Minder pretentie, meer ambitie - Oapen

182 minder pretentie, meer ambitieals lichtend voorbeeld, maar het is de vraag of die gang van zaken elders herhaaldkan worden. Wat moet er dan wel gedaan worden in (post)conflictsituaties?Sommigen bepleiten inmiddels om helemaal af te zien van militair ingrijpen infalende staten, en lokale actoren zelf conflicten te laten beslechten, ook al betekentdat oorlog (Duyvesteyn 2009) of om hooguit vechtende partijen te scheiden, maarverre te blijven van staatsopbouw (Hellema 2007). Het op orde brengen vanAfghanistan – of enig vergelijkbaar land – door een westerse macht die daar slechtsenkele jaren aanwezig is, is volgens hen een illusie. Het is óf ergens lang ennadrukkelijk aanwezig zijn óf de eigen doelstellingen bijstellen tot veel bescheidenereproporties.Hierin schuilt de les voor Nederland. Het realiseren van stabiliteit is een belangrijkebijdrage aan ontwikkeling – maar ook een hele lastige en belastende. Datvergt een veel beter afwegingsproces dan tot op heden vorm gekregen heeft. Hetlukt soms, met veel pijn en moeite, om vechtende partijen uit elkaar te halen. Datleren bijvoorbeeld de ervaringen in Cambodja, waar de eer overigens vooraltoekomt aan Vietnam dat in 1979 ingreep en het regime van Pol Pot verdreef.Daarna kon met internationale steun de opbouw beginnen. Dat is echter een langen moeilijk proces, dat veel tijd en inspanning kost. Donoren blijken het nodigegeduld vaak niet op te brengen: ze hopen dat alles in een paar jaar wel geregeld is.Een goed afwegingskader voor wanneer en hoe in te grijpen in fragiele staten en(post)conflictsituaties ontbreekt vooralsnog. Een levensgroot probleem bij hetopstellen daarvan is dat het beeld van de mogelijkheden de komende jaren vooralbepaald zal worden door de ervaringen in Afghanistan en Irak. Het heeft er alleschijn van dat zeker Afghanistan model zal staan voor de onmogelijkheid vansnelle, extern gestuurde samenlevingsopbouw naar westers model. Dit zou er weleens toe kunnen leiden dat de bereidheid van westerse samenlevingen om metmilitaire interventies stabiliteit te brengen zover afneemt dat er ook niet meeringegrepen zal worden in conflicten in Afrika, waar dat wel zinvol zou kunnenzijn. In Afrikaanse landen ligt de situatie vaak wezenlijk anders. De interventiesin Irak en Afghanistan waren primair ingegeven door geopolitieke en veilig -heidsmotieven – de ontwikkelingsdimensie moest daar voor de goede orde aanworden toegevoegd. In Afrika is stabiliteit dikwijls op een veel lager niveau vanhet geweldsspectrum te realiseren. Machtsvertoon is daar soms al genoeg – denkaan de manier waarop operatie Pallister van de Engelsen in Sierra Leone werduitgevoerd. De Engelsen deden niet veel meer dan het bezetten van het vliegvelden het afvuren van waarschuwingsschoten. Dat bleek in die specifieke contextvoldoende om de rust te herstellen. In Afghanistan en Irak ging het omDevelopment om Defence te bereiken, in Afrika om Development door Defence.Als er een ban komt op militaire interventies in Afrika, zou dat jammer zijn, omdatdaar veel meer mogelijkheden tot succesvol optreden liggen dan in de extreem