27.01.2015 Views

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

tukllA<br />

tuklla [tuxl y a, tuxža, tugža] s. lazo, agujero<br />

<strong>de</strong>unacuerda. Waskata rinritashina rurashka.<br />

Llamatakatukllawanmihapirkani.<br />

2.trampaparacacería. Sacha wiwakunata<br />

hapinkapak kaspikunata waskakunawan watashpa<br />

ru rashka.<br />

Ñukapachurashkatukllapi añasurmashka.<br />

tukru [tugru] s. cuágulo. Aychamanta llukshishpa<br />

sinchiyashka yawar.<br />

Ñukaparukataka tukru yawarmikillpashka.<br />

tuksik [tuksix] s. amz. tipo<strong>de</strong>pez. Yurak<br />

karayuk, winkanaspi kashayuk, tuksishpa<br />

sin chi nanachik uchilla challwa.<br />

Tuksik challwakamanayapaaychatacharinchu.<br />

tuksina [tuksina] s. jeringuilla. Hampita<br />

ukunman yaykuchinkapak.<br />

Hampikrunakatuksinapihampitachurarka.<br />

tuksina [tuxsina, tugsina] v. amz. clavar,estacar,punzar.<br />

Imatapash shuk ñañuyachishka<br />

kaspiwan aychapi takay.<br />

Shuk hatun challwata hapinkapak tuk -<br />

sirkani.<br />

2. inyectar. Tuksinawan hampita aycha ukuman<br />

chu ray.<br />

Kunka nanay unkuymanta hampita tuk -<br />

sirkani.<br />

tuktu [tuxtu, tugtu] s. flor<strong>de</strong>maíz. Sara<br />

sisa.<br />

Tuktutamikuchunmiwakramanshitani.<br />

tuktuma [tuxtuma, tuktu] s. sn. flor <strong>de</strong><br />

maíz. Sara sisa.<br />

Wawakunaka sara tuktumakunawan sumaktapukllan.<br />

tuktuma [tuxtuma, tuktuna ] adj. amz. gallina<br />

que empolla. Lulunkunata uklla kuk<br />

mama atallpa.<br />

Puka tuktuma atallpaputsamantapawan.<br />

Sin. Turuk.<br />

tuku [tuku] s. amz. gusanocomestible<strong>de</strong>la<br />

palmera. Shiwa yurakunapi muriti yurakunapi<br />

wiñak miku na kuru.<br />

Tuku kurutamishiwayuramantaapamuni.<br />

tuku [tuku, toko] s. ventana. Wasi ukuman<br />

achik yaykuchun pirkata hutkushka kak. Ninakurukatukutaukumanyaykushka.<br />

tukuchishka [tukučiška] adj. concluido,<br />

terminado,finalizado. Imatapash tukuchin -<br />

kakama llamkay.<br />

Kayyachaytakatukuchishkamikan.<br />

Sin. Tukurishka.<br />

tukuchina [tukučina] v. terminar,acabar,<br />

finalizar. Ima ruraykunatapash puchukay.<br />

Ñuka,kallarishkashuyutakunanpunchatukuchisha.<br />

tukuri [tukuri] s. fin,culminación.Ña rurana<br />

illakta rikuchik rimay.<br />

Kallpakuymantakatukuripimisakirirka.<br />

Sin. Puchukay.<br />

tukurishka [tukuriška] adj. concluido,terminado,<br />

finalizado. Imatapash tukuchin -<br />

kakama llamkay.<br />

Kayyachaykatukurishkamikan.<br />

Sin. Tukuchishka.<br />

tukurina [tukurina] v. terminarse, acabarse;cesar.<br />

Chinkariy, illakyay.<br />

Runakunakatantanakushpakawsaymantami<br />

manatukurinchikchu.<br />

2. expirar,morir,fallecer. Runapa samay pitirikpi<br />

wañuy.<br />

Hachipakawsayñami tukurishka.<br />

Sin. 1. samarina; 1-2 Puchukana.<br />

tukurpilla [tukurpil y a, tukurpiža, t h yukurpi -<br />

l y a, t h yukur] s. scns. variedad <strong>de</strong> tórtola.<br />

Uchpa patpayuk, uchilla yapa kita, urpishina<br />

pishku.<br />

Tukurpillatakamanakatiykachanachukanchik.<br />

tukuy [tukuy] <strong>de</strong>t. todo, todos, entero.<br />

Mana ra kishka.<br />

Tukuy llamataharkaukumanmiyaykuchirka.<br />

tukuna [tukuna] v. volverse,transformarse,<br />

convertirse,hacerse,fingir, aparentar; suce<strong>de</strong>r.<br />

Shukshina kay, shukman tikrariy.<br />

Achikllayuyaykamanashukmantukunchu.<br />

Sin. 1. Llampu, illakta, mashnalla kak.<br />

tukuymashna [tukuymašna, tukuymažna]<br />

adv. ss. absolutamentetodo.Tukuy tiyakkunata<br />

kayankapak shimi.<br />

Tukuymashna wasipitiyakrunakunakaraymimanmirishka.<br />

Sin. Illakta, tukuypacha, llampu, pachan.<br />

tukuypacha [tukuypača] adv. snc. absolutamentetodo.Tukuy<br />

tiyakkunata kayankapak<br />

shimi.<br />

138

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!