Luchthavensystemen - SEO Economisch Onderzoek

50 HOOFDSTUK 5
Zorg voor heldere doelstelling toekomstig regulatoir of informeel gestuurd MAS
Duidelijkheid is vereist over de doelstelling van een MAS in Nederland (regulatoir/ informeel
gestuurd). Er is een heldere, breedgedragen beleidsvisie nodig over de toekomstige ontwikkeling
van een mogelijk regulatoir en/of informeel gestuurd MAS en de rol die de verschillende
luchthavens hierin spelen. Het ontbreken van een duidelijke en realistische visie brengt risico’s
met zich mee in termen van ondercapaciteit, overcapaciteit of een mismatch tussen de
aangeboden faciliteiten en de vraag van luchtvaartmaatschappijen, zoals de case van Stansted en
Montreal Mirabel illustreren.
Dat geldt ook voor een Nederlands MAS. Indien additionele capaciteit op Lelystad wordt
gerealiseerd, dient het te volgen luchthavenbeleid duidelijk te zijn: is die capaciteit bedoeld als
ontlasting van Schiphol en versterking van de mainport of ter stimulering van het low-cost
segment in de MAS regio of beide?
De toepassing van eventuele distributieregels vereist voldoende vooruit denken ter
voorkoming van zigzag beleid.
Ontstaansreden van een MAS is doorgaans de congestie op de grootste luchthaven in het
systeem. De luchthavencapaciteit die met een nieuwe luchthaven extra toegevoegd wordt aan het
systeem, blijkt vaak sneller vol te lopen dan verwacht. Eerder geïntroduceerde distributieregels
verkeren dan al gauw in hun tegendeel. Vooral in Tokyo en Seoul blijkt de scheiding tussen
binnenlands en internationaal verkeer te worden ondermijnd mede als gevolg van nieuwe
congestie.
Ook in juridisch opzicht dient een regulatoir MAS van te voren goed doordacht te worden. Zoals
de case Milaan heeft laten zien bestaat het risico dat de ingestelde distributieregels uiteindelijk als
discriminatoir worden gekwalificeerd en alsnog moeten worden aangepast.
‘Perimeter rules’ effectief bij ‘out of the city’ reallocatie
‘Perimiter rules’ en slotbeperkingen kunnen zeer effectief zijn bij reallocatie van verkeer van de
‘oude’ stadsluchthaven naar een nieuwe, grotere luchthaven buiten de stad, zoals de cases New
York en Washington laten zien. Voor Nederland kunnen ‘perimeter rules’ relevant zijn voor het
profileren van een regionale luchthaven als zakenluchthaven.
Vastgoedbelangen rond luchthavens kunnen effectiviteit regulatoir systeem ondermijnen
Grote vastgoedbelangen rond luchthavens kunnen een lobby opleveren tegen uitplaatsing, vooral
als in het MAS een ‘out of the city’ beweging wordt beoogd (zie case Montreal). Voor Nederland
is het creëren van ruimte voor de mainportontwikkeling het hoofddoel, niet uitplaatsing van het
verkeer van Schiphol naar een geheel nieuwe luchthaven. Vastgoedbelangen op Schiphol zijn
daarbij dan ook nauwelijks in het geding. Wellicht ontstaan wel nieuwe of extra mogelijkheden
voor onroerend goedontwikkeling op de andere luchthavens in het systeem. Zij het dat die zich
voor een deel al autonoom lijken te voltrekken getuige de rond Almere gelegen percelen, Almere
Poort, die gezamenlijk met Schiphol gerelateerde arealen worden aangeboden als nieuwe
internationale kantoorvestigingen in de zogenaamde grondbank van de Amsterdam Airport Area.
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK