27.01.2015 Views

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Chawarpankatawazikwanchillpirka.<br />

wazikina [wazikina] v. sc. pedacear la<br />

cabuyafresca.Yurak chawarta chillpina.<br />

Yurakchawarpankatawazikipanki.<br />

wichayana [wičayana, wičiyana, bitsyana,<br />

iči yana] v. subir,ascen<strong>de</strong>r. Hawaman sikay.<br />

Yachakukkunakaurkumanwichayarka.<br />

Sin. Sikana.<br />

wichi [wiči] s. scs. cazuela. Miku nata churankapak<br />

allpamanta rurashka ha tun kallanashina.<br />

Kachitantatawichipichurani.<br />

wichkana [wičkana, wičikana, wiškana,<br />

wičana, bičana, ičkana] v. cerrar,encerrar.<br />

Ama llukshichun, ama yaykuchun nishpa<br />

punkukunata, hutkukunata imawanpash harkay.<br />

Hillumisitamankaukupiwichkarka.<br />

wichu [wiču] s. s. escorbuto. Shuk llullu wiwakunapa<br />

kicha unkuy.<br />

Wichu unkuyyukwakrakautkamiirkiyan.<br />

wichu [wiču] s. amz. perico. Waylla millma -<br />

yuk, wichu wichu wichu nisha kaparik yapa<br />

uchilla pishku.<br />

Llulluwichutayuramantahapini.<br />

Sin. ichu, chuki.<br />

wiki [wiki, biki, irki, wirki] s. lágrima. Wakakpi<br />

ñawiman ta llukshik yaku.<br />

Ñukapawawakaachkawikitashitashpami<br />

wakakun.<br />

2.sn.gota.Yaku shutuy.<br />

Pinllumantawikitallukshichini.<br />

Sin. 2 shutu.<br />

wikiyana [wikiyama] v. lagrimear. Runapa,<br />

wiwapa ñawi urmay.<br />

Ñawikaallpayaykushpawikiyashka.<br />

2. amz. mancharse. Churarina yura wikipi yanayay.<br />

Ñukapachuranakawikiyashka.<br />

Sin. 2 Mapayana.<br />

wiksa [wixsa, wiksa, wigsa, bixsa, ixsa] s.<br />

barriga,vientre,estómago,abdómen. Chunchulli<br />

ta katak aycha kara.<br />

Wiksa nanakpikakunukkiwayakutaupyarkani.<br />

wiksayuk [wigsayuk, bixsayux] adj. en<br />

cinta, embarazada, preñada. Wiksa ukupi<br />

wawata charik, chichu warmi.<br />

WipAlA<br />

Wiksayuk warmikamayallimikunatamimikunakan.<br />

Sin. Chichu, unkunalla.<br />

willak [wil y ak, wižak, bil y ak, bižak] s. informante.<br />

Imatapash nik.<br />

Willak runakamushukyuyaytanin.<br />

2. verbo. Chikan yuyayta nik.<br />

Kuyay,yuyay,willakmikan.<br />

willana [wil y ana, wižana, bil y ana, bižana] v.<br />

avisar,informar,advertir,<strong>de</strong>clarar. Ima yachashkata<br />

shukman chimpachiy.<br />

Churirimashkatayayamanwillarka.<br />

willi willi [wil y i wil y i] s. renacuajo. Uchilla,<br />

chupayuk wawa hampatu.<br />

Yawaryashka ñawi luluntaka willi willipa<br />

chupawanpicharka.<br />

Sin.Putukulu, tushil, pinkulu, williku, chimpaluk,<br />

pimpalu.<br />

winkanas [wiŋkanas] s. amz. aletas <strong>de</strong><br />

pescado.Challwapa wa shapi, kunka sapipi<br />

wiñak, pala uchilla rikrashina.<br />

Kaychallwapawinka nastamikuchurkani.<br />

Sin. Pimpis.<br />

winku [wiŋku] adj. encorvado. Imakunapash<br />

kumuklla tukuk.<br />

Llullukillakawinkumikan.<br />

Sin. Wistu.<br />

wiñachik [wiñačix, wiñačik, wiñačig,<br />

biñačix, iñačix] adj. adoptivo. Chikan wawata<br />

kikinpa churitashina kuyashpa hatun yachiy.<br />

Wiñachik yayachayamun.<br />

wiñachishka [wiñačiška, biñačiska,<br />

iñačiška] s. adoptado. Shuktak ayllupa<br />

makipi wiñak, kipaka churishina wawa.<br />

Kankawi ñachishkallatamiyallikuyanki.<br />

wiñana [wiñana, biñana, iñana] v. crecer,<br />

<strong>de</strong>sarrollarse;retoñar. Llullumanta hatunyashpa<br />

katiy.<br />

Ñukapachurikamanaunkuysikikashpahatuntawiñarka.<br />

wiñakun.<br />

wiñay [wiñay] adv. siempre. Ima pachapipash<br />

shinalla punchanta punchanta katiy.<br />

Kantakawiñaypakkuyashami.<br />

wipala [wipala] s. ban<strong>de</strong>ra, emblema <strong>de</strong>l<br />

Tawantinsuyu. Kanchis tullpuwan kuychishinata<br />

awashka.<br />

AbyaYalapaunanchakawipalamikan.<br />

155

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!