Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

kitu [kitu] s. tu. calabaza,zapallo. Mishki mikuna
sampushina muyu charik.
Mamakakitu lukrutamiyanushka.
Sin. Sapallu.
kiwa [kiwa, xiwa, khiwa] s. hierbaengeneral.
Tukuy allpapi wiñak uchilla yurakuna.
Chakrakunatamanaallichikpikaayakiwakunakahuntanllami.
kiwana [kiwana, xiwana, khiwana] v. deshierbar,sacarlahierba.
Aya kiwakunata anchuchina,
tantachina, pitinapashmi kan.
Tukuyayllukunamichakrapiayakiwatakakiwanchik.
2. juntar,cortarhierba.Kuchushka kiwakunata
tantachina.
Kunuwiwakunamankiwanchik.
Sin. 2 Hallmana.
kiwina [kiwina, kibina] v. lisiar,torcer,dislocar.
Chaki tullu, maki tullu kuyurishpa wakllirina,
wishtushpa kuyuchina.
Atallpatawañuchinkapakkakunkatakiwinchik.
kiya [kiya, kya] s. pus. Aycha punkishkamanta
chupu tukushpa killu san ku api.
Chupumantaka kiyata kapishpami hampitakachuranchik.
kiyayana [kiyayana, kiayana] v. enconarse,
infectarselasheridas. Chukrishkakuna, chupukuna
killu sanku apiyuk tukuna.
Chukrikamanaallihampishkmantakiyayashka.
kucha [kuča, koča] s. lago,laguna,charco.
Maypipash allpa hutkukunapi achka tantarishpa
tiyak yaku.
Kaykuchapikaachkachallwamitiyan.
Sin. Hita, walun, punza.
kuchayana [kučayana] v. inundarse, formarseunlago,charcooalgosimilar.
Yapata
tamyakpi yaku huntashpa sakiriy.
Yallitamyakpikaypikamanchanaykuchayashka.
Sin. Huntana, nuyuna.
kuchi [kuči, xuči, khuči] s. chancho, marrano,cerdo,puerco.Chusku
chakiyuk, suni
sinkayuk, raku millmayuk wiwa. Wirata, aychatapash
kuk wiwa.
Kuchikapalantatamikushpawirayan.
kuchu [kuču] s. rincón. Maypipash sakirik
kullisHtiti
uchilla uku.
Puñunakuchupimikullkitakatarirka.
2. s. esquina. Ishkay pirkakuna tantarina kuskapi
sakirik uku.
Kanchakuchupitiyakun.
3. adv. allado,cerca.Imakunapash shukpa
manyapi tiyak.
Quitokuchupimikawsani.
Sin. 3 manya, kaylla.
kuchuna [kučuna] v. cortar. Imatapash pitina.
Wakramankarankapakkiwatakuchuni.
2.talar.Yurakunata pitishpa urmachina.
Llulluyuratakaamakuchunkichu.
Sin. 1 Pitina.
kuchuyarina [kučuyarina] v. acercarse.
Karumanta kimirina.
Yachanapunchakunakañamikuchuyarin.
Sin. Manyayana, kaylla yana, kimirina.
kukawi [kukabi, kukawi, kukayu, kukaw] s.
fiambre,tonga,colación.Yarkayta samachinkapak
asha mikunakuna.
Minkapikatukuysamikukawitamimikunchik.
kukupa [kukupa] s. búhonegrodepecho
amarillo. Yana patpayuk, misishina ñawiyuk,
tu tapi tun tun nishpa rikrata uyachik anka.
Kukupa ñawikamanchanayaymikan.
Sin. Apapa, kuskunku, pukunku.
kula [kula] s. cacaoblanco.Killu karayuk,
pukushpa paypa munayta urmak, ukupi
achka uchilla yurak muyukuna ta charik yura.
Kula muyumantamishkimikunatasurkuni.
Sin. Kila, patas.
kulla [gul y a] s. martes. Ishkayniki puncha.
Wakinhampikkunakakulla punchapiallita
alliyachin.
kullan [gul y an, gužan] s. ss. taxo. Yapa sunita
ankuyashpa wiñarik yura, killulla mishki
murata aparik yura..
Kullantayuramantapaktankapakrini.
Sin. Takzu.
kullay suyu [kul y ay suyu, kul y a suyu] s. región
sur. Argentina llaktaman sakirik suyu.
Boliviallaktakakullay suyupimisakirin.
kullishtiti [kul y štiti, kul y uštitin] s. amz. pájarocarpintero.
Cha kirishka yurakunata tapsawan
takashpa hutkuk pishku.
Kullishtitikasachapimikawsan.
83