Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Chawarpankatawazikwanchillpirka.<br />
wazikina [wazikina] v. sc. pedacear la<br />
cabuyafresca.Yurak chawarta chillpina.<br />
Yurakchawarpankatawazikipanki.<br />
wichayana [wičayana, wičiyana, bitsyana,<br />
iči yana] v. subir,ascen<strong>de</strong>r. Hawaman sikay.<br />
Yachakukkunakaurkumanwichayarka.<br />
Sin. Sikana.<br />
wichi [wiči] s. scs. cazuela. Miku nata churankapak<br />
allpamanta rurashka ha tun kallanashina.<br />
Kachitantatawichipichurani.<br />
wichkana [wičkana, wičikana, wiškana,<br />
wičana, bičana, ičkana] v. cerrar,encerrar.<br />
Ama llukshichun, ama yaykuchun nishpa<br />
punkukunata, hutkukunata imawanpash harkay.<br />
Hillumisitamankaukupiwichkarka.<br />
wichu [wiču] s. s. escorbuto. Shuk llullu wiwakunapa<br />
kicha unkuy.<br />
Wichu unkuyyukwakrakautkamiirkiyan.<br />
wichu [wiču] s. amz. perico. Waylla millma -<br />
yuk, wichu wichu wichu nisha kaparik yapa<br />
uchilla pishku.<br />
Llulluwichutayuramantahapini.<br />
Sin. ichu, chuki.<br />
wiki [wiki, biki, irki, wirki] s. lágrima. Wakakpi<br />
ñawiman ta llukshik yaku.<br />
Ñukapawawakaachkawikitashitashpami<br />
wakakun.<br />
2.sn.gota.Yaku shutuy.<br />
Pinllumantawikitallukshichini.<br />
Sin. 2 shutu.<br />
wikiyana [wikiyama] v. lagrimear. Runapa,<br />
wiwapa ñawi urmay.<br />
Ñawikaallpayaykushpawikiyashka.<br />
2. amz. mancharse. Churarina yura wikipi yanayay.<br />
Ñukapachuranakawikiyashka.<br />
Sin. 2 Mapayana.<br />
wiksa [wixsa, wiksa, wigsa, bixsa, ixsa] s.<br />
barriga,vientre,estómago,abdómen. Chunchulli<br />
ta katak aycha kara.<br />
Wiksa nanakpikakunukkiwayakutaupyarkani.<br />
wiksayuk [wigsayuk, bixsayux] adj. en<br />
cinta, embarazada, preñada. Wiksa ukupi<br />
wawata charik, chichu warmi.<br />
WipAlA<br />
Wiksayuk warmikamayallimikunatamimikunakan.<br />
Sin. Chichu, unkunalla.<br />
willak [wil y ak, wižak, bil y ak, bižak] s. informante.<br />
Imatapash nik.<br />
Willak runakamushukyuyaytanin.<br />
2. verbo. Chikan yuyayta nik.<br />
Kuyay,yuyay,willakmikan.<br />
willana [wil y ana, wižana, bil y ana, bižana] v.<br />
avisar,informar,advertir,<strong>de</strong>clarar. Ima yachashkata<br />
shukman chimpachiy.<br />
Churirimashkatayayamanwillarka.<br />
willi willi [wil y i wil y i] s. renacuajo. Uchilla,<br />
chupayuk wawa hampatu.<br />
Yawaryashka ñawi luluntaka willi willipa<br />
chupawanpicharka.<br />
Sin.Putukulu, tushil, pinkulu, williku, chimpaluk,<br />
pimpalu.<br />
winkanas [wiŋkanas] s. amz. aletas <strong>de</strong><br />
pescado.Challwapa wa shapi, kunka sapipi<br />
wiñak, pala uchilla rikrashina.<br />
Kaychallwapawinka nastamikuchurkani.<br />
Sin. Pimpis.<br />
winku [wiŋku] adj. encorvado. Imakunapash<br />
kumuklla tukuk.<br />
Llullukillakawinkumikan.<br />
Sin. Wistu.<br />
wiñachik [wiñačix, wiñačik, wiñačig,<br />
biñačix, iñačix] adj. adoptivo. Chikan wawata<br />
kikinpa churitashina kuyashpa hatun yachiy.<br />
Wiñachik yayachayamun.<br />
wiñachishka [wiñačiška, biñačiska,<br />
iñačiška] s. adoptado. Shuktak ayllupa<br />
makipi wiñak, kipaka churishina wawa.<br />
Kankawi ñachishkallatamiyallikuyanki.<br />
wiñana [wiñana, biñana, iñana] v. crecer,<br />
<strong>de</strong>sarrollarse;retoñar. Llullumanta hatunyashpa<br />
katiy.<br />
Ñukapachurikamanaunkuysikikashpahatuntawiñarka.<br />
wiñakun.<br />
wiñay [wiñay] adv. siempre. Ima pachapipash<br />
shinalla punchanta punchanta katiy.<br />
Kantakawiñaypakkuyashami.<br />
wipala [wipala] s. ban<strong>de</strong>ra, emblema <strong>de</strong>l<br />
Tawantinsuyu. Kanchis tullpuwan kuychishinata<br />
awashka.<br />
AbyaYalapaunanchakawipalamikan.<br />
155