Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu - Ministerio de Educación
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
i<br />
icha [iča] adv. ss. quizá, quizás. Imapash<br />
ushay tukunkacha nirik shimi.<br />
Luís yayaka icha kullkita mañachinkawachari.<br />
Sin. Ichapash, -cha, -chari.<br />
ichapash [ičapaš] adv. ss. quizá,quizás.<br />
Ima pash ushay tukunkacha nirik shimi.<br />
Luísyayakaichapash kullkitamañachinkawachari.<br />
Sin. Icha, -cha, -chari.<br />
ichillu [ičil y u] s. amz. perico,tipo<strong>de</strong>pájaro.<br />
Waylla millmayuk, wichu wichu nishpa takik,<br />
yapa uchilla pishku.<br />
Ichillu pishkukunakaachkatamichakrapika<br />
takin.<br />
Sin. Chuki, wichu.<br />
ichu [iču] adj. rápido,apurado,ligero. Imatapash<br />
hawalla rurashpa mishashpa rurak<br />
runa.<br />
Ñukapayayakaichu kashpamiHawallawasitaruran.<br />
ichu [iču, ičil y u] s. amz. perico. Yapa uchilla<br />
waylla patpayuk, wichu wichu nishpa takik,<br />
arawkunapa ayllu pishkumi kan.<br />
Punasuyupikaichu pishkukunatakawichkashpamicharinkuna.<br />
Sin. wichu, chuki.<br />
ichuk [ičuk] adv. lado izquierdo. Imapash<br />
allawka makiman sakirik.<br />
Shuk wawaka ichuk makiwanmi pukllak<br />
kan.<br />
Sin. lluki.<br />
ichuna [ičuna] s. hoz. Ima kiwatapash kuchunkapak<br />
winkuyashka achka uchilla kiruyuk<br />
hillay.<br />
Ichunawankasiwaratakuchuni.<br />
ichuna [ičuna] v. segar,cortar. Kiwakunata,<br />
yurakunata, murukunata pitina.<br />
Puna suyu ayllullaktakunapika minkawanmi<br />
siwarata ichunchik.<br />
ikina [ikina] v. partir, fraccionar, picar, cortar<br />
en pedazos, rozar, agrietar, rajar, rebanar,<br />
abrir, separar; copular, fornicar. Imakunatapash<br />
ashallata chiktay.<br />
Lukrutarurankapakkapapataikinchikmi.<br />
ila [ila] s. amz. higuerón. Hatun yura ñañu<br />
pankayuk, yurak wiki llukshik yura.<br />
Ila kaspiwanmimikuypakpatakukunatakarurashkakan.<br />
illak [il y ak] <strong>de</strong>t. cero,vacío. Chushakta rikuchik<br />
shuyushka rumpa, mana tiyanchu nina<br />
shimipashmi kan.<br />
Ishkaychunkatakillkankapakkaishkayyupaypakipakashukillak<br />
rumpatamikillkanchik.<br />
illakta [il y axta, ižaxta, ižixta, ižakta, il y agta,<br />
ižagta] adv. absolutamentetodo. Mana puchuchishpalla<br />
tukuyta ruray.<br />
Chakrashka papataka illaktami katurkanchik.<br />
Sin. Tukuypacha, llampu.<br />
illapa [il y apa] s. escopeta. Pukuna kaspishina<br />
chawpika kaspimanta chawpika hillaymanta<br />
rurashka, nina-muruta tukyachikpi<br />
wiwakunata wañuchik anta.<br />
Wiwakunatakamashpacharinkapakkaillapatakachinkachinamikanchik.<br />
Sin.tukyana.<br />
illana [il y ana, ižana] v. faltar,noexistir, viajar,<br />
ausentarse Imapash mana tiyay.<br />
Paykunatukuypapatakatukpimiillan.<br />
illimpu [ižimbu, ižiŋ bu] s. sc. plantaespinosa.<br />
Kashayuk uchilla yura, urkukuna pi<br />
wiñak.<br />
Wawapachakipiillimpu kashayaykushka.<br />
illulli [il y ul y i, il y uži] s. amz. culebra<strong>de</strong>nombreiluloo<br />
pudridora.Uchilla yana machakuy,<br />
allpa ukupi kuykashina kawsak.<br />
Illulli machakuykamillaykurumikan.<br />
ilta [ilta] s. amz. variedad<strong>de</strong>guaba. Hatun<br />
pakay mishki mikunayuk.<br />
Wawakunakaantisuyupikailtatakasumakta<br />
mikurka.<br />
ima [ima] <strong>de</strong>t. ¿qué Tapunkapak shimi.<br />
70