Luchthavensystemen - SEO Economisch Onderzoek

40 HOOFDSTUK 4
Hierbij kunnen echter enige problemen rijzen die te maken hebben met:
(1) het non-discriminatie beginsel;
(2) in ASA’s vastgelegde rechten (om op Schiphol te vliegen);
(3) ‘verworven rechten’;
(4) de mededingingspositie van de niet-EU maatschappij.
Onder (1) zou kunnen vallen dat Nederland niet ongestraft zou kunnen stellen dat
maatschappijen die meer dan 30 vluchten per dag vanuit Schiphol uitvoeren daar mogen blijven
vliegen maar dat maatschappijen die de drempel niet halen naar Rotterdam of Lelystad moeten
verhuizen. Dat volgt niet alleen uit de EG gerelateerde rechtspraak die hierboven is vermeld maar
ook bijvoorbeeld uit de Heathrow Arbitration Case die in 1992 onder auspiciën van het Permanente
Hof van Arbitrage (Permanent Court of Arbitration) werd beslist. 46
Hierin stelde dat tribunaal het volgende:
“HMG failed to monitor whether the operation by BAA of its sharply differentiated
peak/off-peak charging system was in practice working inequitably to the detriment of
the US designated airlines, by reason of British Airways having some advantage that
was denied to Pan Am/TWA, in relation to rescheduling flights out of peak terminal
hours.” 47 (cursivering toegevoegd)
Hieruit volgt dat ook in de internationale rechtspraak wordt gelet op de effecten die een maatregel
in de praktijk kan hebben op de positie van de maatschappijen.
Voor wat het onder (2) vermelde punt betreft kan het zijn dat ASA’s die Nederland heeft
gesloten specifiek het recht toekennen dat de aangewezen maatschappij van de andere staat
Schiphol mag aanvliegen. Daarvoor zou een onderzoek naar de door Nederland afgesloten ASA’s
moeten worden verricht. Het is de vraag of dit nodig is omdat de beleidsmaatregelen, en dus de
eventuele gevolgen ervan voor dit onderwerp, nog niet bekend zijn.
Over het onderwerp ’verworven rechten’ (zie onder (3)) van luchtmaatschappijen is – afgezien
van de ‘grand father rights’ in het proces van slot allocatie – weinig bekend. Indien inderdaad
maatregelen worden genomen om diensten van niet-EU maatschappijen naar een andere
luchthaven dan Schiphol te verplaatsen in het kader van de inrichting van een luchthavensysteem
kan hiernaar verder worden gekeken. De Linate zaak kan daarbij als een voorbeeld worden
genomen, al waren de omstandigheden daar verschillend.
Voor wat (4), de mededingingspositie van niet-EU maatschappijen betreft, zou het volgende beeld
kunnen ontstaan. Mocht er een meningsverschil rijzen tussen Nederland en een derde (niet-EU)
land over de verplaatsing van diensten in het kader van de verplaatsing van verkeersegmenten
naar een andere luchthaven dan Schiphol, worden zulke onderwerpen doorgaans via
onderhandelingen en consultaties opgelost. Juridische procedures, vooral arbitrage, zijn uiterst
46 Het Permanente Hof van Arbitrage is gevestigd in het Vredespaleis in Den Haag en heeft als taken
arbitrage en rechtspraak inzake internationale geschillen tussen staten, of tussen staten en
ondernemningen, of tussen ondernemingen. Ook geschillen met internationale organisaties kunnen
worden voorgelegd aan dit hof. Zie: http://www.pca-cpa.org/.
47 Zie Chapter 10, Summary of Conclusions, 4(ii); HMG staat voor Her Majesty’s Government.
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK