Minder pretentie, meer ambitie - Oapen

ontwikkelingshulp in een veranderende context23het schuiven. Afrika is in de ogen van velen al niet meer alleen een continent waarmensen niets te eten hebben: de grond is op veel plekken uitgeput en de meestemensen hebben nog steeds moeite voldoende te verbouwen om in hun bestaan tevoorzien, maar het is ook een vruchtbaar continent. Een relatief klein land alsUganda zou in zijn eentje de hele voedselproductie voor Afrika voor zijn rekeningkunnen nemen als het in cultuur gebracht was op een wijze die vergelijkbaar ismet Europa. Sudan kan de graanschuur van Europa worden – Egypte was het alvan het Romeinse rijk. Een belangrijk deel van Oost-Afrika is een hoogvlakte diebijzonder geschikt is voor land- en tuinbouw. Van Zambia via Tanzania en Keniatot Ethiopië zijn Nederlandse tuinbouwers al een tijd vestigingen aan het starten.In grote delen van West-Afrika is het niet anders: Nigeria zou met gemak een grotevoedselexporteur kunnen worden door de erg vruchtbare grond – als het zich nietveel te veel op olie-inkomsten zou richten. Ook India, het subcontinent waar meerarmen wonen dan in geheel Sub-Sahara Afrika, is aan het veranderen. De westersebeelden gaan nog vooral over een opkomende it-sector, en de Oscars voor Slumdogmillionaire markeren de fusie van Hollywood en Bollywood. Dat de vierdeindustrietak van het land de medische sector is, is minder bekend: uit allerleiaanpalende landen vliegen mensen in voor hoogwaardige en relatief goedkopeverrichtingen – zoals West-Europeanen hun ogen laten laseren in Turkije enAmerikanen hun plastische chirurgie ondergaan in Costa Rica.… en blijven veranderenVeel veranderingen in Afrika gaan snel. Dat geldt voor gemakkelijk waarneembarezaken als de groei van het gebruik van de mobiele telefoon. Aan het begin van dezeeeuw had in Afrika één op de vijftig mensen een mobiele telefoon, terwijl in 200928 procent van alle Afrikanen als mobiele telefoongebruiker geregistreerd staat(itu 2009). Nergens ter wereld neemt de groei van mobiele telefonie zo sterk toeals in Afrika. Ondertussen maakt Afrika zich ook op voor een internetrevolutie.Nu heeft nog minder dan vijf procent van de Afrikanen toegang tot internet, maarook dit percentage zal fors en snel stijgen. De veranderingen tonen zich bovendienin de trots die steeds manifester wordt – Afrikaanse leiders spreken steeds meermet dedain over het westerse paternalisme en nemen graag een voorbeeld aanChina, al zijn er nog weinigen die de aangeboden westerse hulp echt weigeren.Afrika kent ook zijn gecommitteerde leiders: Mo Ibrahim, de man achter de uiterstsuccesvolle Afrikaanse mobiele aanbieder Celtel (tegenwoordig Zaïn), richtte eenstichting op van waaruit een substantieel geldbedrag gegeven wordt aan Afrikaanseleiders die vrijwillig hun functie neerleggen – dat voorkomt in ieder gevaldat ze willen blijven zitten omdat ze geen oudedagsvoorziening hebben.De veranderingen betreffen echter ook de samenstelling van de bevolking – zo zaler snel een omvangrijke mondiale middenklasse ontstaan. Thomas Friedman(1999) kwam in The lexus and the olive tree met een interessante observatie: nognooit hebben twee landen die allebei over een McDonald’s beschikken, met elkaar