Luchthavensystemen - SEO Economisch Onderzoek

VOORBEELDEN VAN NIET-EUROPESE MULTI-AIRPORT SYSTEMS 167
Ontstaansgeschiedenis en oorzaken
Het MAS van de regio Kansai bestaat uit Kansai International Airport (16,3 miljoen passagiers in
2005), Itami Airport (18,9 miljoen passagiers, formele naam Osaka International Airport) en het
in 2006 geopende Kobe Airport.
In de Kansai regio liggen drie grote steden aan de baai van Osaka, te weten Osaka, Kobe en
Kyoto. Het MAS, dat deze stedelijke regio bedient, bestaat uit de oude luchthaven Itami en twee
nieuwe luchthavens, Kansai en Kobe. Beide laatste zijn op kunstmatige eilanden in zee gebouwd,
mede als gevolg van de lessen die zijn geleerd met de aanleg van Narita airport. Het Kansai
MAS is in die zin uniek dat hemelsbreed de drie luchthavens elk ongeveer 25-30 km van elkaar af
liggen. Men kan twisten over de vraag of de derde internationale luchthaven van Japan 90 , Centrair
of Chubu airport, die de oude luchthaven van Nagoya 91 vervangt en hemelsbreed zo’n 150 km
ten Noord Oosten van Osaka ligt in de volgende baai (de Baai van Ise) ook tot dit MAS moet
worden gerekend. Gelet op de aansluitende conurbatie aan de Oostkust, mag worden
aangenomen dat Kansai airport zeker voor de internationale vluchten een overlappend achterland
heeft met Centrair Airport.
Het ontstaan van dit MAS valt gedeeltelijk te verklaren uit traditionele oorzaken: de oude
luchthaven van Osaka, Itami, was volledig ingekapseld in de stedelijke bebouwing en
veroorzaakte daardoor veel geluidhinder bij omwonenden. Een andere ontstaansoorzaak hangt
samen met bekende luchthavenplanningsperikelen, die niet uniek zijn voor Japan: nadat de
plannen voor een nieuwe luchthaven waren uitgevoerd ter vervanging van de oude luchthaven, is
alsnog besloten om ook de oude luchthaven open te houden onder druk van locale economische
belangen. Een fenomeen dat ook in de luchthavenplanning in Europa en Noord-Amerika
veelvuldig opduikt (zie case Montréal).
Al met al is Itami nog steeds in bedrijf voor groot commercieel binnenlands verkeer. Wat de
ontstaansgeschiedenis van dit MAS wel bijzonder maakt, is de aanleg van de derde luchthaven,
namelijk bij Kobe. Deze luchthaven is in 2006 in bedrijf genomen. Als gevolg van de al eerder
geschetste gelaagde luchthavenplanning in Japan valt de planning van luchthavens van klasse III
en hoger onder de verantwoordelijkheid van de gemeentelijke of regionale overheden. Dit heeft
het voor de Gemeentelijke overheid van Kobe mogelijk gemaakt om op een buitengaatse locatie
voor de kust van Kobe ondanks protest van de centrale overheid een nieuwe luchthaven voor
binnenlands verkeer aan te leggen 92 .
De drie genoemde oorzaken hebben geleid tot een MAS voor de Kansai conurbatie rond de Baai
van Osaka, dat uit drie luchthavens bestaat. De luchthavens concurreren met elkaar in het
binnenlandse verkeer. In ruimere zin redenerend vanuit de overlappende achterlanden van Osaka
90 Deze drie internationale luchthavens, Narita, Kansai en Chubu, zijn zogenaamde Klasse I luchthavens,
die onder de verantwoordelijkheid van het Ministerie van Land, Infrastructuur en Transport vallen. Beide
nieuwe offshore luchthavens weerspiegelen een decentralisatiebeleid in de internationale bereikbaarheid
van Japan.
91 In tegenstelling tot de oude luchthaven van Osaka is de status van de oude luchthaven van Nagoya
teruggebracht tot een general aviation luchthaven.
92 Deze locatie was eerder afgewezen voor de nieuwe Kansai airport, omdat deze lokatie te dicht bij de
stedelijke bebouwing van Kobe zou liggen.
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK