Luchthavensystemen - SEO Economisch Onderzoek

KEUZEGEDRAG EN INFORMELE STURING IN EEN MULTI-AIRPORT SYSTEEM 21
bepaalde verkeerscategorieën zijn te stimuleren op de ene luchthaven en te ontmoedigen op de
andere luchthaven in een MAS, dan wel te realloceren binnen het MAS. Het airlinemarketingbeleid
van een luchthavenexploitant maakt onderdeel uit van het totale pakket aan
informele sturingsmaatregelen die een luchthavenexploitant in een eigendomsrechteljk MAS ter
beschikking staan.
3.4.1 Informele sturing via de relatieve capaciteit binnen het MAS
De rol, die de verschillende luchthavens kunnen spelen in een MAS, zal voor een belangrijk deel
afhangen van de individuele capaciteit per luchthaven.
In de eerste plaats gaat het om de baanlengte en de totale baancapaciteit van de individuele
luchthavens. De luchthavenexploitant als initiatiefnemer en de overheid als voorwaardenstellende
instantie zijn de doorslaggevende spelers die hierop kunnen sturen, zij het op de langere termijn
binnen de MAS-strategie. De resulterende capaciteit bepaalt welke soorten verkeer op de
individuele luchthavens geaccommodeerd kunnen worden. Zo is voor de nieuwe offshore
luchthaven van Kobe als component van het Kansai MAS bewust gekozen voor een zodanig
beperkte baanlengte dat alleen een functie in het binnenlandse verkeer in Japan voor deze
luchthaven is weggeleged. Ook in het Londense MAS speelt London City Airport door zijn
baanlengte en de hoge dalingshoek een specifieke rol als niche luchthaven voor zakelijke
regionale lijndiensten met maximaal Fokker 50’s en BAe-146’s. Soortgelijke beperkingen gelden
ook voor de huidige luchthaven Lelystad.
Een beperkte baanlengte op de secundaire luchthaven zal dus van grote invloed zijn op het type
verkeer dat kan worden afgehandeld en daarmee op de sturingsmogelijkheden binnen het MAS.
De urgentie om te sturen in een MAS neemt uiteraard voor een exploitant toe, wanneer de
capaciteitsbenutting binnen het MAS zeer onevenwichtig is, namelijk bij aanzienlijke
capaciteitstekorten en –overschotten. Vooral wanneer er van een eigendomsrechtelijk MAS
sprake is, zal de betrokken exploitant/eigenaar er baat bij hebben om de benuttingsgraad binnen
het systeem te optimaliseren. In dat geval zijn twee andere sturingsmogelijkheden aan te geven:
tarieven en faciliteiten.
3.4.2 Faciliteitenaanbod als sturingsinstrument in een MAS
Een belangrijk sturingsinstrument binnen een MAS is de uitrusting en kwaliteit van de ter
beschikking te stellen faciliteiten. Low-cost carriers vragen een ander luchthavenproduct dan fullservice
carriers 28 . Een luchthaven in een MAS kan dan ook facilitair aantrekkelijk worden
gemaakt voor low-cost maatschappijen door specifiek op hun keuzevariabelen in te spelen. Tabel
3.2 geeft een opsomming van de belangrijke variabelen in het keuzeproces.
Londen Stansted is een voorbeeld van een luchthaven waar de verkeersgroei sterk is vertraagd
door een mismatch tussen de aangeboden faciliteiten (‘goudgerand’) en de vraag van
luchtvaartmaatschappijen (‘low-cost faciliteiten’). Zie hiervoor ook de casestudie over Londen in
bijlage 2.
28 Dit illustreert de H-pier op Schiphol: een pier zonder comfort en aviobridges, waar de passagier de trap
afgaat en naar het vliegtuig loopt. Bagageafhandelingsfaciliteiten zijn rudimentair.
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK