Minder pretentie, meer ambitie - Oapen

136 minder pretentie, meer ambitiewilden weten van wezenlijke hervormingen van de wereldeconomie – Nederlandbehoorde tot de kleine groep rijke landen die wel enige flexibiliteit toonde. Inplaats van de gehoopte sterkere positie binnen een rechtvaardiger wereldordeningkregen de ontwikkelingslanden in de jaren tachtig met een internationale neoliberaleagenda te maken. Het contrast had moeilijk groter kunnen zijn. Terwijl na deTweede Wereldoorlog nationale soevereiniteit en controle over de eigen economischeactiviteiten in het vaandel stond, veranderende dit in de nadruk om af te zienvan nationaal beleid in de jaren tachtig. En dat net op het moment dat landen inhet Zuiden het heft in eigen hand wilden nemen (Jolly et al. 2004; zie ook Toye enToye 2004).Het alternatief dat in kringen van de vn opgeld deed bleef dan ook vooral eenintellectuele exercitie – zoals de vn op het terrein van ontwikkelingshulp altijdeerder een bron van ideeën dan een machtige politieke actor is geweest. De praktischepolitiek werd, althans op multilateraal niveau, vormgegeven door de Wereldbanken het imf en werd bekend onder de naam Washington Consensus (zie tabel5.2). Vanaf eind jaren tachtig werd dit pakket door internationale financiële instellingen(imf, Wereldbank) en westerse landen niet alleen gepropageerd als ‘the wayto go’ voor ontwikkelingslanden, maar waar mogelijk ook aan hen opgedrongen.Alternatieve modellen gesteund vanuit ontwikkelingslanden maakten weinigkans in het internationale economische klimaat van die tijd, en dat gold ook voorde Independent Commission on International Development Issues, die onderleiding van Willy Brandt in 1980 een rapport publiceerde waarin kernelementenuit het eerdere actieprogramma voor een nieuwe internationale economischeorde verbonden werden met vrede en ontwapening.Tabel 5.2De oorspronkelijke Washington Consensus01. Fiscale discipline02. Heroriëntatie van de publieke uitgaven03. Belastinghervorming04. Liberalisering van de rente05. Uniforme en concurrerende wisselkoersen06. Handelsliberalisering07. Openheid voor directe buitenlandse investeringen (fdi)08. Privatisering09. Deregulering10. Borging van eigendomsrechtenBron: Rodrik 2002, 2007a