Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
tumpinA<br />
tumpina [t h umbina, t h uŋbina] v. bo. apuntalar.<br />
lmatapash ama urmachun nishpa shuk<br />
kaspita kimichishpa sinchiyachiy.<br />
Mishkimuyuyukyuraamaurmachunnishpa<br />
tumpirkani.<br />
tunchi [tuŋči] s amz. unavariedad<strong>de</strong>pájaro.<br />
Witapi tunchi tunchi kaparik uchilla<br />
pishku.<br />
Tunchi kapariktamiuyarkani.<br />
tunchi [tuŋči] s. (mitología) amz. alma.<br />
Runa yuyaypi, runapa shunkuta shuk tuta<br />
mikushpa purik su pay.<br />
Tunchi supaymanaallirunapashunkutamikushkanin.<br />
tunkuri [tuŋguri] s. garganta,esófago. Mikunata<br />
millpuk hutku, mikunata wiksa u -<br />
kuman yaykuchik hutku.<br />
Yalliuhukpitunkuri nanawan.<br />
tunsa [tuŋsa] s. amz. variedad<strong>de</strong>pez. Killu<br />
karayuk, puyu ñawiyuk uchilla yaku aycha<br />
Tunsata llikawanyakumantahapini.<br />
tuntu [tuŋdu] s. amz. tipo<strong>de</strong>pájaro. Tuntu<br />
tuntu kaparishpa purik muru millmayuk uchilla<br />
pishku.<br />
Tuntu pishkutakatukuykunamikamanakanchik.<br />
tuñirina [tuñirina] v. <strong>de</strong>rrumbarse.Yurakuna<br />
hawalla suchuriy, allpa yapa ta myakpi<br />
tulariy.<br />
Saratatarpunaallpakañamituñirishka.<br />
Sin. Tula rina.<br />
tupana [tupana] v. encontrarse. Shukkunawan<br />
ñanpi, wasipi may pipash tarinakuy.<br />
MashiJuanQuitollaktapimituparka.<br />
Sin Ta rinakuna, tinkunakuna.<br />
tupu [tupu] s. s. pren<strong>de</strong>dor. Pachal lina ama<br />
urmachun nishpa tuksichina ñañu anta.<br />
Mariaka mushuk pachallinata kullki tupuwanmitupullin.<br />
2. medida,metro. Imakunapash chaypuralla<br />
kashkata yacharinkapak rurashka.<br />
Chayallpatamashnakashkatayachankapak<br />
tuputaapamuy.<br />
tupuna [tupu] v. medir. Imapash mashna<br />
kashkata shuk hillaywan yachay.<br />
Allpatarantinkapaktupushunchik.<br />
turi [turi] s. hermano<strong>de</strong>hermana. Warmikuna<br />
paypa yaya mamapa kari churikuna<br />
nina shimi.<br />
SaragurollaktamantaMaríawarmipaturimi<br />
shamunka.<br />
turu [turu] s. lodo,barro. Api allpa, yakuyashka.<br />
Turupiurmarkani.<br />
turuk [turux, turug] s. scs. gallina que<br />
empolla. Lulunkuna ta ukllakuk atallpa.<br />
Turuk atallpakaluluntamiukllakun.<br />
Sin. Tuktuma.<br />
turumanya [turumanya] s. planeta neptuno.<br />
Intipa ayllupi tiyak rumpa.<br />
turuyana [turuyana] v. enlodarse,embarrarse.<br />
Mapaya y, turupi yanayay.<br />
Wamrakamushukchuranataturupi turuyashka.<br />
Sin. Armarina, kawirina.<br />
tushuna [tušuna] v. bailar. Takishkaku napi,<br />
ishkantin, shukllapash sumakta kuyurishpa<br />
kushiyay.<br />
Shamuy,ñukawantushushun.<br />
2. v. s.brincar. Hawaman pawa rikshina ruray.<br />
Chaysaramikallanapitushukun.<br />
3.insultar.Runata pi ñashpa kapariy.<br />
Wasimanmanautkachayakpimitushurkani.<br />
Sin 2. Kushparina, 3 kamina.<br />
tuta [tuta] s. noche. Inti yaykushka pacha ki -<br />
pa, shamuk yana llantu.<br />
Kaynatuta Ambatokitimantachayamurkani.<br />
Sin. chishituta.<br />
tutamanta [tutamanda] s. lamadrugada,<br />
la mañana. Manarak allita punchayashpa<br />
llantu llantu kak.<br />
Payakunakatutamantapirimanakunñami.<br />
tuta pishku [tutapišku] s. s. murciélago.<br />
Pawashpa purik ukuchashina rikurik, tutakunapi<br />
wiwapa ya warta chumkak.<br />
Tuta pishkukawakrayawarta,apyuyawartapashmitsumkan.<br />
Sin. mashu.<br />
tutayana [tutayana] v. anochecerse. Inti<br />
yaykukpi, puncha tukurikpi llantu paktamuy.<br />
Ñukapawawkikapaypawasipimitutayarka.<br />
tutipa [tutipa] s. amz. variedad<strong>de</strong>lagartija.<br />
Waylla karayuk, puka kun kayuk, washa tullupi<br />
kashata charik, yuraku napi kawsak hayampishina.<br />
Yallisunitutipa ñanmisirikurka.<br />
140