Minder pretentie, meer ambitie - Oapen

de rol van andere betrokkenen263dat er meer ruimte zou moeten zijn voor selectieve migratie van hoger opgeleiden,waarbij de uitdaging vooral is om mensen uit Sub-Sahara Afrika hierbij te betrekken.Er bestaan in andere westerse landen al interessante bilaterale migratieprogramma’sdie gericht zijn op ontwikkeling: Nieuw-Zeeland kent een tijdelijkmigratieschema op het terrein van landbouw, Canada en Jamaica hebben een innovatiefprogramma waarbij lokale quota’s worden gehanteerd, en Spanje is bezigeen coproductie voor ontwikkeling op te zetten met haar belangrijkste migratiepartners(Pritchett en Fanjul 2009). Ook in Nederland wordt overigens inmiddelsop zeer beperkte schaal geëxperimenteerd met migratieprojecten vanuit eenontwikkelingsdoelstelling (Ministerie van Buitenlandse Zaken en Ministerie vanJustitie 2008).De huidige bilaterale programma’s kennen echter hun beperkingen, al was hetmaar door hun beperkte schaal. De vraag is of arbeids- en studiemigratie niet beterpast in een systeem van afspraken op mondiaal niveau. Migratiebeleid behoortniet alleen onderdeel te zijn van nationale of Europese beleidscoherentie, het vrijeverkeer van personen zou onderwerp van mondiale betrokkenheid moeten zijn.Bij de Doha-ronde van de wto is niet voor niets door veel zuidelijke landenbepleit om (binnen de gats, de General Agreement on Trade in Services) eenbetere regeling te treffen voor arbeidsmigratie, waar de westerse landen vooralvrije dienstverlening wilden en geen vrij personenverkeer. Ook is voorgesteld omeen mondiale organisatie voor migratie op te zetten, die omvattender is dan dehuidige International Organisation for Migration (iom), om een General Agreementon Labor Migration te ontwikkelen, en om een meer fluïde en lerendsysteem op te zetten waarin meerdere partijen (migranten, vakbonden, werkgevers)naast overheden hun inbreng kunnen hebben (Pritchett en Fanjul 2009).Interessant in dit kader zijn het in 2008 gestarte Colombo proces en de Abu Dhabidialoog, gericht op regionale afspraken tussen Zuid-Aziatische landen en de Golfstaten(undp 2009).Het is van belang dat migratie diverse vormen kan aannemen. Migratie mag nietrechteloos plaatsvinden, maar hoeft ook niet per se te leiden tot nationaal burgerschap.De ontwikkeling van landen in het Zuiden is vooral gebaat bij het erkennenvan transnationalisme en van het belang van grensoverschrijdende stromen. Datimpliceert dat het gemakkelijker moet worden om heen en weer te reizen, zodat ermeer uitwisseling van kennis en ideeën kan plaatsvinden. Het zou bovendien goedzijn om diasporanetwerken meer te ondersteunen met daarbij ontwikkeling alsoogmerk. Het gaat dan zowel om politieke als om bedrijfsmatige en om wetenschappelijkenetwerken van migranten, die niet alleen betrokken zijn maar ookgetalenteerd (Kuznetsov 2006; zie ook undp 2009). De Noorse overheid heefthiermee een begin gemaakt en legt momenteel een diasporabestand aan om voorgeselecteerde landen na te gaan of, en zo ja hoe, de ontwikkelingsrelatie via dediaspora verdiept kan worden.