Luchthavensystemen - SEO Economisch Onderzoek

KEUZEGEDRAG EN INFORMELE STURING IN EEN MULTI-AIRPORT SYSTEEM 25
verantwoordelijkheid voor de milieu- en operationele capaciteit van de individuele luchthavens in
een MAS. Onderdeel daarvan is de baanlengte die in sterke mate bepaalt welke typen
luchtverkeer accommodeerbaar zullen zijn op de individuele luchthavens in een MAS. Een
specifiek aspect in deze context vormt de regelgeving voor nachtsluiting of –openstelling. Vooral
vakantiecharters en vrachtoperaties zijn makkelijker te bewegen van een andere luchthaven in het
MAS gebruik te maken, indien daar ook in de nachtelijke uren gestart en/of geland kan worden.
Onder de randvoorwaardenstellende sturing kan tevens het ruimtelijke ordeningsbeleid op
nationaal en regionaal worden gerekend. Het wel of niet kunnen of mogen ontwikkelen van
terreinen voor kantoren en bedrijven rond een luchthaven draagt immers bij aan de inbedding
van een luchthaven in zijn omgeving en daarmee op aan de vraagmarkt voor vervoer.
In de derde plaats kan de overheid trachten langs minder formele weg bepaalde categorieën
verkeer te sturen naar bepaalde luchthavens. In meer traditionele bilaterale luchtvaartverdragen
worden voor het geregeld verkeer doorgaans de te bedienen punten gespecificeerd binnen de
wederzijdse staten. In hoofdstuk 4 wordt op deze sturingsmogelijkheid voor geregeld
lijndienstverkeer nader ingegaan. Het potentiële gevaar van vergelding door de andere
contractstaat maakt een dergelijke sturingsmogelijkheid, waarbij in plaats van Schiphol een andere
luchthaven binnen Nederland wordt aangewezen in het luchtvaartverdrag, niet erg waarschijnlijk.
In hoofdstuk 4 komen ook niet-geregelde diensten aan de orde. Deze vallen buiten de bilaterale
luchtvaartovereenkomsten, maar vergen wel toestemming op een ad hoc basis van de overheid van
het land waarheen gevlogen wordt. In het verleden heeft de overheid bij het verlenen van
toestemming op ad hoc basis voor ongeregelde vrachtvluchten met wisselend succes getracht de
luchthavenkeuze van de betrokken maatschappijen te beïnvloeden door de luchthaven Maastricht
als punt in Nederland aan te bieden. Voor een verdere beoordeling van deze
sturingsmogelijkheden zij verwezen naar hoofdstuk 4.
In de vierde plaats heeft de Nederlandse overheid de mogelijkheid om in het kader van de EUregels
inzake slotallocatie zogenaamde ‘local rules’ in te stellen op slot gecoördineerde
luchthavens. De mogelijkheid bestaat om in die ‘local rules’ voor de toedeling van vrij
beschikbare slots (de slots in de slots pool) dusdanige criteria aan te leggen, dat daaraan een
sturende werking in het MAS te ontlenen valt. In hoofdstuk 8 wordt nader ingegaan op deze
optie in een informeel gestuurd MAS. Daarnaast kan worden bezien in hoeverre het instument
van de local rules in combinatie met verkeersdistributie in een formeel gestuurd MAS de
sturingseffectiviteit kan versterken.
3.5 Samenvatting
3.5.1 De keuzen in een niet-gestuurd MAS
De rol van de luchthavens in een niet-gestuurd MAS wordt enerzijds bepaald door de
luchthavenkeuze van de passagiers en anderzijds door de luchthavenkeuze van de
luchtvaartmaatschappijen:
• Het keuzegedrag van passagiers wordt vooral bepaald door ticketprijs, frequentie en
voortransporttijd. Alleen de voortransporttijd is direct stuurbaar door overheden. Goede
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK