Minder pretentie, meer ambitie - Oapen

ontwikkeling meten111vraag hoe de betreffende landen omgaan met hun hulpbronnen en met de inkomstendie zij daarmee verwerven. Ook hier blijkt de charme van de eenvoud van deverklaring een goed zicht op complexe mechanismen in de weg te staan.Complexe interventies in maatschappelijke processen goed evalueren is altijdlastig, zo niet onmogelijk. Dat is uiteraard geen argument om het niet zo goedmogelijk te (proberen te) doen. Maar het is belangrijk om bij discussies over devraag wat we weten over de effecten van ontwikkelingshulp, in het oog te houdendat het evenzeer onmogelijk is om de inzet van het Nederlandse beleid op hetgebied van ruimtelijke ordening of werkgelegenheid de maat te nemen – ook dat iscomplex. En zelfs bij een nadere precisering – zoals de vraag naar het effect van hetNederlandse onderwijsbeleid of reïntegratiebeleid – wordt het antwoord nieteenduidiger; er verschijnen nog jaarlijks themanummers van vaktijdschriftenwaarin de geleerden diametraal tegenovergestelde posities innemen als het gaatom het effect van dit soort activiteiten. Daar is niets mis mee, en we zullen het ermee moeten doen. Het is wel een goede reden om niet te hoog van de toren teblazen. Zeker als we ons realiseren dat ontwikkelingshulp en de regio’s waar hetom gaat nog vele keren complexer zijn.4.3 dan maar micro?Als zestig jaren hoop dat “thinking big would translate into clear guidance on howto move immediately into rapid growth and development have been repeatedlydisappointed”, moeten we dan wellicht voortaan alleen nog “klein denken”(Cohen en Easterly 2009)? Een alternatief voor de pogingen op macroniveau effectenvan hulp te meten is om op microniveau naar het effect van concrete projectente gaan kijken. Daarbij zijn vooral gecontroleerde random evaluaties (randomizedexperiments, re) de laatste jaren als veelbelovend naar voren gekomen. Of in eenproject de beoogde output gerealiseerd is – zijn de nieuwe wegen aangelegd? – kanachteraf meestal nog wel bepaald worden, maar of het project de verwachte maatschappelijkeimpact heeft gehad op de korte, middellange en lange termijn – zijnde inkomens in de regio hierdoor (blijvend) verhoogd? – is een van de moeilijkst tebeantwoorden vragen bij evaluatieonderzoek, omdat je moet vergelijken met eencounter-factual: wat zou er gebeurd zijn zonder het project? Een interessantemanier om dat te doen, is door een deel van de potentiële begunstigden wel inaanmerking te laten komen voor een project en een ander deel niet, en de uitkomstendaarna te vergelijken. Bij zo’n randomized experiment krijgt een deel van demensen het te testen medicijn en een ander deel een placebo, of komen de bewonersvan bepaalde wijken wel voor een microkrediet in aanmerking en de bewonersvan andere wijken niet.Zonder bezwaren is zo’n aanpak overigens niet. Het ethische bezwaar is dat jedoelbewust hulp (medicijnen, onderwijs, krediet) ontzegt aan een groep die daar