27.01.2015 Views

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

tumpinA<br />

tumpina [t h umbina, t h uŋbina] v. bo. apuntalar.<br />

lmatapash ama urmachun nishpa shuk<br />

kaspita kimichishpa sinchiyachiy.<br />

Mishkimuyuyukyuraamaurmachunnishpa<br />

tumpirkani.<br />

tunchi [tuŋči] s amz. unavariedad<strong>de</strong>pájaro.<br />

Witapi tunchi tunchi kaparik uchilla<br />

pishku.<br />

Tunchi kapariktamiuyarkani.<br />

tunchi [tuŋči] s. (mitología) amz. alma.<br />

Runa yuyaypi, runapa shunkuta shuk tuta<br />

mikushpa purik su pay.<br />

Tunchi supaymanaallirunapashunkutamikushkanin.<br />

tunkuri [tuŋguri] s. garganta,esófago. Mikunata<br />

millpuk hutku, mikunata wiksa u -<br />

kuman yaykuchik hutku.<br />

Yalliuhukpitunkuri nanawan.<br />

tunsa [tuŋsa] s. amz. variedad<strong>de</strong>pez. Killu<br />

karayuk, puyu ñawiyuk uchilla yaku aycha<br />

Tunsata llikawanyakumantahapini.<br />

tuntu [tuŋdu] s. amz. tipo<strong>de</strong>pájaro. Tuntu<br />

tuntu kaparishpa purik muru millmayuk uchilla<br />

pishku.<br />

Tuntu pishkutakatukuykunamikamanakanchik.<br />

tuñirina [tuñirina] v. <strong>de</strong>rrumbarse.Yurakuna<br />

hawalla suchuriy, allpa yapa ta myakpi<br />

tulariy.<br />

Saratatarpunaallpakañamituñirishka.<br />

Sin. Tula rina.<br />

tupana [tupana] v. encontrarse. Shukkunawan<br />

ñanpi, wasipi may pipash tarinakuy.<br />

MashiJuanQuitollaktapimituparka.<br />

Sin Ta rinakuna, tinkunakuna.<br />

tupu [tupu] s. s. pren<strong>de</strong>dor. Pachal lina ama<br />

urmachun nishpa tuksichina ñañu anta.<br />

Mariaka mushuk pachallinata kullki tupuwanmitupullin.<br />

2. medida,metro. Imakunapash chaypuralla<br />

kashkata yacharinkapak rurashka.<br />

Chayallpatamashnakashkatayachankapak<br />

tuputaapamuy.<br />

tupuna [tupu] v. medir. Imapash mashna<br />

kashkata shuk hillaywan yachay.<br />

Allpatarantinkapaktupushunchik.<br />

turi [turi] s. hermano<strong>de</strong>hermana. Warmikuna<br />

paypa yaya mamapa kari churikuna<br />

nina shimi.<br />

SaragurollaktamantaMaríawarmipaturimi<br />

shamunka.<br />

turu [turu] s. lodo,barro. Api allpa, yakuyashka.<br />

Turupiurmarkani.<br />

turuk [turux, turug] s. scs. gallina que<br />

empolla. Lulunkuna ta ukllakuk atallpa.<br />

Turuk atallpakaluluntamiukllakun.<br />

Sin. Tuktuma.<br />

turumanya [turumanya] s. planeta neptuno.<br />

Intipa ayllupi tiyak rumpa.<br />

turuyana [turuyana] v. enlodarse,embarrarse.<br />

Mapaya y, turupi yanayay.<br />

Wamrakamushukchuranataturupi turuyashka.<br />

Sin. Armarina, kawirina.<br />

tushuna [tušuna] v. bailar. Takishkaku napi,<br />

ishkantin, shukllapash sumakta kuyurishpa<br />

kushiyay.<br />

Shamuy,ñukawantushushun.<br />

2. v. s.brincar. Hawaman pawa rikshina ruray.<br />

Chaysaramikallanapitushukun.<br />

3.insultar.Runata pi ñashpa kapariy.<br />

Wasimanmanautkachayakpimitushurkani.<br />

Sin 2. Kushparina, 3 kamina.<br />

tuta [tuta] s. noche. Inti yaykushka pacha ki -<br />

pa, shamuk yana llantu.<br />

Kaynatuta Ambatokitimantachayamurkani.<br />

Sin. chishituta.<br />

tutamanta [tutamanda] s. lamadrugada,<br />

la mañana. Manarak allita punchayashpa<br />

llantu llantu kak.<br />

Payakunakatutamantapirimanakunñami.<br />

tuta pishku [tutapišku] s. s. murciélago.<br />

Pawashpa purik ukuchashina rikurik, tutakunapi<br />

wiwapa ya warta chumkak.<br />

Tuta pishkukawakrayawarta,apyuyawartapashmitsumkan.<br />

Sin. mashu.<br />

tutayana [tutayana] v. anochecerse. Inti<br />

yaykukpi, puncha tukurikpi llantu paktamuy.<br />

Ñukapawawkikapaypawasipimitutayarka.<br />

tutipa [tutipa] s. amz. variedad<strong>de</strong>lagartija.<br />

Waylla karayuk, puka kun kayuk, washa tullupi<br />

kashata charik, yuraku napi kawsak hayampishina.<br />

Yallisunitutipa ñanmisirikurka.<br />

140

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!