] interj. amz. sensación<br />
que<strong>de</strong>jalapicadura<strong>de</strong>ungusano.Kashayuk<br />
kuru chinikpi aychayachishka.<br />
Chinikkurumakipichinishkamichay chay<br />
nanan.<br />
chaymanta [čaymanta, čaymanda, čaymunda]<br />
adv. <strong>de</strong> ahí, <strong>de</strong>spués. Rimakuk<br />
ashtawan rimashpa katichun nina shimi.<br />
Kaynawasipiawakushpa,chaymanta kiwamanrirkani.<br />
2. poreso. Chayrayku, shinamanta ninkapak<br />
rimay.<br />
Ruku yayakunaka kunashpa rimankuna<br />
chaymantamiuyanakanchik.<br />
Sin. Chayrayku.<br />
chayrak [čayrak, čayrig] adv. todavía,aún.<br />
Imatapash manarak tukuchishkata ninka pak<br />
shimi.<br />
Yachanawasimantamichayrak rikuni.<br />
chayrayku [čayrayku] adv. por eso, por<br />
ello. Chaymanta, shinamanta ninkapak<br />
shimi.<br />
Kipayarkani, chayrayku manatantanakuymanyaykurkanichu.<br />
Sin. Chaymanta.<br />
chay shina [čay šina, časna, čažna, čazna]<br />
adv. así, <strong>de</strong> esta manera. Imakunatapash<br />
shinami nik shimi.<br />
Killkanapankapikachay shina shuyunki.<br />
Sin. Kashna, shina.<br />
chi [či] expresiónparaahuyentaroa<strong>de</strong>lantar<br />
a los animales. Wakin wiwakunata manchachinkapak<br />
kaparina shimi.<br />
Chi nishpa atallpakunata wasi ukumanta<br />
kallpachin.<br />
Sin. Chisha chisha, hishi hishi, kisha kisha,<br />
hushu hushu.<br />
chichiku [čičiku] s. amz. elmáspequeño<br />
<strong>de</strong> los monos. Yana millmayuk, yurak<br />
shimiyuk uchilla kushillu.<br />
Chichikukunataka kuyashpami charina<br />
kanchik.<br />
chichu [čiču] adj. encinta, embarazada;<br />
preñada. Wiksapi wawata charik warmi,<br />
wiwa.<br />
Chichu warmikasinchiruraykunatakamana<br />
ushanchu.<br />
Sin. wiksayuk.<br />
chichuyana [čičuyana] v. embarazarse;<br />
preñarse. Warmikuna, wiwakuna wiksapi<br />
wawa-muyuwan sakirina<br />
Yakuaychakunakakaykillapimichichuyan.<br />
chika [čika, čeka] adv. Verdad,cierto. Mana<br />
llullashpa kashkata nina rimay.<br />
Ñukanchikkachikallatakmirimanchik.<br />
chikaksu [čikaxsu] s. amz. tipo<strong>de</strong>frutacomestible.<br />
Yanushpa mikuna sacha muyu.<br />
Mamakachikaksu muyutayanushpakaran.<br />
Sin. tikasu.<br />
chikan [čikan, šikan, č h ikan] adj. aparte,distinto,ajeno.<br />
Imakunapash mana chaypura,<br />
paypura kashkata nik shimi.<br />
Yanasarata,yuraksaratachikanmichuranchik.<br />
56