27.01.2015 Views

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

i<br />

icha [iča] adv. ss. quizá, quizás. Imapash<br />

ushay tukunkacha nirik shimi.<br />

Luís yayaka icha kullkita mañachinkawachari.<br />

Sin. Ichapash, -cha, -chari.<br />

ichapash [ičapaš] adv. ss. quizá,quizás.<br />

Ima pash ushay tukunkacha nirik shimi.<br />

Luísyayakaichapash kullkitamañachinkawachari.<br />

Sin. Icha, -cha, -chari.<br />

ichillu [ičil y u] s. amz. perico,tipo<strong>de</strong>pájaro.<br />

Waylla millmayuk, wichu wichu nishpa takik,<br />

yapa uchilla pishku.<br />

Ichillu pishkukunakaachkatamichakrapika<br />

takin.<br />

Sin. Chuki, wichu.<br />

ichu [iču] adj. rápido,apurado,ligero. Imatapash<br />

hawalla rurashpa mishashpa rurak<br />

runa.<br />

Ñukapayayakaichu kashpamiHawallawasitaruran.<br />

ichu [iču, ičil y u] s. amz. perico. Yapa uchilla<br />

waylla patpayuk, wichu wichu nishpa takik,<br />

arawkunapa ayllu pishkumi kan.<br />

Punasuyupikaichu pishkukunatakawichkashpamicharinkuna.<br />

Sin. wichu, chuki.<br />

ichuk [ičuk] adv. lado izquierdo. Imapash<br />

allawka makiman sakirik.<br />

Shuk wawaka ichuk makiwanmi pukllak<br />

kan.<br />

Sin. lluki.<br />

ichuna [ičuna] s. hoz. Ima kiwatapash kuchunkapak<br />

winkuyashka achka uchilla kiruyuk<br />

hillay.<br />

Ichunawankasiwaratakuchuni.<br />

ichuna [ičuna] v. segar,cortar. Kiwakunata,<br />

yurakunata, murukunata pitina.<br />

Puna suyu ayllullaktakunapika minkawanmi<br />

siwarata ichunchik.<br />

ikina [ikina] v. partir, fraccionar, picar, cortar<br />

en pedazos, rozar, agrietar, rajar, rebanar,<br />

abrir, separar; copular, fornicar. Imakunatapash<br />

ashallata chiktay.<br />

Lukrutarurankapakkapapataikinchikmi.<br />

ila [ila] s. amz. higuerón. Hatun yura ñañu<br />

pankayuk, yurak wiki llukshik yura.<br />

Ila kaspiwanmimikuypakpatakukunatakarurashkakan.<br />

illak [il y ak] <strong>de</strong>t. cero,vacío. Chushakta rikuchik<br />

shuyushka rumpa, mana tiyanchu nina<br />

shimipashmi kan.<br />

Ishkaychunkatakillkankapakkaishkayyupaypakipakashukillak<br />

rumpatamikillkanchik.<br />

illakta [il y axta, ižaxta, ižixta, ižakta, il y agta,<br />

ižagta] adv. absolutamentetodo. Mana puchuchishpalla<br />

tukuyta ruray.<br />

Chakrashka papataka illaktami katurkanchik.<br />

Sin. Tukuypacha, llampu.<br />

illapa [il y apa] s. escopeta. Pukuna kaspishina<br />

chawpika kaspimanta chawpika hillaymanta<br />

rurashka, nina-muruta tukyachikpi<br />

wiwakunata wañuchik anta.<br />

Wiwakunatakamashpacharinkapakkaillapatakachinkachinamikanchik.<br />

Sin.tukyana.<br />

illana [il y ana, ižana] v. faltar,noexistir, viajar,<br />

ausentarse Imapash mana tiyay.<br />

Paykunatukuypapatakatukpimiillan.<br />

illimpu [ižimbu, ižiŋ bu] s. sc. plantaespinosa.<br />

Kashayuk uchilla yura, urkukuna pi<br />

wiñak.<br />

Wawapachakipiillimpu kashayaykushka.<br />

illulli [il y ul y i, il y uži] s. amz. culebra<strong>de</strong>nombreiluloo<br />

pudridora.Uchilla yana machakuy,<br />

allpa ukupi kuykashina kawsak.<br />

Illulli machakuykamillaykurumikan.<br />

ilta [ilta] s. amz. variedad<strong>de</strong>guaba. Hatun<br />

pakay mishki mikunayuk.<br />

Wawakunakaantisuyupikailtatakasumakta<br />

mikurka.<br />

ima [ima] <strong>de</strong>t. ¿qué Tapunkapak shimi.<br />

70

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!